Uluslararası bir araştırma ekibi, “esrarengiz Hominoid” olarak nitelendirilen Oreopithecus bambolii’nin yaşadığı dönemde dik yürüme özelliğini henüz kazanmamış olduğunu ve aynı zamanda da dönemindeki türler gibi ağaçlara tırmanma özelliğinin de bulunmadığını ortaya çıkardı. Biliminsanlarının Oreopithecus bambolii’nin iskelet kalıntıları üzerinde yaptıkları çalışmanın raporu Ulusal Bilimler Akademisi’nin bir yayınında çıktı.

Bu çalışmada biliminsanlarının odaklandıkları O. bambolii, yaklaşık 6,7 ila 8,3 milyon yıl önce şimdilerde Sardunya ve Toskana bölgesi olarak geçen bölgede yaşayan bir primattı. 1872 yılında yapılan bir çalışmada bu canlının fosillerine ulaşıldı ve o dönemden beri bu canlının bir ağaç tırmanıcısı mı olduğu, yoksa dik yürüme için evrimleşmeye başlayan türlerden biri mi olduğu tartışılmaktaydı. Bu tartışmanın zaman içinde çözülememesi nedeniyle bu canlı “esrarengiz Hominoid” olarak adlandırılmaktaydı. 1958 yılında ulaşılan bir başka fosil kalıntısı üzerinde derinlemesine analizler yapan biliminsanları, bu tartışmalı konuyu çözüme ulaştırmaya çalıştı.

Biliminsanları, bu canlının ağaç tırmanıcısı olup olmadığını ya da dik yürüme özelliği kazanmak için evrimleşip evrimleşmediğini anlamak için bu canlıya ait tam iskeleti dikkatlice inceledi ve bulgularını eski primatlar ile modern primatlarla karşılaştırdı. Bu canlının gövdesinin bir maymun türü olan jibona benzediğini kaydeden biliminsanları, bu canlının günümüzde yaşayan büyük maymunların aksine beş lomber vertebra taşıdıklarını raporladı. Vertebra, omuriliği koruyan omurgayı oluşturan omurlardan her birine verilen isimdir. Lomber vertebra ise, kuyruk sokumuna yakın bir bölgede yer alan ve karın bölgesini destekleyen omurlara verilen addır. İnsanlarda beş adet lomber vertebra bulunur. Biliminsanları ayrıca bu canlının pelvis bölgesinin (kuyruk sokumu ile kalça kemiği arasındaki bölge) diğer tüm primatlardan farklı bir yapıya sahip olduğunu keşfetti.

Canlıya ait lomber vertebra bölgesi

Bu canlının pelvis yapısının, modern dönem maymunlarına kıyasla dik yürümeye elveriş kazandırdığını ancak bu canlının insanlardaki gibi bir dik yürüme özelliği göstermediği ifade edilmekte. Bu canlının ağaçlara tırmanmak için gerekli olan gövde ve pelvis yapısına da sahip olmadığını kaydeden biliminsanları, bu canlının bir ada bölgesinde yaşadığını ve bu bölgede kendini güvende hissederek karada yürüme davranışı kazandığını, böylelikle tırmanma yeteneğini kaybettiğini ancak dik yürüme için gerekli vücut düzenleri olmadığından henüz dik yürümeye başlamadıklarını ifade ediyor. Biliminsanları, “Belki de bu canlı dik yürüme özelliğinin kazanılması için gereken ortam baskısına maruz kalmamıştır” açıklamalarında bulunuyor.

Kaynak: https://phys.org/news/2019-12-enigmatic-hominoid-upright-tree-climber.html

Çeviren: Gülseli Kırgıl

Bilim ve Gelecek / 26.12.19