15 Ağustos 1962’de Endonezya, Hollanda ve ABD hükümetleri tarafından imzalanan, Batı Papua topraklarının paylaşıldığı, halkın hiçbir söz hakkının olmadığı New York Anlaşması’nın yıldönümünde birçok yerde öğrenci protestoları gerçekleşti.

Papua ve Endonezyalı öğrenciler 57 yıl önce imzalanan anlaşmaya karşı 15 Ağustos ve onu takip eden günlerde sokaklara çıktılar. İşgalci Endonezya devleti protestoculara acımasızca saldırdı. Papua Öğrenci İttifakı (AMP) ve Endonezya Halklarının Batı Papua Cephesi (FRI-WP) tarafından gerçekleştirilen gösterilerde insanlar darp edilerek tutuklandı. Polislerle beraber faşist gruplar da öğrencilere saldırdı.

***

Hollanda’nın 1962’de imzaladığı New York Anlaşması ile 1963’te Batı Papua Endonezya’ya devredildi. Anlaşma doğrultusunda 1969 yılında Papua’da yapılacak referandum ile “Papua’nın bağımsızlığı” oylanacaktı. O yıllarda ABD, Endonezya’nın Batı Papua’nın kontrolünü almasına açık destek verdi. Referandumun Endonezya lehine olması ABD’nin çıkarına olacaktı. Oylama sonuçları işgalci devlet tarafından garanti altına alındı.

800 bin kişinin yaşadığı bölgede sadece 1000 kişinin katılımıyla 1969 yılında yapılan referandum sonucunda Batı Papua resmen Endonezya toprağı olarak kabul edildi. Batı Papua, o zamandan beri Endonezya’nın egemenliği altında çok uluslu şirketler tarafından sömürülmektedir. Batı Papualılar referandumu “yeni sömürgecilik” olarak kabul ettiler ve işgale, sömürüye karşı mücadeleye başladılar. Bağımsızlık savaşı yüz binlerce insanın hayatına mal oldu. Hollanda gibi Endonezya devleti de Batı Papualıların en ufak bir bağımsızlık istemini işkence ve katliamla bastırdı.

Batı Papua’daki işgalin, sömürgeciliğin, katliamın arkasındaki temel aktör ABD’dir.

ABD’li Freeport Maden Şirketi, 1967 yılında Papua’daki Grasberg dağına altın madeni ocağı açmış; Endonezya ordusunu Batı Papualıları bölgeden uzaklaştırmak için kullanmaktadır. Freeport bu hizmeti için “koruma parası” adı altında Endonezya ordusuna milyonlarca dolar ödemektedir. Endonezya devleti ordunun ihtiyaçların yalnızca bir kısmını karşılamakta bundan dolayı şirketlerden gelen bu para devlet için hayati önemdedir.