Ülkelerindeki vergilerden kaçmak ve kara para aklamak için başka ülkelerde şirketler kuran birçok siyasetçi ve üst düzey bürokratın “ticari ilişkileri” ortaya çıktı.
Bu ilişkileri ortaya seren ‘Panama Papers’ ve ‘Malta Files’ın ardından son olarak da ‘Paradise Papers’ adıyla yayınlanan belgelerde, İngiltere kraliçesinden Binali Yıldırım’a kadar birçok kişinin ismi geçiyor.
Cumhuriyet’in haberine göre ‘Paradise Papers’ olarak adlandırılan yeni sızıntılar, 13.4 milyon belgeden oluşuyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın milyarder ticaret sekreterinin Rusya ile olan bağları, Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun baş bağışçısının gizli ticari ilişkileri, İngiltere Kraliçesi ve farklı ülkelerden 120’den fazla politikacının off-shore hesapları başta olmak üzere dünyanın dört bir yanından sırlar ortaya dökülüyor.
Paradise Papers, dünyanın en büyük off-shore hizmet sağlayıcıları olan Bermuda merkezli Appleby ve Singapur merkezli Asiaciti ile gizlilik politikası uygulayan 19 farklı vergi cenneti ve yargı yetkisi alanındaki kayıtları içeriyor. (Antigua & Barbuda, Aruba, Bahamas, Barbados, Bermuda, Cayman, Cook Islands, Dominica, Grenada, Labuan, Lebanon, Malta, Marshall, Islands, St. Kitts & Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent, Samoa, Trinidad & Tobago, Vanuatu) Belgeler Süddeutsche Zeitung tarafından elde edilip Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) ile paylaşıldı.
Süddeutsche Zeitung, the Guardian, New York Times, Le Monde, El Confidencial, Columbia Journalism School ve BBC’nin aralarında olduğu dünyanın dört bir yanındaki 96 medya kuruluşundan 382 gazeteci bir yıl boyunca 13.4 milyonu aşkın belge üzerine çalıştı. Haberler 67 ülkede aynı anda yayımlanıyor. Sızdırılan belgeler 1.4 terabayt büyüklüğünde.
Sızıntılar arasında çocuk tacizcisi olmakla suçlanan, 2008’de ölen Mesih’in Lejyonerleri tarikatının kurucusu Meksikalı peder Marcial Maciel Degollado’nun Bermuda’daki şirketi de, Birleşik Arap Emirlikleri tarafından satın alınan casus uçakların off-shore izleri de, Irak diktatörü Saddam Hüseyin’in ‘süper silah’ını tasarlayan Kanadalı mühendis Gerald Bull’un Barbados’taki patlayıcı şirketi de var.
Appleby belgelerine göre İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in medikal ve tüketici kredisi vermek üzerine kurulmuş bir şirkette milyonlarca dolarlık yatırımı bulunuyor. Kraliçenin denizaşırı olan bu yatırımları hiç açıklanmamıştı.
Kraliçenin şirketi
Kayıtlar, 2007 yılından itibaren kraliçenin kişisel mülkü olan the Duchy of Lancaster’ın bir Cayman Adaları fonuna yatırım yaptığını ve bu fonun da BrightHouse adlı tartışmalı bir şirketi kontrol eden bir özel sermaye şirketine yatırım yaptığını gösteriyor. BrightHouse, nakit sıkıntısı çeken İngilizlere yüzde 99.9’a kadar çıkan yüksek faiz oranları uyguladığı için tüketici gözlemcileri ve parlamento üyeleri tarafından eleştirilen bir İngiliz kiralama firması.
Off-shore bağlantıları ortaya çıkan politikacı ve liderler arasında, Jersey’de iki ortaklığın (tröst) hak sahibi görünen Ürdün Kraliçesi Noor, Bermuda’da ‘hayır amaçlı’ vakıf kuran Brezilya Maliye Bakanı Henrique de Campos Meirelles, kişisel servetini yönetmek için Seyşeller’de ortaklık kuran Uganda’nın Dışişleri Bakanı Sam Kutesa, ABD’de dolandırıcılık davası bulunan bir kumar imparatoruyla bir Man Adası şirketinde hisse sahibi olan Avrupa Parlamentosu’nun Litvanyalı üyesi Antonos Guoga da yer alıyor.
Kraliçe 2. Elizabeth’in sözcüsü, ICIJ ortağı The Guardian’a yaptığı açıklamada, Duchy’nin Cayman Adaları fonu için devam eden bir yatırıma sahip olduğunu, Brighthouse’daki yatırımın ise farkında olmadığını söyledi. Sözcü, Kraliçenin, gönüllü olarak yatırımlarından vergi ödediğini belirtti.
Kraliçe Noor ise ICIJ’e yaptığı açıklamada, “Kral Hüseyin tarafından kendisine ve çocuklarına kalan tüm mirasın her zaman en yüksek etik, yasal ve düzenleyici standartlara göre yönetildiğini” belirtti. Brezilyalı Bakan Meirelles, kurduğu vakfın kendisine fayda sağlamadığını, ölümünden sonra eğitim yardımlarını destekleyeceğini söylerken Guoga, Man Adası’ndaki yatırımlarını yetkililere ilan ettiğini ve 2014’te hisselerini sattığını bildirdi. Kutesa The Daily Monitor’e şirketleri kullanmadığını söyledi.
Bono ve Madonna
Belgeler politikacıların yanı sıra zenginler ve ünlülerin de mali yaşamlarının ayrıntılarını veriyor. Bunlar arasında Microsoft’un kurucu ortağı Paul Allen’in yat ve denizaltıları, eBay’in kurucusu Pierre Omidyar’ın Cayman Adası yatırım aracı ve Madonna’nın bir tıbbi malzeme şirketindeki hisseleri başı çekiyor. Pop şarkıcısı ve aktivist Bono, tam adıyla Paul Hewson ise Malta’da kayıtlı bir şirket üzerinden Litvanya’daki alışveriş merkezlerine yatırım yapmış. Bono’nun sözcüsüne göre ünlü şarkıcı alışveriş merkezinde küçük hissedar.
Binali Yıldırım da listede
Kendi ülkelerindeki vergilerden kaçınmak isteyenlere kapılarını açan Malta’da, kimi faaliyetleri tartışmalı olan off-shore şirketlerin kayıtları arasından başbakan Binali Yıldırım’ın ailesinin şirketleri de çıktı. Malta’da Başbakan Binali Yıldırım’ın oğulları, dayısı ve yeğeniyle bağlantılı olan toplam sekiz şirket bulunuyor. Bu şirketlerden ikisine ise Ulaştırma Bakanlığı’ndan aldığı ihalelerle bilinen Salih Zeki Çakır ortak. Her fırsatta yerli ve milli vurgusu yapan, yabancı yatırımcıyı Türkiye’ye çağıran hükümetin önde gelen isminin akrabaları şirket kurmak için Malta’yı tercih ederken, söz konusu şirketler üzerinden kamu ihalesi alınıp alınmadığı bilinmiyor.
