İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Türk sınır görevlilerinin karıştığı Suriye sınırındaki işkence ve öldürme olayları ile ilgili bir rapor açıkladı.
Raporda Türk görevlilerin Suriye sınırında ayrım gözetmeden düzensiz göçmenlere ateş açtığını ayrıca sınırı geçmeye çalışan göçmenlere işkence ettiklerini ve aşırı güç kullandıklarını duyurdu.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Avrupa ve Orta Asya Direktörü Hugh Williamson konuya ilişkin şunları ifade etti:
“Sınır güvenliğinden sorumlu Türk Silahlı Kuvvetleri ve jandarma, Suriye-Türkiye sınırı boyunca Suriyelilere gelişigüzel ateş açıyor ve kötü muamelede bulunuyor. Son yıllarda düzenli şekilde gerçekleşen bu eylemler sebebiyle yüzlerce ölüm ve yaralanma olayı kayıt altına alındı. Suriyelilere yönelik keyfi öldürmeler, Türkiye'nin sınır görevlileri tarafından gerçekleştirilen ve hükümetin etkili bir şekilde engellemekte veya soruşturmakta başarısız olduğu bir vahşet örüntüsünün parçasıdır.
Türkiye'nin sınır görevlilerinin sınır boyunca Suriyelilere uyguladığı şiddet uzun süredir devam eden ve büyük ölçüde ilgilenilmeyen bir sorun. Türk hükümeti, sınırlarında sığınmacı ve göçmenlere yönelik hukuka aykırı öldürme ve işkencelere son vermek için acil ve etkili tedbirler almalı, geçmişte yaşanan ihlaller için adalet sağlamalıdır.”
Açıklamada tespit edilen cinayet ve işkencelerden yakın zamanlı ikisi şu şekilde sıralandı:
“*11 Mart 2023'te Türkiye'nin sınır görevlileri düzensiz yollardan Türkiye'ye geçmeye çalışan sekiz kişilik bir Suriyeli grubu acımasızca döverek onlara işkence etti. Türk yetkililer tarafından gözaltına alınan yetişkin bir erkek ve bir erkek çocuk ölürken, geri kalanlar da ciddi şekilde yaralandı. Altı sınır görevlisi bu saldırıyı düzenledikleri iddiasıyla Türk makamları tarafından soruşturulmakta.
*13 Mart tarihinde Türkiye'nin bir sınır görevlisi, sınıra bitişik bir bölgede tarlasını süren 59 yaşındaki bir erkeği vurarak öldürdü. Bu cinayetle ilgili olarak yürütülen soruşturma hakkında erişilebilir herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. İnsan Hakları İzleme Örgütü 20 Nisan 2023 tarihinde Türkiye'nin Adalet, İçişleri ve Savunma Bakanlarına mektup yazarak her iki vakayla ilgili bilgi talep etti.”
HRW açıklamasında Suriye'de Beşar Esad hükümetine muhalif, İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nin (SOHR), 2023'ün başından bu yana Suriye-Türkiye sınırında ilgili sınır görevlilerinin neden olduğu 11 ölüm ve 20 yaralanmayı kayıt altına aldığını belirtirken kendilerinin bu vakalardan ikisini bağımsız şekilde belgeleyip doğruladığını da duyurdu.
Yüzlerce ölüm ve yaralanma
HRW 2023'ün Mart ayı başında Suriye'deki çatışmaları izleyen bir kuruluştan Ekim 2015 ile Nisan 2023 arasında Suriye sınırı boyunca Türkiye'nin sınır görevlilerinin karıştığı ihlalleri içeren ve sınır bölgesinde 80 ayrı noktada yaşanan 277 ayrı olayı belgeleyen veriler edindiğini söyledi.
Buna göre gözlemciler, toplamda en az 234 ölüm ve 231 yaralanma vakası kaydetti ve bunların büyük çoğunluğu mağdurlar sınırdan geçmeye çalışırken meydana geldi. Ölümle sonuçlanan olayların yüzde 68'inin Türkiye'nin üzerlerinde bir miktar etkiye sahip olduğu cihatçı silahlı gruplardan oluşan bir koalisyon olan Heyet Tahrir el-Şam'ın kontrolü altında bulunan İdlib ilinde meydana geldiği belirtildi.
Verilere göre 225 ölüm ve 177 yaralanma Türkiye'nin sınır görevlilerinin ateşli silah kullanımı sonucu oluştu, 9 ölüm ve 54 yaralanma ise bu görevlilerin fiziksel saldırıları sonucunda oldu. İhlallerin belgelenmesi sürecinde kaydedilen vakaların büyük çoğunluğunun Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilgili olduğu ve kaydedilen 273 olayın 28'inde jandarma birimlerinin yer aldığı vurgulandı.
Raporda 11 Mart ve 13 Mart tarihlerinde Türk sınır yetkililerinin karıştığı ve ölüm ve yaralanmalarla sonuçlanan iki olay detayları aktarıldı. Raporda olaylardaki işkencenin Suriye'nin basın ve halkla ilişkiler sorumlusu olan Mazen Alouch tarafından onaylandığı yer aldı.
13 Mart'ta arazisinde çalışan Suriyeli vurularak öldürüldü
İki akrabasının İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne anlattığına göre, 13 Mart günü sınırda askeri bir araçla devriye gezen bir Türk sınır görevlisi de Suriye'nin Kherbet El Joz köyü yakınlarındaki arazisinde çalışan 59 yaşındaki Muhammed Fayzo'yu vurarak öldürdü. Akrabalardan biri “Sınır görevlisi silahını çıkardı, onu vurdu ve sonra öylece bakakaldı. Birkaç saniye sonra aracına geri döndü ve gitti” dedi.
Fayzo daha sonra İdlib'deki bir hastaneye götürüldü ve birkaç saat sonra hayatını kaybetti. Yakınları, köy halkının sınır duvarına giderek Fayzo'nun ölümünü protesto ettiklerini, Türkiye'den görevlilerinin yanlarına gelerek yaşananın “münferit bir olay” olduğunu ve öldürenden hesap sorulacağını söylediklerini aktardılar. HRW soruşturma hakkında kamuoyuna açık herhangi bir bilgi verilmediğini belirtti.
