2017 Kasım ayı TÜİK rakamlarına göre ‘dar tanımlı’ işsizlik oranı yüzde 10,3 seviyesinde seyrederken, DİSK-AR’ın yaptığı araştırmalarla oluşturduğu ‘geniş tanımlı’ işsizlik oranı yüzde 17,6 dolaylarında gözüküyor.

AKP iktidarının bir yıl önce patronlara teşvik amacıyla hayata geçirdiği “istihdam seferberliği”nin, TÜİK rakamlarına sözde “istihdam oranında artış” ve “işsizlik oranında düşüş” şeklinde yansıdığı iddia edilse de ‘geniş tanımlı’ işsizlik oranı,  işsizlik sorununda AKP iktidarının amacının yalnızca görüntüyü kurtarmak olduğunu gözler önüne seriyor.

İşsizlik olduğundan çok daha düşük gösteriliyor

İşsizlikte görüntüyü kurtarma, birincisi dar tanımlı işsizlik oranıyla sağlanıyor. İş aramayan işsizler, mevsimlik ve yarı ya da eksik zamanlı çalışanlar işsiz kategorisinde sayılmıyor. İş gücüne katılmayanlar da TÜİK rakamlarına yansıtılmazken, rakamlarda iş gücüne katılım oranının yüzde 50 civarlarında olduğu düşünüldüğünde işsizlik oranının, TÜİK’in gösterdiğinden çok daha fazla olduğu ortada.

“Yalancı istihdam”

İkincisi, son dönemde, sözde “istihdam seferberliği” ile istihdamın arttığı aldatmacasının, “işler iyi gidiyor, işsizlik düşüyor” yönünde rakamlara yansıması. Bu görüntünün arkasında yatan neden ise, sigortalı kursiyer ve stajyer sayılarında geçtiğimiz yıla kıyasla büyük artışlar. Ve bunun “istihdam artıyor” görüntüsüne yol açması. SGK verilerinde Kasım ayında geçtiğimiz yıla oranla sigortalı stajyer, çırak sayısının yüzde 261 arttığı görülüyor.

İktisatçı Mustafa Sönmez, “yalancı istihdam” dediği bu aldatmacayı, “İşsizleri kursta gösterip istihdam artmış gibi yazdırıyorlar” diye yorumlarken, İŞ-KUR verilerinde 500 bin kişiye kurs verildiğine ve buna stajyerler de eklendiğinde, istihdamdaki artış sayısına yaklaşıldığına dikkat çekiyor.

AKP çareyi patronlara teşvik ve İŞ-KUR kurslarında arıyor

AKP iktidarının görüntüyü kurtarmaya dönük uygulamalarının bir diğer boyutunu da patronlara sunulan teşvikler oluşturuyor. Bu açıdan en dikkat çeken, sözde işsizler için ayrılan “işsizlik fonu”nun, AKP’nin kendi ihtiyaçları ve patronların çıkarları doğrultusunda kullanılması. 2017 yılında 117 milyar lirayı bulan fonda, işsizlik ödeneğini yüzde 4’ün dahi altında seyrediyor.

Bununla birlikte, Mustafa Sönmez, fonun “yalancı istihdam” amacıyla patronlara sunulduğunun altını çizerek gündemdeki torba yasada yer alan düzenlemeye değindi. “700 bin kişiye istihdam” iddiasıyla sunulan düzenlemeye göre, işsizlik fonundan patronlara 3,5 milyar lira verileceğini belirten Sönmez, işçi istihdamında ilk ay vergi, prim ve ücreti patronların ödeyeceğini, 2. aydan itibaren işsizlik fonu tarafından işçi masraflarının karşılanacağını dile getirdi. Sönmez “İşsizi almış gibi göster, parayı kırış. AKP de 700 bin kişiye iş yaratmış görünsün, Fon erisin” dedi.

Sönmez ayrıca, fonda eğitim programlarına ayrılan ödeneğin işsizlik ödeneğinden fazla olduğuna dikkat çekerek “yalancı istihdam” için de işsizlik fonunun kullandığını vurguladı.