Makina Mühendisleri Odası’nın aylık ‘Sanayinin Sorunları ve Analizleri’ bülteninde, açıklanan enflasyon verileri üzerinde durularak hissedilen enflasyonu, “12 aylık ortalama fiyat artışları” verisinin yansıttığına işaret edildi ve ücret zamlarında bu ortalamaların temel alınması gerektiğinin altı çizildi.
“Enflasyon tek haneye indi” manipülasyonu
İktisatçı-yazar Mustafa Sönmez tarafından hazırlanan ‘Sanayinin Sorunları ve Analizleri’ bülteni bugün yayınlandı. “Sanayinin ve tüketicinin enflasyonu yüzde 20’nin üstünde” başlıklı bültenin özet bölümünde, TÜİK’in TÜFE ve Yİ-ÜFE istatistiklerinin “enflasyon tek haneye indi” denilerek maniple edildiğine değinildi. Tek hane olarak öne çıkarılan verilere karşın, 12 aylık ortalama fiyat artışlarının sektörlere göre değişimine şöyle dikkat çekildi:
“Oysa tek haneye düştü denilen tüketicideki yıllık fiyatlara, 12 ayın ortalama artışları dikkate alınarak bakıldığında, Eylül enflasyonunun yüzde 18,3, Ekim enflasyonunun ise yüzde 17’ye yakın olduğu görülecektir.
“Tüketici fiyatlarına sektörel olarak bakıldığında 12 ay ortalama artışlarda Ekim’de mobilya ve ev aletlerinden sonra gıda-içecek sektörü yüzde 22 dolayındaki artışla başı çekmektedir. Tüketici, Ekim itibariyle son 12 ayda gıda, mobilya ve ev eşyalarını ortalama yüzde 22 zamlı almıştır.
“Bu sektörleri otel ve lokanta hizmet dalındaki yüzde 19’a yakın artışlar izlemiştir. Sağlıkta son 12 ayda yüzde 17 dolayında zamlı fiyat ödeyen tüketici için alkol ve tütünde de son 12 ayda ödemeler aylık ortalama yüzde 17’nin üstünde olmuştur.”
Üretici fiyatlarında da aynı farklılık var
Yıllık ve 12 aylık ortalama fiyat artışları arasındaki farklılığın Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi’ne (Yİ-ÜFE) de yansıdığı ifade edilen özette, TÜİK’in söz konusu istatistikleri hatırlatılarak şu ifadeler kullanıldı:
“Sanayicinin ürününe yaptığı yıllık zam, 2019 Eylül ayında önceki Eylül’e göre yüzde 2,5, 2019 Ekim’de yüzde 1,7 oranında artmış görünüyor. Oysa bu iki tarih arasında kalan aylarda etiketler sürekli değişti ve 12 ayın fiyat artışlarının ortalaması, önceki 12 ayın ortalaması ile kıyaslandığında sanayici fiyatlarının Eylül’de yüzde 26,4 oranında, Ekim ayında ise yüzde 22,6 oranında arttığı görülecektir. Alt sektörler itibariyle bakıldığında 12 aylık ortalamalara göre fiyatı en çok artan, yüzde 48,5 ile elektrik ve gaz alt sektörüdür. Yani elektrik ve doğal gaz kullananlar Ekim 2018’den bu yana her ay yüzde 48,5 daha fazla ödeyerek bu ürünleri kullanmışlardır.”
Petrol ve doğalgazda 12 aylık fiyat artışı yüzde 31
İthalata bağımlı sanayi alt sektörlerinde 12 aylık ortalama üretici fiyatlarının yüzde 25 ila yüzde 31 arasında değiştiği belirtilen özette TÜİK’in ilgili verileri şöyle sunuldu:
“Ham petrol ve doğal gazdaki 12 aylık ortalama artış yüzde 31’e yakındır. İthalata bağımlı kağıt ve otomotiv sektörlerindeki 12 aylık ortalama artışlar yüzde 27’nin üzerindedir. İlginç olan alkolsüz içecekteki artışın yüzde 23’ü, gıdadaki artışın da yüzde 22’yi bulmasıdır.”
İşçilerin, emekçilerin, emeklilerin ücret zamları için...
Son olarak, ücret zamları açısından temel alınması gereken istatistiklerin 12 aylık ortalama fiyat artışları olduğu ifade edilerek şu vurgu yapıldı:
“12 ay ortalamalarının ortaya koyduğu enflasyon, aynı zamanda ücretler, maaşlar, emekli gelirleri, asgari ücret tespiti söz konusu olduğunda da dikkate alınması gereken orandır. Bu yapılmaz da gelir artış oranları, yıllık artışlar dikkate alınarak yapılırsa, bundan başta asgari ücretliler, kamu çalışanları, emekliler zarar görecektir. Çünkü yıllık artışlar, 12 aylık artışların altında seyretmektedir. Müzakerelerde mutlaka, 12 aylık ortalamaların ortaya koyduğu TÜFE üzerinden pazarlıklar yapılmalıdır.”
