Olimpiyat oyunlarının sona ermesiyle birlikte Fransız Devlet Başkanı bir kez daha kendisinin tetiklediği siyasi krizle karşı karşıya. İstifa eden Gabriel Attal'ın yerine hâlâ bir başbakan atanmadı ve sol blok da baskıları arttırıyor.  Birleşik Krallık geçirdiği şiddet ve ırkçılık dolu yaklaşık iki haftadan sonra yatışmış gibi görünüyor. Tabii ki bunda ırkçılık karşıtı eylemlerin yoğunluğu ve kalabalıklığı da etkili oldu. Almanya ve AB, hem Rusya'ya karşı Sırbistan'ı da yanına almak, hem de elektrikli otomobil üretiminde Çin'le rekabet etmesini sağlayacak lityum madenine sahip olmak için Sırbistan'a yanaşıyor. Kapsamlı bir lityum projesi konusunda anlaşıldı. Ancak Sırbistan halkının tepkisi ve ülkenin Rusya, Çin- ABD, AB konusunda tarafsızlık politikası durumu zorlaştırıyor.

Olimpiyat inkar şampiyonu Macron 'ateşkes'inin sonuyla karşı karşıya

Emilio Meslet- Humanité

Hayır , Fransa'nın 16 değil 17 Olimpiyat şampiyonluğu var. Ancak, Paris 2024 madalya tablosunda yer almayan göz kamaştırıcı olmayan bir madalya daha var. Léon Marchand, Cassandre Beaugrand, Pauline Ferrand-Prévot ve Teddy Riner'in yanı sıra, zamana yayma ve inkar konusunda olimpiyat şampiyonu Emmanuel Macron da burada olabilir. Pazar günü oyunlar sona erdi ve ekrana her çıktığında yuhalanan Devlet Başkanı artık ülkenin siyasi manzarasını görmezden gelemez. Élise Sarayı'nın 23 Temmuz'da tek taraflı olarak ilan ettiği "ateşkes" artık fiilen sona erdi, zira paralimpik oyunlarına kadar kameralar önünde kandırılacak ya da tebrik edilecek sporcu kalmadı.

Parlamento seçimlerindeki yenilgisinden beş hafta sonra ve Gabriel Attal'ın hükümetten istifasından yirmi sekiz gün sonra, Emmanuel Macron hâlâ bir başbakan atamadı. Ancak bu durum onun yükseklerde dolaşmasını engellemiyor. Ve dünyaya dönmek için de acelesi yok gibi görünüyor. Cumhurbaşkanının L'Équipe'e verdiği röportaj Macronist klişelere bir istisna dahi teşkil etmiyor.

“Tek bir kaybeden var: yenilgi ruhu” diye devam ediyor. “Yedi yıldır bize olimpiyatlara ev sahipliği yapmanın çılgınlık olduğu söylendi”. Sanki oyunların başarısı onun kişisel zaferiymiş gibi. Devlet Başkanı, açıkça ifade etmeksizin, bu dünya olayını, haziran ortasında Ulusal Meclisi feshederek kendisinin kışkırttığı siyasi krizi çözmek için bir ilham kaynağı olarak görmek istiyor. “Pek çok insan 'Bu korkunç bir karar, oyunları mahvedecek' diyordu. Oyunları mahvetti mi? Hayır,” diyerek övünüyor ve olimpiyat oyunlarından önce durumu açıklığa kavuşturmanın “daha sorumlu bir davranış” olduğunu ekliyor. Bu röportajda, Palais Bourbon'da mutlak çoğunluğa sahip olmamasına rağmen, “merkez blokun” büyük koalisyonu için planlarını ima etmeyi de ihmal etmiyor: “Ortak hedeflerimiz olduğunda, birlikte çalıştığımızda, hiçbir şey aşılamaz değildir. Başka bir deyişle: kriz herkesin krizidir.” Her şeyden önce olimpiyatlar, Macron'a (...) kontrolü kaybetmemek için tasarladığı planına ince ayar yapma fırsatı verdi. Görüntüyü nasıl kurtarabilirim? Matignon’a, koalisyona benzeyen ama öyle olmayan birini atayarak mı? Le Parisien'e göre son birkaç hafta içinde Elise Sarayı, “Kopuşunun tamamlandığı” Gabriel Attal'ın yerine birkaç ismin zikredilmesine izin verdi. Eski Sosyalist Bernard Cazeneuve dışında bu isimlerin hepsi sağdan: Hauts-de-France Bölgesi Başkanı Xavier Bertrand, Eski Avrupa Komisyonu Üyesi Michel Barnier, Eski Bakan Jean-Louis Borloo...

Ancak Emmanuel Macron, oyunlarla birlikte (sol blok adayı) Lucie Castets hipotezini ortadan kaldırmayı başaramadı. Olimpiyat ateşi söner sönmez, Yeni Halk Cephesi, Macron üzerindeki baskıyı arttırmak için harekete geçti. Aşırı sağcı RN dışındaki parlamenterlere yazdığı bir mektupta “Uygulama değişikliğini (Garanti ediyoruz)” diyen Macron, “Parlamentoda çoğunluğu sağlamak için NFP (Yeni Halk Cephesi) saflarının ötesindeki insanları da ikna etmek gerektiğini” yineledi. Le Monde'a göre müstakbel başbakanın ismi önümüzdeki hafta açıklanabilir. Tabii Emmanuel Macron yeni bir ateşkes ilan etmezse...

Çeviren: Eren Can

Karmaşadan kendimizi eve hapsederek kurtulamayız…

Ciaran Thapar - The Guardian

Londra'ya evimiz diyen renkli insanlar arasında, şehrin sınırlarının ötesine seyahat etmenin bir ülkeden başka bir ülkeye gitmek, çok kültürlü hoşgörüyü zar atmakla takas etmek gibi hissettirdiğine dair yaygın bir kanı var. Ancak geçtiğimiz birkaç hafta içinde, hayatımda ilk kez, şehrin balonunun patlayabileceğinden korktum. Annemin ve büyükannemle büyükbabamın büyüdüğü Hampshire'da, 31 Temmuz'da 200 kişi sığınmacıların kaldığı Aldershot otelini kuşatırken bir polis memuru yaralandı. Ben 4 Ağustos'ta Sheffield'daki ailemi ziyaret ederken Rotherham ve Leeds'te de benzer olaylar yaşandı. Büyük büyükbabamın bir çiftlikte büyüdüğü yere yakın bir şehir olan Belfast'ta, Kuzey İrlanda başkentinde ayaklanmalar patlak verdiğinde bir kız neşeyle küfürler ederken filme alındı. Siyah ve kahverengi topluluklar, özellikle de Müslümanlar, ülke çapında beyaz adamlardan oluşan grupların hedefi haline geldi: Arabalar durduruldu, çit düzelticilerle kovalandı, tükürüldü ve sözlü tacize uğradı. 6 Ağustos sabahına gelindiğinde, çetenin başkente iniş planları aileler ve arkadaşlar arasında paylaşılıyordu. Neyse ki gerçekleşmeyen bu doruk noktası bir duraklamanın altını çizdi. Walthamstow'dan Harrow'a, Croydon'a ve çok daha ötesine ırkçılık karşıtı protestolar düzenlendi. 8 Ağustos'a gelindiğinde ortalık yatışmıştı. Her şey bitmiş gibi görünmüyor ama artık durum değerlendirmesi yapmaya başlayabiliriz. Kovuşturmalar devam ediyor. Yaklaşık 800 kişi tutuklandı, bunlardan 350'si hakkında dava açıldı ve yaz tatilindeki gençlerden emekli olacak yaştaki adamlara kadar yüzlerce şüpheli gözaltında tutuluyor. Bazılarının sanık sandalyesinde ağladığı bildirildi. Şiddete başvurduğu aşikar olan ırkçıların hapsedilmesini desteklemekle birlikte, bu beladan kurtulmanın yolunu sadece tutuklamak ve hapsetmekle bulamayız. Korku temelli çözümler tek başına açık bir yaranın üzerindeki yara bandıdır…

İngiltere ve Galler'de gençlerin yüzde 60'ı sosyal medyada gerçek hayattan şiddet içerikleri gördüklerini belirtirken, yüzde 42'si sosyal medyayı şiddete katkıda bulunan önemli bir unsur olarak görüyor. Buna ek olarak, yüzde 35'i eğer yapabilselerdi sosyal medyayı sonsuza kadar kapatırlardı; bu oran şiddet uygulayanlar için yüzde 48'e, mağdurlar için ise yüzde 49'a yükselmektedir. Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan, Çevrim İçi Güvenlik Yasası'nın yetersizliğini vurgulamakta haklıdır. İnternet üzerinden ırkçı nefreti kışkırttıkları gerekçesiyle koltuk isyancılarına verilen cezalar, bu tür zararlar için orantılı cezalar verme konusunda ferahlatıcı bir hazırlık olduğunu göstermektedir. Ancak bunlar önleyici değil, tepkisel adımlardır... Youth Endowment Fund’ın araç setinin de gösterdiği gibi, şiddeti nasıl önleyebileceğimizi planlamamıza yardımcı olabilecek, dünyanın dört bir yanından çok sayıda kanıt bulunmaktadır… Suçlanan ve hüküm giyen her isyancı, ceza adaleti sistemini tıkanmış mahkemelere ve yetersiz personele daha da derine itmektedir. Çocukların ciddi şiddet olaylarına karışması son on yılda artış göstermiştir. On yıl önce İngiltere ve Galler'de suçların yüzde 25'i başarılı bir şekilde soruşturulurken, şimdi sadece yüzde 9'u soruşturulmaktadır. İngiltere'de gençlik hizmetlerine yapılan harcamalar eskisinin yarısından daha azdır ve bakıma alınan çocuk sayısı yüzde 23 artış göstermiştir. Geçen yıl, 1 milyondan fazla çocuk NHS tarafından finanse edilen ruh sağlığı hizmetlerine yönlendirildi; bu sayı 2016-17'deki sayının neredeyse iki katı. Ve böyle devam ediyor. Geçtiğimiz 14 yıl boyunca iltihaplanmaya bırakılan ve sıcak hava, Premier Lig futbolunun yokluğu ve tabloid basının şeytanlaştırıcı alarmizmi tarafından kuluçkaya yatırılan bu tür sorunlar, bu yaz İngiliz yaşamını en çok bozan sorunlar oldu. Göçmenlik değil. Açıkçası, milliyetçi coşkunun son kitlesel dışa vurumunun azınlıklara karşı nefret suçlarında da artışa neden olduğu AB'den ayrılma yönünde oy kullandığımızdan beri -ve muhtemelen bu nedenle- görülmemiş bir hızla arttı. Buraya daha önce de gelmiştik…

Çeviren: Sarya Tunç

Bir Lityum anlaşmasından daha fazlası

German Foreign Policy

Berlin ve AB, Sırp lityumuna özel erişim sağlamak amacıyla Sırbistan ile ham madde ortaklığı konusunda anlaştı. Hedefler bağımsız pil üretimi ve Sırbistan’da daha fazla etkiye sahip olmak. Ülke çapında binlerce insan AB'nin Sırp lityum madenciliği planını protesto ediyor. Kârlar Avrupa'ya akarken, ülkelerindeki yüksek çevresel ve toplumsal maliyetlerden korkuyorlar. Temmuz ayında, aralarında Şansölye Olaf Scholz'un da bulunduğu Sırbistan, Almanya ve AB'den üst düzey politikacılar, diğer konuların yanı sıra Sırp lityum madenciliği konusunu görüşmek üzere kritik ham madde zirvesi için çok sayıda üst düzey şirketin başkanlarıyla bir araya geldi. Sırp hükümeti, AB'nin yardımıyla lityum madenciliğine ek olarak pil ve hatta elektrikli araç üretimi de dahil olmak üzere bir işleme endüstrisi kurmayı umuyor. Brüksel ve Berlin, Çin'in hakim olduğu elektrikli araç pazarında yer kazanmak için çabalıyor. Scholz, Belgrad'da lityumun stratejik önemi açısından petrolle kıyaslanabilir olduğu sonucuna vardı; elektromobilite için “her şeyden önce” lityum iyon pillere güveniliyor. Belgrad'da Sırbistan ve AB, saf lityum anlaşmasının ötesine geçen bir ham madde ortaklığı üzerinde anlaşmaya vardı: AB bunu siyasi nüfuzunu genişletmek için kullanmak istiyor…

Almanya ve AB'deki endüstrinin, lityum iyon pillerin üretimi için bağımsız bir Avrupa üretim zinciri kurmaya büyük ilgisi var ve prensipte Sırbistan'daki bölgeler de göz ardı edilmiyor. Çin şu anda lityum pazarına hakim durumda; sadece madencilikte değil, her şeyden önce ham maddenin hazırlanması ve pillere dönüştürülmesi konusunda da. AB, ekonomik yaptırımlar ve ticaret savaşları çağında istikrarlı tedarik zincirleri oluşturmak istiyorsa, yalnızca Sırp lityumuna özel erişimi güvence altına almak yeterli değil; hazırlanması ve pillere dönüştürülmesi de Çin rekabetinden bağımsız olarak gerçekleştirilmek zorunda. Haberlere göre, Sırbistan'daki lityum madenciliğinden sorumlu şirket Rio Tinto, ülkede ham maddeyi daha ileri düzeyde işlemek için bir tesis kurmayı taahhüt etti. Madencilik şirketinin bir sözcüsü, Sırbistan'da "yerel (elektrikli araç) tedarik zincirinin" Avrupa için de "çok anlamlı" olduğunu söyledi. Mercedes patronu Källenius da Sırbistan'da lityum işleme endüstrisi kurulmasına hiçbir itirazının olmadığını vurguladı. Avrupa'nın hakim olduğu bir elektromobilite ve batarya değer zincirinin gelişimini "ekonomik" hale getirmek için Sırbistan'da "kesinlikle bazı" üretim adımları atılacak.

Sırbistan ile AB arasındaki ham madde ortaklığı hiçbir şekilde lityumla sınırlı değil... Son olarak, anlaşma Sırp ekonomisini AB iç pazarına entegre etme yolunda bir “yapı taşı” ve bu AB üyeliği olmadan da mümkün. Ancak lityum projesinin iki taraf arasındaki sosyal bağları güçlendirmeye uygun olup olmadığı şüpheli: Ham madde ortaklığının imzalanmasından sadece on gün sonra, 29 Temmuz'da binlerce kişi anlaşma protestosuna karşı çıkmak için Sırbistan'da sokaklara döküldü; Ciddi çevresel zararlardan korkuyorlar ve kârların ülkede kalmasını beklemiyorlar.

Sırbistan on yıldır AB ile resmi katılım müzakerelerinde bulunuyor ancak şu ana kadar başarılı olamadı. Belgrad'da ve Güneydoğu Avrupa'daki AB üyesi olmayan devletlerin diğer başkentlerinde neredeyse hiç kimse AB'ye katılımın gerçekten gerçekleşeceğine inanmıyor. Buna göre, AB'nin, AB üyeliği olasılığını, örneğin dış politika konularında, siyasi baskı aracı olarak kullanma çabaları da başarısızlıkla sonuçlanıyor. Sırp hükümeti, 2014'teki darbe öncesindeki Ukrayna hükümetine benzer şekilde, kendisini açıkça bir güç blokuna tabi kılmadan, büyük güçler arasında konumlandırmaya çalışıyor. Belgrad AB ile müzakerelerde bulunuyor ancak aynı zamanda örneğin Rusya ve Çin ile ilişkilerini de sürdürmek istiyor. Yakın zamanda Çin ile bir serbest ticaret anlaşması imzaladı. Rusya'ya yönelik Batı yaptırım rejimine uymayı reddediyor.

Ülkesindeki AB karşıtı duygu sorulduğunda, Başkan Vučić geçtiğimiz günlerde Handelsblatt gazetesine verdiği bir röportajda, AB üyeliğine karşı olan Sırpların konu “Rusya” olduğunda “AB ve NATO'nun çifte standart uyguladığına” inandıklarını söyledi. 1999 yılında NATO'nun Yugoslavya'ya karşı yürüttüğü saldırı savaşı bugün de ilişkileri zorlamaya devam ediyor; Belgrad -beş AB ülkesi (İspanya, Slovakya, Romanya, Yunanistan, Kıbrıs) gibi- Kosova'nın kendi topraklarından şiddet yoluyla ayrılmasını tanıma konusunda isteksiz olmaya devam ediyor. Bu çelişkilere rağmen AB’nin lityum projesiyle ülkeyi daha da yakınlaştırmayı, hatta tamamen kendine bağlamayı gerçekten başarıp başaramayacağını zaman gösterecek.

Çeviren: Semra Çelik

Evrensel / 18.08.24