DİSK-AR “Gelir bölüşümünde büyük bozulma” başlıklı araştırma bülteni yayınladı. Bültende şu vurgulara yer verildi:

“*Türkiye büyüyor ancak emeğin büyümeden aldığı pay (işgücü ödemeleri) azalıyor!

*Başkanlık rejimi döneminde bölüşüm ilişkileri daha da bozuldu.

*Başkanlık rejimi öncesinde, 2016’da emeğin payı yüzde 36,3 iken 2022’de 10 puan gerileyerek yüzde 26,3 oldu.

*2022 yılında GSYH yüzde 107 büyürken sermaye gelirleri yüzde 113 ve işgücü ödemeleri ise sadece yüzde 82 büyüdü.

*Başkanlık döneminde GSYH yüzde 300 büyürken emek gelirleri yüzde 213 ve sermaye gelirleri ise yüzde 332 büyüdü!”

TÜİK’in 2022 yıllık ve 2023 nisan-mayıs-haziran aylarını kapsayan verilerini değerlendiren DİSK-AR, emeğin payındaki artışın asıl sebebinin EYT’liler olduğunu söyledi ve şunları paylaştı:

“EYT düzenlemesi ile 8 Eylül 1999 gününden önce sigortalı olanlar için emeklilikte yaş koşulu kaldırıldı ve böylece bu tarih öncesi sigortası başlamış EYT’lilerin emeklilik işlemleri başlatıldı. Verilerin kapsadığı nisan, mayıs ve haziran ayları da EYT nedeniyle kıdem tazminatı alanlarda ve emekli aylığı bağlananlarda yükseliş yaşanan aylardandır. Emeğin payındaki artışın asıl sebebi budur.”

“Sermayenin büyümeden aldığı pay arttı”

TÜİK verilerine göre büyümeden emeğin aldığı payın 2021’e göre 3,7 puan azalarak yüzde 26,3 olduğuna dikkat çeken DİSK-AR “Sermayenin büyümeden aldığı pay ise 2021’e göre 1,4 puan artarak 2022’de yüzde 53,7’ye yükseldi” dedi.

DİSK-AR, GSYH 2022 yıllık verilerindeki bölüşüm ilişkilerinin kötüleştiğine de dikkat çekerek şöyle devam etti:

“Bölüşüm ilişkilerinde 2016 sonrasında ciddi bir bozulma yaşandığı görülüyor. AKP’nin iktidara geldiği dönem olan 2002 yılında büyümeden emeğin aldığı pay yüzde 28,3 ve sermayenin payı yüzde 53,8’di. 21 yıllık AKP iktidarı sonra emeğin aldığı pay 2 puan azalırken sermayenin aldığı pay 0,1 puan azaldı.”

“Gelirin sınıfsal dağılımını kötüleştirdi”

Başkanlık sistemi döneminde bölüşüm ilişkilerinin hızla kötüleştiğine dikkat çeken DİSK-AR, yeni sistemin uygulanmasından kısa bir süre önce 2016’da Gayrisafi Katma Değer içinde emeğin payının yüzde 36,3 iken 2022’de 10 puan gerileyerek yüzde 26,3 olduğunu belirtti. Buna karşılık 2016’da yüzde 47,5 olan sermayenin payı da 2022’de 6,2 puan yükselerek yüzde 53,7 oldu.

DİSK-AR, son yıllarda makasın çok hızlı açılmasının “bölüşüm şoku” anlamına geldiğini vurguladı ve ekledi:

“Başkanlık döneminde sermaye gelirleri ülke ortalamasından da fazla artış göstererek devasa bir yükseliş yaşadı. Emek gelirleri ise 2021 ve 2022 yılında üst üste GSYH büyümesinin oldukça altında kaldı. Bu durum gelirin sınıfsal dağılımını kötüleştirdi.”