COVID-19, koronavirüsten kaynaklanan bir salgın hastalıktır. Solunum yolu ile bulaşan salgın hastalık açısından çalışma ortamları riski arttırmaktadır. Hastane, karantina yurtları, kalabalık alanlar olan fabrikalar, işyerleri, şantiyeler, maden ocakları çalışma yaşamının koşullarından kaynaklı virüse maruz kalınan yerlerdir. Aynı zamanda toplu taşıma araçları, servisler, üretim alanları, yemekhaneler, soyunma odaları, tuvaletler vb. virüsün bulaşma riskinin yüksek olduğu yerlerdir.
Hastaneler, laboratuvarlar ve karantina yurtlarında çalışan sağlık emekçileri ile hizmet alanındaki işçiler salgına maruz kalma açısından yüksek risk grubudur. Özellikle hastanelerde çalışanlar bugün için virüse en çok maruz kalan kesimi oluşturuyor.
Fabrikalarda hammaddelerin ve parçaların çoğunun yurtdışından geldiğini ve fabrikalar arası ürün transferinin olduğunu göz önüne alalım. Aynı zamanda virüslerin metal, plastik, cam vb. yüzeylerde 4 güne kadar yaşayabildiğini de hatırlayalım. Tüm bunlar, fabrikanın kendi içinde, fabrikadan fabrikaya, ülkeden ülkeye yayılma hızını arttıran birer etkendir.
Lojistik, kargo, ambar, liman vb. alanlarda çalışanlar yine birçok farklı bölgeden gelen paketlerden, konteynerlerden, ürünlerden gelebilecek risklere maruz kalıyorlar. Bu çalışanlar da başta yakınları olmak üzere gittikleri yerlere bulaşı riski taşıyorlar. Bu sorun, işçiler için biyolojik tehlikenin yanı sıra psikolojik sonuçlar da yaratabilmektedir.
***
“İş kazası”nın tanımını hatırlayarak devam edelim.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 13. maddesine göre iş kazası: Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada; işveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla; sigortalının işveren tarafından görevle başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda; emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanda; sigortalının işverence sağlanan bir taşıt ile işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır.
Sağlık emekçilerinin salgına yakalanmasının “iş kazası” ve meslek hastalığı olarak kabul edileceği Sağlık Bakanlığı tarafından onay gördü. Bununla ilgili genelge yayınlandı. Şu açık ki, salgının çalışma yaşamının geneline yayıldığı göz önüne alınırsa herhangi bir alanda çalışan birisinde de hastalığın görülmesi aynı kapsamda değerlendirilmelidir.
“İş kazası” kapsamına giren bir örnek ele alalım. Bir metal fabrikasında döner metal aksamı olan taşlama makinesinin koruyucu ekipmanı olmalıdır. İşçinin de önlem açısından kullanması gereken koruyucular ve uyması gereken kurallar vardır. Tüm bunlarla birlikte bir olay yaşandığında bunun adı iş kazasıdır.
COVID-19 için de işyerlerinde yeterli-yetersiz alınan önlemler var. Ama biliyoruz ki, hastanelerde bile koruyucu ekipman sıkıntısı çekiliyor. Hal böyleyken fabrikalarda alınan önlemler ne kadar koruyucu olabilir ki?
Kalabalık alanlar olan işyerlerinde çözümün bilinmesine rağmen üretimin durdurulmaması ve yeterli koruyucu önlemin alınmaması sonucunda COVID-19'a yakalanan ve karantina kapsamında olan birçok işçi var. Tam da bu nedenle çalışanların hastalığa kapılması bir “iş kazası”dır. Sonucunda hayatını kaybetme riski olan bir durumdur ayrıca. Bunlar ise, ölümlü iş kazası olarak geçen birer iş cinayeti mahiyetindedir.
Kocaeli’den bir Kızıl Bayrak okuru
