Afrika turkuaz yıllık balıklarının yavruları, yaşadıkları bölgedeki bir kuraklık durumunda büyümelerini duraklatabiliyor. Biliminsanları, türün bunu nasıl gerçekleştirebildiğini araştırdı.
Yıllık balıkları embriyolarının, biyolojik aktitivitenin durduğu kış uykusu benzeri bir duruma girerek gelişimlerini durdurabildikleri gözlendi. Konuya ilişkin olarak yapılan bir çalışma, embriyoların bu durumdayken yaşlanmadıklarını ortaya çıkardı. 21 Şubat günü Science dergisinde yayımlanan çalışmada yer verilen genetik analizler, çevre kaynaklı etki ortadan kalkana kadar embriyoların hücre büyümesini ve organ gelişimini durdurarak donmuş halde bekleyebileceği raporlandı.
Stanford Üniversitesi’nden Anne Brunet, “Doğa, zamanı duraklatmanın yolunu buldu” açıklamalarında bulundu. Balıkların duraklamayı nasıl gerçekleştirdikleri anlaşılırsa, yaşlanma ile ilgili hastalıkların tedavisi ve organların uzun süre korunması için yeni metotlar geliştirilebilir.
Nematod solucanlarının larvaları da, besin kıtlığı durumunda veya çevrelerinin kalabalık olması durumunda yaşlanmayı durdurabilir. Bununla birlikte solucanlar (omurgasızlar), diğer hayvanları yaşlandıran sistemlerden yoksundurlar.
Bu tür balıkların yetişkin formları, kuraklıktan embriyolar kadar etkilenmez. Ancak embriyolar, yaşadıkları bölge yeniden sulak bir ortam haline gelene kadar gelişimini duraklatmak sorundadır. Yıllık balıklarının embriyoları gelişimlerini beş aydan iki yıla kadar bekletebilir. Brunet, “İnsanlar benzeri bir şeyi gerçekleştirebilse ömür uzunlukları 160 ila 400 yıla kadar çıkabilir” dedi. Üstelik bu bekleme/uyku durumu balıklar yetişkinliğe eriştiklerinde büyümeyi ve çoğalmayı etkilemiyordu. Aynı şekilde bekleme/uyku durumu balıkların ömür uzunluklarında bir kısalma da meydana getirmiyordu. Balıkların bekleme süreleri ömür sürelerini aştığında bile bir sorunla karşılaşılmıyordu.
Biliminsanları balık embriyoların genetik yapılarını inceleyerek bu bekleme/uyku mekanizmasının moleküler alt yapısını anlamaya çalıştı. Araştırmacılar bir embriyonun davranışının moleküler arka planını anlamanın hayvanların zamanı askıya alma durumunda dış sinyalleri nasıl kontrol ettiğini kavrayabilmek için bir adım olacağı görüşünde.
Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/how-african-turquoise-killifish-press-pause-button-aging
Çeviren: Gülseli Kırgıl
Bilim ve Gelecek / 21.02.20
