Türkiye’nin ilk özel endüstri bölgesi ilan edilen İzmir-Aliağa’daki Star Rafineri’nin esas özelliğinin sermayeye kıyak, işçiye ise artan sömürü ve baskı anlamına geldiği, daha özel endüstri bölgesinin kuruluşu aşamasında gözler önüne serilmişti.

Sermayeye “özel endüstri bölgesi” kıyağına, bugün Resmi Gazete’de yayımlanan cumhurbaşkanı kararları ile yenileri eklendi. İstanbul’da 2 olmak üzere Bursa, Mardin, Balıkesir ve İzmir’de 6 özel endüstri bölgesi ilan edildi. Kurulacak 6 özel bölgede toplam yatırım tutarının 3,7 milyar dolar olması planlandı. Bunun yüzde 95’inin sıfırdan yeni yatırım olduğu belirtildi.

6 yeni özel endüstri bölgesi

Resmi Gazete’de bugün yayınlanan kararlara göre, 6 özel endüstri (sermayeye kıyak) bölgesi şunlar:

1-İstanbul’da TESKOOP Teknoloji ve Sanayi Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi Özel Endüstri Bölgesi. 2-İstanbul'da yatırım tutarı 950 milyon dolar olan ÖZAR Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi Özel Endüstri Bölgesi.

3-Bursa'da kurulacak Asil Çelik Sanayi ve Ticaret AŞ Özel Endüstri Bölgesi.

4-Mardin'deki Eti Bakır AŞ Özel Endüstri Bölgesi.

5-Albayrak Turizm Seyahat İnşaat Ticaret AŞ'ye ait Balıkesir'deki özel endüstri bölgesi.

6-İzmir'de Most Makina Enerji Taahhüt Sanayi ve Ticaret AŞ'ye ait münferit yatırım yerinde vasıflı çelik ürünleri üretim tesisinin kurulmasıyla özel endüstri bölgesi olacak.

Sermayeye kıyaktan başka bir şey değil

Özel endüstri bölgesinin yatırımlara hazır hale gelmesi için gereken altyapıya ilişkin masraflar, bakanlık tarafından karşılanacak. Daha anlaşılır ifadeyle, bakanlık proje kapsamında acele kamulaştırma yapabileceği gibi, hazineyi sermayenin hizmetine sunacak.

Projelerde yapı ruhsatı, yapı kullanma izni, iş yeri açma çalıştırma ruhsatı bakanlık tarafından verilecek ve söz konusu ruhsatlar için harç alınmayacak. Bununla beraber bu projelerde “ÇED gerekli değildir” raporu ve tüm izinler 15 günden en geç iki aya kadar süre içinde veriliyor.

Bir tür yağma temelinde hazine arazileri üzerinde 49 yıllığına irtifak hakkı veya kullanma izni verilecek. İrtifak hakkı veya kullanma izni bedeli, taşınmazın emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri toplamının binde 5’i, stratejik yatırım olması durumunda ise binde 1’i oranında belirleniyor. Özetle hazine arazileri sermayeye bedavadan ‘biraz pahalıya’ veriliyor.

Cumhurbaşkanının ek teşvik de verebileceği bu bölgelerde, Yatırım Teşvik Belgesi alanlar, vergi indirimi ve sigorta primi desteği açısından bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde sağlanan oran ve sürelerde bu desteklerden yararlanacak.

Kıyaklar bunlarla sınırlı kalmıyor, aynı zamanda, bölgede yer alan bütün binalar emlak vergisinden, arsaların tahsisine ilişkin sözleşme ve taahhütnameler damga vergisinden ve harçlardan muaf tutulacak.

Özetle, özel endüstri bölgesinde sermaye, fabrikada çalışan işçiyi sömürdüğü gibi, hazine aracılığıyla tüm işçi, emekçileri sömürecek.