Uyar Maden mağduru Somalı madenciler kazandıkları tazminatı alabilmek için 15 yıldır bekliyor. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’dan AK Partili pek çok bürokrata kadar pek çok isim tazminatların ödenmesi için söz vermişti.

Madenciler verilen sözlerin tutulmaması üzerine 4 Temmuz’da tekrar Ankara’ya yürüdü. Tazminatın ödenmesi için adım atılması üzerine Ankara’dan Soma’ya dönen madencilerin içinde bulunduğu araç trafik kazası yaptı. Bağımsız Maden İş Sendikası Genel Başkanı Tahir Çetin ve maden işçisi Ali Faik İnter vefat etti.

Ölümün pençesindeki madenciler

Uyar Maden mağduru işçiler, mahkeme kararıyla kazandıkları tazminatları şirketin isim değiştirmesi nedeniyle alamıyor. Ödemesi yapılmayan 888 maden işçisi bulunuyor. Tazminatların ödenmemesi üzerine 12 Ekim 2020’de Bağımsız Maden-İş Sendikasıyla Ankara’ya yürüme kararı alan madenciler, Soma Cengiz Topel Meydanı’nda toplanıp Ankara’ya yürümek istemişti. Polis ve jandarma engeliyle karşılaşan madenciler, Soma mezarlığında günlerce beton üzerinde kalmıştı. Tazminat hakkını almadan Soma’ya geri dönmeyeceklerini söyleyen madenciler, o dönem evden helallik alarak çıktıklarını söylüyordu. Yıllarca madende çalışan, yerin altına ‘korkuyla’ indiklerini çok kere söyleyen fakat ‘ekmek parası’ için çalışmak zorunda olan madenciler, kendi tabirleriyle “hadi hadi” baskısına maruz kalıyor, kaza geçiriyor ama haklarını alamıyordu.

Verilen sözler tutulmadı

Ankara’ya yürüyen madenciler arasında iki ayağı, iki gözü olmayanlar, KOAH hastası olanlar, vücudunun çeşitli yerlerinde platin olanlar da vardı. Hepsinin hastalanmasına, uzuv kaybetmesine neden olan ise maden kazalarıydı. Yürüyüşle sesini duyuran işçiler, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile görüşmüş, sorunun 15 Ocak’ta kesin çözüme kavuşacağı sözünü alarak yürüyüşü sonlandırmıştı. Ancak aradan aylar geçti, ne arayan ne soran oldu. Çözüme ilişkin somut adım göremeyen madenciler, tekrar eyleme başlayıp bu kez AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş ile görüştü. Elitaş da madencilere benzer bir söz verdi. Hatta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimat verdiğini iletti. Ancak sorun yine çözülmeyince madenciler, 4 Temmuz’da tekrar Ankara’ya gitti. Günlerce yapılan görüşmelerden sonra yaşanan gelişme üzerine bir heyet Ankara’da kalmaya karar verdi. Tazminat ödenene kadar madenciler, Ankara’da kalacaktı ancak Tahir Çetin ve Ali Faik İnter’in ölüm haberi geldi.

“Başka bir sendikaya” uzanan yol

Ankara’dan Soma’ya dönerken, trafik kazasında ölen Bağımsız Maden İş Sendikası Genel Başkanı 43 yaşındaki Tahir Çetin, 2004 yılında madenciliğe başladı.

Aslen Kınıklı olan Çetin, maden işçisi olmadan önce çiftçilik yapıyordu. Aile mesleği olan çiftçiliği ise tütüne getirilen kota sonucunda bırakıp 2004 yılında madenci olmaya karar verdi. Çetin, geçmişin çiftçi çocuklarının maden işçisine dönüştüğü Soma Havzası’ndaki bu kırılmayı ise ‘geçim zorluğu’ olarak anlatıyordu. 2014’de Soma faciasından sonra politikleşmeye başlayan Çetin, sendikalarla da o dönem tanıştı. Kimi sendikaların işçi yerine işvereni merkez alarak hareket etmesi üzerine Soma’da DİSK’in örgütlenme çalışmalarına katılıp, işçi sorunlarının çözümü için mücadele etmeye başladı. Önceki yıllardaki konuşmalarında "DİSK’in bürokratik yapısına eleştirel yaklaşarak havzada bağımsız bir sendika arayışı içerisinde olduklarını" belirtiyordu. Çetin, "sözün işçilerde olacağı, yetki alacağı, karar vereceği bir sendika" pratiğini tahayyül ederek, 2018 yılında Bağımsız Maden İş Sendikası’nın kurulmasında öncülük yapan isimlerden oldu. Sendika kurmaya ise yaklaşık 20 işçiden oluşan bir meclis ile karar verildi. Çetin’in de bir dönem çalıştığı İmbat Madencilik’te 68 gün eylem yapıldı ve bu süreç onları ‘başka bir sendika’ kurmaya sürükledi.

Madencilerle geçen ömür

Bağımsız Maden İş Sendikası kurulduktan sonra ‘başka bir sendika’ diye anlattığı çalışma tarzı için Uyar Maden’de yıllardır tazminat hakkını alamayan işçilerin hakkının ödenmesi için mücadeleye girişti Tahir Çetin. 12 Ekim’de Soma’da, Ankara yürüyüşü başlatılmıştı. Aynı anda Karaman’ın Ermenek ilçesindeki maden işçileri de madenin çalışma koşullarıyla ilgili eylemdeydi. Ermenekli madenciler de Ankara’ya yürüyüş kararı almıştı. O dönem Tahir Çetin sürecin Ermenek ayağında mücadele veriyordu. Jandarmanın sert müdahale ettiği bir eylemde Tahir Çetin fenalaşıp hastaneye kaldırılmıştı. Defalarca dayak yedi, gözaltına alındı ancak geri adım atmadı. Aylarca Ermenek, Ankara, Soma arasında mekik dokudu. Siyasetçilerle sayısız görüşme yaparak tazminatın ödenmesi için en önde mücadele etti.

“Ailemin hakkı için mücadeleyi sürdüreceğim”

Kazada vefat eden bir diğer isim ise 27 yaşındaki Ali Faik İnter. Ali Faik de tıpkı babası gibi maden işçisiydi. 2002 yılında babası henüz 27 yaşındayken maden kazasında öldü. Ali Faik de babası gibi 27 yaşında madenciler için mücadele ederken trafik kazasında vefat etti.

Ali Faik babasının tazminat mücadelesi için yıllardır hak mücadelesi veren madencilerle tanışıp mücadelesini ortaklaştırmıştı. Babası öldüğünde 7 yaşında olan Ali Faik, ailenin en büyük çocuğu. Babasının tazminatı için yıllarca annesi mahkeme koridorlarında mücadele etmişti. 12 Ekim’deki görüşmemizde Ali Faik, mücadeleyi annesinden aldığını, hakkı olanı alana kadar da vazgeçmeyeceğini söylemişti. Hatta babasının ölümüyle ilgili şu anıyı paylaşmıştı: "Babamın cenazesi köye geldiğinde ne olduğunun farkında değildim. Cenaze arabasına koşup babam geldi diye sevinmiştim. Bu mücadelenin bütün kahrını annem çekti. Artık annemin sorumluluğunu ben aldım. Ailemin hakkı için mücadeleyi sürdüreceğim."

Yıllık izinleri eylemlerde geçti

Maden işçisi olması nedeniyle ancak yıllık izinlerinde eylemlere katılıyordu. Ali Faik bunun için ise “Yıllık izinlerinin neredeyse tamamını yürüyüş ve gösterilerde kullanıyorum, kendime vakit ayıramıyorum” demişti. Mücadelesini Bağımsız Maden İş ile ortaklaştıran Ali Faik, tazminat alacakları için yalnızca kendisinin değil, diğer madenciler için de mücadele etmeye başladı. Soma’da kendinden önce arkadaşları için yaptığı konuşmalarda gösterdi kendini. Soma faciasının davasını kendi davası gibi takip edenler arasındaydı. Hatta 31 Ekim’de İzmir depremine Soma’dan gelen ekip içerisinde yer aldı. Emrah Apartmanı enkaz çalışmalarında da bulunarak enkaz altındakilere el uzatanlardan oldu.

Osman Çaklı - Gazete Duvar / 09.07.21