Sayıştay, Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) bağlı Amasra, Armutçuk, Karadon, Kozlu ve Üzülmez Taşkömürü İşletme Müesseseleri’nde çalışan işçilerle ilgili çarpıcı bir tespitte bulundu. Sayıştay denetçileri, TTK’nın maden ocaklarında çalışan madencilerin borç batağında olduğu saptadı.
Karadon Taşkömürü İşletme Müesseseleri 2018 Yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda “son yıllarda borç batağına girmiş olan işçi sayısının arttığına” dikkat çekildi. Raporda 2018 yılsonu itibarıyla 327 madencinin icra takibinde olduğu ve toplam bin 786 icra dosyası bulunduğu belirtildi.
Toplam borçları 21 milyon TL
BirGün’den İsmail Arı’nın haberine göre, raporda, madencilerin icra işlemi uygulanan toplam borcunun 21 milyon 825 bin TL’ye ulaştığı belirtildi. Sayıştay denetçileri, “72 işçinin kişi başı icrada olan borcunun 100 bin TL’nin üzerinde olduğuna” ve aralarında 700 bin TL borcu olan işçi bulunduğuna dikkati çekti. Raporda, “Yüksek miktarda icra borcu bulunan işçilerin maaş bordroları üzerinde yapılan incelemede, maaşlarından kesintiler nedeniyle neredeyse ellerine hiç para geçmediği görülmektedir” ifadeleri yer aldı.
Amasra Taşkömürü İşletme Müessesesi 2018 Yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda “İcra takibine giren işçi sayısının 2018 yılında 48 olduğu ve bu rakamın mevcut işçilerin yüzde 10’na denk geldiği” vurgulandı. Raporda, 48 işçiye ait 156 icra dosyasının bulunduğu ifade edildi.
Sayıştay denetçileri, diğer madenlerde olduğu gibi Amasra’da da icra borcu bulunan işçilerin “maaşlarındaki kesintiler nedeniyle neredeyse ellerine hiç para geçmediğinin” altını çizdi.
35 işçinin borcu 100 binin üstünde
Armutçuk Taşkömürü İşletme Müessesesi Denetim Raporu’nda da “898 işçinin 85’inin maaşlarında icra kesintisi olduğu ve 450 bin TL civarında borcu olanların bulunduğu belirtildi. Raporda, “100 bin TL üzerinde borcu olan 35 işçinin bulunduğu, icra borçları toplamının 8 milyon TL’yi geçtiği” ifade edildi.
Sayıştay denetçileri, yüklü miktarda icra borcu bulunan işçilerin maaş bordroları üzerinde yaptığı incelemede “Madencilerin hiç maaş alamadığı veya ellerine çok az miktarda bir para geçtiği görülmektedir” tespitini yaptı.
Eğitim programlarıyla bilgilendirme önerisi
Kozlu Taşkömürü İşletme Müessesesi’nde çalışan işçilerin durumunun da diğer madenlerdekinden farklı olmadığı belirlendi. Mart 2019 itibarıyla toplam 122 işçinin icra takibine uğradığı, borçlarının 12 milyon 600 bin TL’ye ulaştığı ve bir işçinin borcunun 500 bin TL’ye yakın olduğu belirtildi. Raporda, “TTK Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan genelgede icralık işçilerin yazılı olarak uyarılmaları ve işçilerin icradan kurtulmaları için eğitim programları ile bilgilendirilmeleri hükümleri bulunmaktadır” denildi.
Borçlanma nedenleri araştırmalı
Üzülmez Taşkömürü İşletme Müessesesi’nin denetim raporunda da bin 264 işçinin 189’unun maaşlarında icra kesintisi olduğu, 500 bin TL’nin üzerinde borcu olanların bulunduğu ve 44 işçinin 100 bin TL’dan daha fazla miktarda borçlu olduğu bilgisi verildi.
Sayıştay raporunda “İşçilerin borçlanma ve icralık duruma düşme nedenlerinin araştırılması ve bu durumun önlenebilmesine yönelik eğitim verilmesi, bu doğrultuda ilgili merciler nezdinde girişimde bulunulması ile gerektiğinde bu merciilerden destek alınmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir” denildi.
