Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) 2020 yılında kapasite kullanım mekanizması kapsamında teşvik alacak enerji santrallarını açıkladı. Buna göre, elektrikte 20'si kömür, 15'i doğal gaz ve 10'u hidroelektrik santrali olmak üzere toplamda 45 santral, 2020'de kapasite mekanizması desteğinden yararlanabilecek.
BirGün’den Kardelen Tatar’ın haberine göre, listede göze çarpan şirketlerin hemen hepsi kamunun inşaat ihalelerinde adı sıkça duyulan şirketlerden oluşuyor. Liste aynı zamanda inşaat sektörü ile enerji sektörünün de birlikteliğini gözler önüne seriyor. Ayrıca geçen günlerde sıkça tartışılan kömür santralları da desteklerden faydalanacak. İşte kapasite kullanım mekanizmasından faydalanacak yerli kömür santralları ve santralların sahipleri;
* Tunçbilek TES: Çelikler Holding
* Orhaneli TES: Çelikler Holding
* Seyitömer TES: Çelikler Holding
* Çan 2 TES: ODAŞ Enerji
* Soma Kolin TES: Kolin Holding
* Polat 1 TES: Polat Holding
* Kemerköy TES: Limak ve İÇTAŞ ortaklığı
* Yeniköy TES: Limak ve İÇTAŞ ortaklığı
* Soma B TES: Konya Şeker
* Silopi TES: Ciner Grubu
* Kangal TES: Konya Şeker
* Tufanbeyli: Sabancı Holding
* Çatalağzı TES: Bereket Enerji
* Yatağan TES: Bereket Enerji
* Bolu Göynük TES: Kazancı Holding
Termik santrallar dışında 30 adet santral kapasite kullanım mekanizması adı altında hazineden verilen teşviklerden yararlanabilecek. Teşviklerden faydalanan santral sayısı 45 iken bir şirketin elinde birden çok santral bulunduğu için bu teşvikten faydalanan şirket sayısı çok daha az. Örneğin teşvikten yararlanan kömür santrallarının üçü Çelikler Holding’e ait.
Kapasite kullanım teşviki nedir?
Kökleri 1980’e kadar giden ancak 2010’lu başlanan enerjide özelleştirme dalgası önemli bir arz güvenliği sorununu gündeme getirmişti. Buna göre özel sermayeye devredilen şirketler üretimi azaltırsa ülkenin enerji güvenliği zarar görecekti. Bu nedenle 20 Ocak 2018 tarihi itibariyle kapasitesinin yüksek oranda kullanan santrallara kapasite kullanım teşviki verilmeye başlandı. Ancak sorun şu ki, ülkenin elektrik arz fazlası bulunuyor. Başka bir ifadeyle santralların daha fazla üretim yapmasına ülkenin ihtiyacı bulunmuyor. Buna rağmen daha fazla üretim için milyarlık teşvikler alıyorlar. Makina Mühendisleri Odası (MMO) Enerji Çalışma Grubu raporuna göre 2018’de sadece kapasite kullanım mekanizması teşviki adı altına 1 milyar 407 milyon lira para dağıtıldı.
Bu yıl 1,5 milyar TL'ye dayanacak
2019 yılında ise kapasite kullanım mekanizması yüzünden verilen teşviklerin toplamı MMO raporuna göre 2 milyar lira. Peki bu tutarın ne kadarı kömürlü termik santrallar tarafından sağlandı? 2018 yılında 14 adet santral 2019 yılında ise 15 adet santral kapasite kullanım teşvikinden faydalandı. Sadece 2019’da bu teşvikle dağıtılan tutarın 1 milyar 180 milyon TL olduğu tahmin ediliyor. Bu teşvikten toplamda 9 adet şirketin faydalandığı düşünülürse kapasite kullanım mekanizmasıyla şirket başına yılda 130 milyon lira para veriliyor. 2020'de ise yerli kömür kullanan santrallara verilen teşvikin yaklaşık 1,5 milyar liraya çıkması tahmin ediliyor. Böylece şirket başına ortalama 160 milyon liradan fazla teşvik dağıtılacak.
