Koronavirüs salgınında getirilen kısıtlamalar, sömürü çarklarının dönmesine engel olmuyor. Sokağa çıkma yasağının yanı sıra işçilerin hasta olması dahi üretimi durdurmuyor. Ankara’nın Yenimahalle ilçesinde belediyeden sanayiye, PTT’den unlu mamul işyerlerine kadar çeşitli işletmelerde yaşananları anlatan işçiler, patronların ne kadar “yaratıcı” olduğunu gösteriyor. Salgına rağmen üretimin devamı için işyerlerindeki uygulamalar arasında, testi pozitif çıkanların bir arada çalıştırılması, evlere kamera konulması, ücretlerde kesintiye gidilmesi, karantinada ücretsiz izne gönderme gibi yöntemler var.
Evrensel’den Nursel Oktay’ın haberine göre salgın sürecinde internetten alışverişin artmasıyla iş yükü ve risk de artıyor. PTT emekçileri, günlük işini bitirenlerin tekrar daireye dönüp ikinci kez dağıtıma çıkmasının istendiğini anlatıyor. Temaslı uygulaması tüm işyerlerinde olduğu gibi PTT’de de sorunlu. Pozitif çıkan kişinin bulunduğu hatta çalışanların temaslı sayılıp izolasyona alınması gerekiyor. Ancak Sağlık Bakanlığı da temaslı takibinde işyeri temasını çok fazla sorgulamıyor. İşçiler, bazı yöneticilerin filyasyon ekiplerini temaslıların isminin verilmemesi için yönlendirdiklerini söylüyor. Kronik hastalar çalışmaya devam ediyor. Çalışan yetersizliği gerekçesi ile çalışanlara hiçbir gerekçeyle izin kullandırılmıyor. İzin ancak “çok acil” durumlarda ve o işyerinde vaka sayısı azsa mümkün oluyor. Postacılar CİMER’e şikayette bulunduğunda aldıkları yanıt ise “Kurumunuzla çözün” oluyor. Koruyucu ekipman temini ise müdürlerin insafında. İşçiler son dönemde kalitesiz maskelerin verildiğini, eldiven ve dezenfektanın ise uzun zamandır gelmediğini söylüyor.
Ödenek kesilmesin diye test yaptırmıyorlar
Belediyede emekçiler kalabalık odalarda çalışmaya devam etti. Vaka sayıları artmadıkça temaslıların izolasyonu gündem olmuyor. Sözleşmeye göre “Bir yıl içinde 15 günden fazla rapor almamak” koşuluyla sendika ödeneği alınabiliyor ancak salgın nedeniyle alınan raporlar da bu süreye dahil ediliyor. Böyle olunca pozitif çıkan çalışanların ödenekleri kesiliyor. Bu yüzden bazı çalışanlar belirtilere rağmen test yaptırmak istemiyor.
Karantinadakine ücretsiz izin
Unlu mamullerin üretildiği işyerlerinde pozitif vakanın olduğu şubelerde temaslılara test yaptırılmıyor, semptom göstermeyenler çalıştırılmaya devam ediliyor. Kimi işyerlerinde karantinaya alınan işçi ücretsiz izne gönderiliyor, ücreti kesilmiş oluyor. Artan vakalar nedeniyle çalışan sayısı azalınca iş yükü artmış durumda. Dört kişinin olması gereken yerde tek başına kalıp haftalarca izin dahi kullanamayan işçiler var.
OSTİM’de faaliyet gösteren bir yapboz fabrikası kısıtlamalardan muaf. Gerektiğinde özel izinle ‘temel ihtiyaç’ olarak konumlandırılmış ve çalıştırılmış. Herkes eve kapandığı ve çok fazla yapboz satıldığı için işçilere normalden fazla ücret ödenmiş. Pozitif çıkanlar “kendi rızalarıyla” kesim atölyesinde gruplandırılmış. İşçilere “Zaten hepiniz pozitifsiniz, birbirinize zararınız olmaz” denilerek çalıştırılmış.
Başka bir işletmede konuştuğumuz işçiler ise testi pozitif çıkanlara “Evde korona oldum işyerinde olmadım” dedirtildiğini anlatıyor. İşçiler patronların işyerinden temaslı göstermemek için bu yolu seçtiğini söylüyor. Sağlık sistemi de takibi yapamadığı için patronun hesabı çarşıya uyuyor. Pozitif çıkan işçilere ise geçmişe dönük izin kağıdı yazdırılıyor. Gerekçe aynı; hem temaslı göstermemek, hem de yükümlülükten kurtulmak.
Her eve kamera koymuşlar
30-40 kişilik bir işletmede işyeri sahibi dahil 17 kişinin testi pozitif çıktığı bir durumda firmanın tamamen kapanması gerekirken pozitif olmayanlar çalıştırıldı. Üretim aksamasın diye mühendisler bile tezgahlarda çalıştırılıyor.
Evden çalışma sistemine geçen bir çağrı merkezinde ise testi pozitif olanlar evde oldukları için çalışmaya devam ediyor. Bir fabrikanın çağrı merkezi de benzer şekilde evden çalışmaya geçirilmiş. Çalışanların hepsinin evine kamera yerleştirilmiş.
