Bu yıl uygulanan bütçe verdiği açıklarla delik deşik oldu. Yıl boyunca 80 milyar lira açık vermesi planlanan bütçe henüz ağustos ayı itibariyle 85 milyar lira açık vermiş durumda. Üstelik 2019’da açığı kapatmak adına tek sefere mahsus birçok ek hazine geliri de yaratıldı. Bu hazine gelirlerinin başında bedelli askerlik, imar barışı ve Merkez Bankası’ndan alınan on milyarlarca lira geliyor. Buna rağmen kapanmayan açık ise kamu borçlarını katlıyor. Hükümetin TBMM’ye sunduğu 2020 bütçe taslağına göre bütçenin gelecek yıl 138 milyar lira açık vermesi planlanıyor. Başka bir deyişle planlanan açık 1 yılda 80 milyardan 138 milyar liraya çıkarak yüzde 74 artırılmış oldu.
BirGün’den Ozan Gündoğdu’nun haberine göre, bütçedeki mevcut gidişat ise yeni vergi düzenlemelerini beraberinde getirdi. Son günlerde basına yansıya bilgilere göre gelir vergisi oranlarında yeni bir düzenlemeye gidilerek yüksek gelirlilerden daha fazla vergi alınacak, buna karşılık şirketlerin gelirleri üzerinden alınan Kurumlar Vergisi oranı da düşürülecek. Basına yansıyan iddiaları henüz Hazine ve Maliye Bakanlığı yalanlamadı. Ancak ilk bakışta “sol gösteren” düzenleme, esasında “sağ vuruyor”. Eski ve yeni düzenlemeler tablodaki gibi.
Yüksek gelirliden fazla gelir vergisi
Düzenleme bu haliyle “sol gösteriyor”. Zira yeni düzenlemeye göre yüksek gelirliden daha fazla vergi alınıyor, 4 dilimden oluşan gelir vergisi tarifesine zenginler için 3 dilim daha ekleniyor. Ayrıca iddialara göre cumhurbaşkanına her bir dilimi 5’er puan arttırıp azaltma yetkisi de tanınacak. Bu haliyle yıllık geliri 500 bin liranın altında olanların ödediği vergide bir değişiklik olmayacak. Ancak geliri 500 bin liranın üzerine çıkanlar eskisine göre daha fazla vergi ödeyecekler. Elde ettiği brüt gelir 1 milyon lira olan bir kişinin mevcut ve yeni düzenlemede ödeyeceği vergiyi hesapladık. Vergi tutarları tablodaki gibi.
Tablolardan görüldüğü üzere yeni vergi düzenlemesinde yıllık 500 bin lira kazananın durumunda değişiklik olmazken 1 milyon ve 2 milyon lira kazanan sırasıyla yüzde 8,8 ve yüzde 18,8 ek vergi maliyetine katlanacak.
Gelir vergisi kaşıkla alıyor
Yıllık 500 bin lira gelir elde eden kişi
Mevcut düzenlemede ödeyeceği vergi: 163 bin 460
Yeni düzenlemede ödeyeceği vergi: 163 bin 460
Vergi borcu artışı: 0
Yıllık 1 milyon lira gelir elde eden kişi
Mevcut düzenlemede ödeyeceği vergi: 338 bin 460 lira
Yeni düzenlemede ödeyeceği vergi: 368 bin 460 lira
Vergi borcu artışı: 30 bin lira
Vergi borcu artış oranı: Yüzde 8,8
Yıllık 2 milyon lira gelir elde eden kişi
Mevcut düzenlemede ödeyeceği vergi: 688 bin 460
Yeni düzenlemede ödeyeceği vergi: 818 bin 460
Vergi borcu artışı: 130 bin lira
Vergi borcu artış oranı: Yüzde 18,8
Kurumlar vergisi kepçeyle veriyor
Yıllık 1 milyon lira kar eden bir şirket
Mevcut düzenlemeye göre ödeyeceği vergi: 220 bin lira
Yeni düzenlemeye göre ödeyeceği vergi: 180 bin lira
Vergi borcundaki azalma: 40 bin lira
Şirketin avantajı: yüzde 18,1
Kurumlar vergisinde indirim kıyağı
Ancak bu tutarlarda gelir elde eden kişinin ücret geliri elde etmesi nadiren görülen bir durum. Zira bir kişinin yıllık 1 milyon lira gelir elde edebilmesi için aylık maaşının yaklaşık 85 bin lira olması gerekiyor. Dolayısıyla yıllık geliri 1 milyon lira ve üzerinde olan kişilerin çoğunun şirket sahibi olduğunu söylemek zor değil. Öte yandan yeni vergi düzenlemesinde şirketlerin gelirleri üzerinden alınan Kurumlar Vergisi oranı ise yüzde 22’den yüzde 18’e düşürülecek. Üstelik cumhurbaşkanı bu oranı yüzde 13’e kadar düşürmeye yetkili olacak. Böylece zenginden daha fazla vergi alınıyor gibi bir algı oluşsa da aslında yeni düzenleme zenginden kaşıkla alıyor ancak kepçeyle veriyor. 1 milyon lira geliri olan şirketin yeni düzenlemeyle ortaya çıkan avantajları ise tablodaki gibi.
