Doğru duydunuz, birkaç hafta önce TRT payının kalkacağı müjdesi verildi ve kanun teklifi geçen hafta Meclis'e geldi. TRT payının kaldırılması tartışması o kadar önce çıkartıldı ki, 100 TL’lik mesken faturasında sadece 1 TL’lik yer tutan bu payın karşılığında kimin ne kadar soyulacağını konuşamadık…

İşte bu yazı, TRT payı diye başlayan ve o bir lira karşılığında pek çok şeyi isteyen iktidarın kanun teklifine dair. Baştan başlayalım, kanun teklifinin başlığını söyleyelim. Teklifin adı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”. Bu bazı kanunlar bir mi, iki mi yoksa üç mü? Çok daha fazla, on sekiz!

Kanun teklifimizi ilk gün Hürriyet “Enerjiye ilişkin yasa teklifi Meclis'e sunuldu”, CNN Türk “TRT payı, elektrikli araç düzenlemesi...” başlığı ile verdi. Kanun teklifinin Meclis'e gelir gelmez bu başlıkları içermesi, detaylara takılmaz iseniz, TRT payını, elektrikli araç düzenlemesini görebileceğiniz bu başlıklar ve haberler, verdikleri bilgiler itibariyle doğru ama konuyu eksik anlatmaları itibariyle yanlıştı.

Ardından başka haberler de geldi. Birgün “TRT maskesiyle çift maaş teklifi” başlığı ile verdi ve daha fazla detayı habere kattı. Evrensel “TRT payını kaldıran torba yasa teklifinden şirketlere liman ve orman piyangosu çıktı” diyerek işin bir başka boyutunu önce çıkardı. Bunlar da doğru idi ama eksikti.

Muhtemelen burada benim ekleyeceklerim de doğru çıkacak ama hâlâ eksik olacak. Çünkü kelime ekleyip çıkartarak bir kanun yapım tekniğine zorlayan durum, arkada asıl işi sakladığını bize anlatıyor. 5-10 sayfa gerekçe ve 5-10 sayfa kanun maddesi ile kanun yapılmaz, onlarca kanun değiştirilmez. Ancak burada asıl sorun AKP’nin yaptığı, yapacağı işlerin meşruluğunu arttırmak için kanunları kullanması ve bu kullanımı bizlerin mesele etmemesi. Kanunlarla ülkeyi yönetmek zorunda olduğunu bilen AKP’nin, Meclis iç tüzük ve demokratik normlarını yok sayarak yaptığı yasalara baştan karşı çıkmak gerekiyor. Yoksa, bir TRT payını kaldırarak halktan böylece milyarlarca lira parayı alacak bir kanun teklifini nasıl açıklayacaksınız?

Aslında bu kanun teklifi, bu işin deneyimlisi olan ve parlamenter demokrasiye inanan birileri tarafından çalışılsa o kadar çok şey anlatacak ki. İlk göze çarpanlar bile AKP’nin meşruluk sorununu Meclis ile giderdiğini ve meşru olmayan adımlara meşruluk kazandırdığını gösteriyor.

Mesela, madde 29'da, Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) on yıl önce Türkiye Futbol Federasyonu ile ilgili kanunun bir maddesini iptal ettiğinden bahsediyor. Oluşan boşluk gerekçesi ile şimdi düzenleme yapılıyor, tek bir madde. Tam 10 yıl sonra. Bu, AYM’nin kararının uygulanmadığı anlamına gelmez mi? Bu madde bunun ispatı değil midir? Bu maddeye dayanarak görevi yerine getirmeyenler hakkında işlem başlatılmasını talep etmemiz gerekmiyor mu?

Madde 16’da Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi ve Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne ait bazı limanların işletme haklarını tek bir madde ile 49 yıl uzatabilecekler. Şu madde bile TRT payının kaç katı servet transferi biliyor musunuz? Tek bir madde ile yapılabilecek en büyük mülkiyet transferi bu olsa gerek. Bunun hesabını yapıp tek maddelik özelleştirmenin aslında tek maddelik sermaye transferi olduğunu göstermeyecek miyiz?

Madde 33’te elektrikli araç istasyonları ile ilgili düzenlemede “seragazı salınımlarının azaltılması hedefiyle” diyor. Birincisi o salınım değil, salım. Salınım sallanmak gibi, salmak başka bir şey. İkincisi, böyle bir hedefi olan Türkiye’nin bir tane resmî belgesi yok. Üçüncüsü, bu belgeler varsa idi, koymanız gerekmez mi? Özetle, gerekçeleri karşılıksız maddeler ile bezenmiş.

#Kanun6745

Ama benim favori düzenlemem Madde 36. 2016 yılında torba kanun içine konulan bir madde ile eklemlenen, imkânsız yatırımları imkanlı hale getirecek kanun teklifi. Meclis'e gelirken #Madde75 diyerek itiraz etmiş, Genel Kurul’dan geçince #Madde80 diyerek itiraz etmiştik. Bu torba kanun ile imkânsız yatırımlar imkanlı hale getiriliyordu. O dönemde bugünleri iddia etmiştik ve ciddi bir karşı muhalefet örgütlemiştik.

Peki şimdi ne yapılıyor? Aradan 5 yıl geçmiş ve değiştiriliyor. Ama ne değişmiyor? Az gelen imtiyazlar arttırılıyor, şımartılan yatırımcılar iyice şımartılıyor. Bize de “TRT payı kalktı” lafı kalıyor.

Enerji

Kanun teklifi pek çok enerji düzenlemesini de içeriyor. Üç bilgiyi vereyim ki detaylara boğulmayın. Birincisi, enerji alanında tam altı kanunu değiştiriliyor. İkincisi, enerji gibi bir alanda bir tane belge, rapor, çalışma sunulmuyor. Üçüncüsü, kanun teklifini hazırlayanlar 32. madde ile; Türkiye Elektrik İletim A.Ş.'nin (TEİAŞ) elektrik enerjisi arz güvenliği yükümlülüğünü Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına (ETKB) devrederek TEİAŞ’ın özelleştirme sürecinin kilometre taşlarını döşemeye devam ediyor. Dördüncü olarak, aynı madde ile (32/3 düzenleme ile) sistem güvenliğini sağlamak üzere özelleştirilecek TEİAŞ’a, özelleştirme öncesi yeni üretim tesisi kurma görevi veriyor! Bu da devlet himayeli yeni kömür santralleri anlamına geliyor. O kadar kesin konuşabiliriz. Hatta bu işin beşi, altısı ve yedisi var, susalım.

Özetle…..

Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi önden TRT payını kaldırıp, arkadan halktan maddi olarak fazlasını alıyor, bunu yasama kılıfına sokarak yapıyor. Değiştirdiği -altısı enerji ile ilgili olmak üzere- 18 kanun ile bir yerde ormana dalıyor, başka bir yerde limanları bedavaya özelleştiriyor, enerjide yaptığı düzenleme ile ülkede, petrol aramanın önünü ne kadar açtığı ortada iken, şirketlerin bir kat daha önünü açıyor. Yetmiyor, olmayan belgeler ve iddiaları gerekçe yapıyor.

Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi’ni hiç bilmeden anlamak istiyorsanız, en özetle şunu size iletebiliriz; 6’sı enerji toplam 18 kanunda değişiklik yapmak için Meclis'e 5 sayfası imzalarla dolu, 10 sayfa gerekçe ve 11 sayfa maddeleri içeren 26 sayfalık metin sunup bunu SIFIR rapor, SIFIR doküman ile destekleyerek halka, devlete, doğaya maliyetine dair BİR tane analiz, BİR tane hesap bile sunmamışlar.

6745 sayılı kanunun 2016 yılında geçtiğinde, torbanın içinde Varlık Fonu’na dair maddeler de vardı. O gün kanun teklifi, biri muhalefet partisi olmak üzere ÜÇ partinin KABUL oyu ve BİR partinin RET oyu ile geçti. 5 yıl evvel yaşadıklarımızın bir benzerini yaşayacak mıyız acaba?

Bazı kanunlarda değişiklik iktidarın meşruluğunu arttırma amaçlı bir teklif ama bu da bir kader değil.

Ekler:

1- 6745 sayılı kanun Meclis izleme raporu, o dönem hazırlanmıştı. Buradan erişebilirsiniz.

2- 5 yıl evvel geçen 6745 için o dönem yazıp kamuoyu ile paylaştığım “Madde 75 ne getiriyor?”, “Madde 75 TBMM’den nasıl geçti?”, “Enerji yatırımları ve Türkiye kamu bütçesi açısından madde 80!” ve “İmkânsız yatırımların çıkar yolu: Madde 80!” yazılarına bakmanızı tavsiye ederim.

3- Bu torba kanununu değiştirdiği, dokunduğu 18 kanunun tam listesini ekte sunuyorum. İtalik olanlar enerji ile ilgili olanlardır.

5846 Sayılı Fikir ve Sanat eserleri Kanunu,
6831 Sayılı Orman Kanunu,
1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu
3093 Sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Kanunu
3096 Sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti Hk. Kanun,
3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu,
3516 Sayılı Ölçüler ve Ayarlar Kanunu,
4628 Sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Kanunu,
4646 Sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu,
4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu,
5346 Sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun,
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu,
5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu,
5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hk. Kanun,
5894 Sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hk. Kanun,
6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu,
6491 Sayılı Türk Petrol Kanunu,
6745 Sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve KHK Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.

Gazete Duvar / 22.11.21