Kamu kurumlarının yıllık ödeneklerinden kullanmadıklarını iade etmek zorunda olması, az harcama yapıldığında bir sonraki yıl ödeneğin düşük belirlenmesi gibi nedenlerle aralık ayında yaptıkları harcamaları patladı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan bütçe gerçekleşme rakamları, 2020 sonunda aralık ayı sendromu olarak tanımlanan harcama alışkanlığının artarak sürdüğünü gösterdi. Kamu kurumları diğer aylara göre daha yüksek harcama yapılan kasım ayını da geride bırakarak aralık ayında, büyük tüketim harcamalarına imza attı. Bu harcamalar taşıt alımında on katına kadar çıktı.
Yıllık bütçe gerçekleşmelerine göre, AKP iktidarlarının taşıt alımı, kira, mal ve hizmet alımı gibi israf olarak nitelendirilen harcamaları ile güvenlik ve savunma amaçlı yapılan harcamalarda dikkat çeken büyük artışlar yaşandı.
Kırtasiye rekor kırdı
Nurcan Gökdemir'in BirGün'de yer alan haberine göre, yıl boyuncu 3.6 milyar TL ile 9.8 milyar TL arasında değişen mal ve hizmet alım giderleri, aralık ayında 19.1 milyar TL’ye fırladı. 68.1 milyar TL’lik başlangıç ödeneğinin yaklaşık 16 milyar TL üstüne çıkılarak 83.9 milyar TL’lik mal ve hizmet alımı yapıldı. Bu ödenek kalemi altında yer alan “Tüketime yönelik mal ve malzeme alımları” adı altında yapılan kırtasiye, büro malzemesi, yayın gibi alımlara harcanan tutar iki katı arttı. Kasım ayında tüm yıl ortalamasının çok üstünde 6.2 milyar TL harcanırken bu rakam aralık ayında 12.3 milyar TL’ye çıktı. Enerji alımı 972 milyon TL’den 1.8 milyar TL’ye, yiyecek, içecek ve yem alımı 791 milyon TL’den 1.2 milyar TL’ye, giyim kuşam alımı 320 milyon TL’den 798 milyon TL’ye fırladı.
Güvenlik ve Savunmaya Yönelik Mal, Malzeme ve Hizmet alımına harcanan tutar ise 2.1 milyar TL ile yıl rekorunun kırıldığı kasım ayından sonra da hız kesmedi ve aralık ayında 5.4 milyar TL oldu. Bu kalemden yapılan silah, araç, gereç ve teçhizat alımı da 951 milyon lira ile kasım ayında yıl rekoru kırdı, aralıkta ise 2.8 milyar TL harcama yapıldı.
Tedavi ve cenaze gideri
Müşavir, şirket ve kişilere yapılan ödemelerin de bulunduğu hizmet alımları kaleminde de aynı tablo ortaya konuldu. Hizmet alımları için kasım ayında 2.5 milyar TL harcandı, aralık ayında bu rakam 4.8 milyar TL oldu. Haberleşme harcamaları 228 milyon TL’den 892 milyon TL’ye, kiralar 110 milyon TL’den 280 milyon TL’ye, temsil ve tanıtma giderleri 10 milyon TL’den 21.9 milyon TL’ye, bakım ve onarım giderleri 100 milyon TL’den 305 milyon TL’ye, tedavi ve cenaze giderleri ise 39 milyon TL’den 65 milyon TL’ye çıktı.
Dernek ve vakıf yardımı 6 kat
“Kâr amacı gütmeyen” kuruluşlara yapılan transferler 194 milyon TL’den 481 milyon TL’ye çıktı. Bu kalem altında yaşanan en büyük artış, dernek, birlik, kurum, kuruluş, sandık gibi yapılanmalara aktarılan tutarda oldu. Kasım ayında 26 milyon TL olan harcamalar, aralık ayında altı kat artışla 163 milyon TL’ye yükseldi. AKP iktidarının en çok eleştirildiği harcama kalemi olan taşıt alımı da büyük oranda arttı. 1.2 milyar TL’lik yıllık harcamanın yarısı aralık ayında yapıldı. Aralık ayında 288 milyon TL’lik aralarında zırhlıların da bulunduğu kara taşıtları, 154 milyon TL’lik demiryolu taşıtı, 202 milyon TL’lik de uçak alımı yapıldı. Aralık harcaması 623 milyon TL oldu.
Hazine müteahhide aktı
Müteahhitlik harcamaları da yıl sonunda 23.7 milyar TL’ye ulaştı. Ekonomide en büyük krizlerin yaşandığı aylarda bile hız kesmeyen müteahhitlik harcamaları 1 milyar TL’lik aylık ortalamanın çok üstüne çıkarak aralıkta 7.8 milyar TL oldu. Bu kalemden bir ayda 2.9 milyar TL hizmet binalarına harcandı. Her ay ortalama 100 milyon TL ödenen kiralar da aralıkta 280 milyon TL’ye çıktı. Bunun 75 milyonu uçak, 68 milyonu hizmet binası, 47 milyonu da taşıt kiralamaya gitti.
