AKP iktidarı propaganda malzemesi olarak kullandığı yol ve köprü yapımlarında yandaşı şirketler kazançlarına kazanç eklediler. Nurcan Gökdemir’in BirGün’de yer alan haberine göre geçilmeyen köprüler, kullanılmayan yollara ayrılan büyük yatırım tutarları, uzun yıllara yayılan garanti ödemeleri nedeniyle Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) bütçesinde yıllardır yüzde 72-215 arasında değişxen oranlarda sapmalar yaşanıyor. 2010'dan bu yana her yıl bütçe ödeneğinin birkaç kat fazlasını harcayan KGM, bu yılın ilk üç ayında yıllık ödeneğinin yarısını tüketti.
İktidara yakın müteahhitlerin fonlanma aracına döndüğü eleştirilerine konu edilen verimsiz yatırımları ve ülke kaynaklarını uzun yıllar ipotek altına alan sözleşmeleri ile AKP döneminin en tartışmalı kurumlarından olan KGM’nin yıl başındaki harcama tahminlerinde olağandışı sapmalar ortaya çıkıyor.
Milat 2010
AKP’nin 2010’lu yıllarda belirlenen ulaşım politikaları doğrultusunda gündeme gelen alternatif finans kaynaklarının kullanılması ile gerçekleştirilen kamu özel işbirliği projeleri tercih etmesi alışılmadık büyük harcamaların yapılmasını da beraberinde getirdi.
Büyük sapma
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün mali yıl başında belirlenen bütçesi ile yıl sonu harcamaları arasında yüzde 72’den başlayarak yüzde 215’e kadar varan oranlarda sapmalar yaşanmaya başlandı. 2010-2015 yılları arasında yüzde 122’nin altına düşmeyen sapma oranı 2015 yılında yüzde 215 oldu. 2016-2018 yılları arasında yüzde 72-83 arasında değişen oranlarda harcama hedeflerinin üstüne çıkıldı. 2018’de yüzde 83 olan sapma, dövize endeksli olan yolcu garantisinin çok altında kalınması ve kurdaki artışla 2019'da yüzde 133’e çıktı.
3 ayda yıllık ödeneğin yarısı
2020 yılına ise 21 milyar 195 milyon TL’lik ödenekle başlayan KGM, yılın ilk üç ayında ödeneğinin yarısına yakınını harcadı. Özel bütçeli kuruluşlar arasında en yüksek bütçeye sahip olan genel müdürlük, ocak ayında 8.4 milyar TL harcadı. Şubat ayında 1.1 milyar TL, Mart ayında da 578 milyon TL harcama yapıldı. Böylelikle aktarmalarla toplam ödeneği 21 milyar 988 milyon TL’ye çıkan kurum, üç ayda bunun 10.1 milyar TL’sini harcadı. Şimdiden bu yılki bütçe sapmasının da geçen yıllardan daha düşük olmayacağı görülüyor.
Sayıştay uyardı
Sayıştay da yaptığı denetim sonucunda hazırladığı raporda, genel müdürlük bütçesindeki büyük orandaki sapmalara dikkati çekti.
Raporda, hedeflerin gerçekleşmesine yönelik olarak doğru faaliyetlerin belirlenmesi ve bunların maliyetlerinin gerçeğe en yakın şekilde hesaplanması gerektiği belirtildi. Sayıştay kurumdan sapmayı asgari düzeyde tutmasını istedi.
KGM ise bu tespite verdiği yanıtta, her yıl Nisan ayı içinde yapılan Bölge Müdürleri Toplantısında; üst politika belgeleri ve bir önceki yılın bütçe gerçekleşmesi ile faaliyet miktarları göz önünde bulundurularak alternatif bütçe planı ve bu doğrultuda alternatif “gerçekleşme hedefleri” belirlediklerini bildirdi.
