Toplam 69 ilden 997 aile hekiminin 9-18 Ocak 2021 tarihleri arasında yanıtladığı anketin sonuçlarını paylaşan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu Başkanı Emrah Kırımlı Aile Sağlığı Merkezleri’nin sadece %15’in bekleme alanının yeterli olduğunu, bekleme alanı yeterli olanlarda hastalananların sayısının yüzde 53, bekleme alanı yetersiz olan merkezlerde ise yüzde 70’e çıktığını belirtti.
TTB Aile Hekimleri Kolu Başkanı Emrah Kırımlı, bir hasta başına düşen temaslı sayısının üçten bire indiğine dikkat çekerek, “Bu da filyasyonda sorunların olduğunu gösteriyor. Oradaki arkadaşlar muhtemelen evde aşılamaya gönderildiler ya da kendi yerlerine çekildiler. Bu da şunu gösteriyor; temaslı listesinde kendi listemizde de gördüğümüz hastayla konuşuyoruz. Beş kişiden kimse temaslı yazılmamış ve günlük yaşantısına devam ediyorlar. Bu da aynı salgının yeniden alevlenmesi riskini doğuruyor. Buraları da bırakmamamız gerekiyor. Bu azalma iyiye işaret değil” dedi.
Kırımlı aynı zamanda, başlayan aşılamadaki belirsizliklere değinerek şeffaf bilgiye ulaşmakta hala zorlanıldığını, Covid-19’un meslek hastalığı sayılmadığını, kimlerin salgında risk altında olduğunun belirsiz ve etkin koruyucu tedbirlerin hala alınmadığını ifade etti.
Sağlık Bakanlığı tarafından tüm hastaneler için aşılama odası istendiğini söyleyen Kırımlı, “Sadece biz ASM’lerden istenmedi. 17 kişi çalışıyor bulunduğum hastanede ve 11 oda var sadece. Ankette yüzde 15 bekleme alanının yeterli olduğunu söylüyor. Bu ASM’lerde hastalanan sayısı yüzde 53, yetersiz diyenlerde ise yüzde 70 bu oran. Aradaki fark gerçekten çok büyük. İnsanların yan yana beklemesinin bir bulaşama riskinin artmasına neden olacağını tekrar hatırlatmamız gerekiyor. Hem biz hem hastalarımız hastalanıyoruz. Güvenli çalışma alanı istememizin nedeni de budur. Çok daha zor şartlarda bulunan ASM var. Örneğin; Esenyurt’ta bir yıldır hemşiresi olmadan çalışan bir ASM var. Bu insanlar ne mesafe için ne de uygun bekleme alanları için koruyucu tedbir alamıyorlar. Halen böyle devam ediyor ve aşılamayı da böyle yapmış oluyoruz” dedi.
"Şehir hastanesi yerine ASM yapılmalı"
Ankete göre aile hekimlerinin yüzde 11’in soğuk zincirinin yeterli olduğunu söylediğini aktaran Kırımlı şunları belirtti:
“Evet şu an biz aşılarımızı soğuk zincirde koruyabiliyoruz ama bizim bir tane dolabımız bulunuyor. Bir aşı dolabı daha gelse de Sağlık Bakanlığı, soğuk zincir takibini yapacak olan aşı takip sistemini göndermiyor. O yüzden parasını cebimizden versek bile Sağlık Bakanlığı’nın ATS denen sistemi göndermesi gerekiyor. Bu süreçte aşılama için Sağlık Bakanlığı’ndan eğitim de alamadık ve eğitimimizi kendimiz yaptık. Bu eğitimi 10 bin kişi izleyebildi. 20 bin aile hekimi olduğunu düşünürsek; Türkiye’de yarısı izlemiş oldu. Bu hazırlıklarımızı yaptık fakat bekleme alanlarını büyütme şansımız yok. Bunu yapacak kamu idaresidir. Şehir Hastanesi yapmak yerine ASM yapılması, iyileştirilmesi gerekiyor. Salgının başından beri birinci basamağını salgın için önemli bir noktada olduğunu söylüyoruz. Bunun değişmesi gerekiyor.”
"Ek ödeme yok, ek görev var"
Ankette çalışan sayısı için ASM’lerin sadece yüzde 45’inin yeterli olduğunu ifade eden Kırımlı, “Ebe, hemşire eksikliğine bakıldığında Sağlık Bakanlığı bunun yüzde 20’lerde olduğunu söylüyor. Ama tam kadro çalışan ASM birimi sayısı yüzde 76. 4 kişiden birinin olmaması olan kişilerin işinin yapılması anlamına geliyor ve iş yükü bir kat daha artmış oluyor. İş yükü artınca iş kazası da artmış oluyor. Günde kaç aşı yapabilirsiniz diğer sorduğumuzda yüzde 40’ı ortalama 10-19 arasında aşı yapabileceklerini söyledi. Günde 20 kişiyi aşılasak 500 bin kişiyi aşılayabiliriz. Burada talep ettiğimiz şey yerimiz eksik, dolaplarımız eksik, aşı için lojistik zayıf, çalışan sayımız az dediğimiz zaman kendimiz için değil günde yapılmayan 400 bin aşı için” dedi.
Ek ödemenin yine yapılmadığını söyleyen Kırımlı, “Yüzde 70’den fazlası tam olarak izleme yapmasına rağmen ek ödeme alan arkadaşlarımız yüzde 60’larda, hiç ödeme almayan ise yüzde 20. Ek görev dediğimiz okul aşılaması, evlilik askerlik muayeneleri yapıyoruz. Askerlik muayeneleri demek iki ayda bir milyonlarca gencin Anadolu’nun çeşitli yerlerine gitmesi, dolaşması demek; evlilik muayenesi düğün, nikahlar demek. Bu da hareketlilik getiriyor” dedi.
"Aşıda kaos var"
TTB Merkez Konseyi üyesi Doğan Eroğulları'da TTB'nin bugüne kadar yaptığı tüm uyarılarda haklı çıktığını, buna rağmen Sağlık bakanlığının gerekenleri yerine getirmediğini söyledi. Eroğulları şunları ifade etti:
“Aşı konusunda da eksikleri, olması gerekenleri ısrarla söylüyoruz. Grip aşılarında olduğu gibi bir kaos var. Ne kadar doz, hangi şartlarda gelecek, bu hızla aşılamayı götürürsek ne kadar sürede bitireceğiz gibi bir planlamanın olmadığını biliyoruz. Bakanlığın şeffaf bir şekilde aşılama süreciyle tüm bilgileri kamuoyu ile paylaşması gerekiyor. Eğer bu uyarılarda dikkate alınmazsa, bizi kötü günler bekliyor.”
