Türkiye kapitalizminin ekonomisindeki kriz, farklı şekillerde ortaya serilmeye devam ediyor. Döviz kurlarındaki hareketlilik, Merkez Bankası’nın son dönemde piyasaya müdahaleleri, rezervlerdeki erime gibi nedenler, finansal kriz riskinin yükseldiğine dair yabancı sermaye tarafından endişeyle karşılanırken, bu tablo dövizdeki yeni hareketliliğin önünü açıyor.

FT: Merkez Bankası milyarlarca dolar borçlandı

İngiltere merkezli Financial Times gazetesi, Merkez Bankası’nın rezervlerinin milyarlarca dolarlık borçlanmayla yükseltildiğini ve bunun “şüphe” yarattığını ifade etti.

BBC Türkçe’nin aktardığı habere göre, Merkez Bankası (MB) Nisan ayı başında net döviz rezervini 28,1 milyar dolar olarak açıklamıştı. Bu seviyenin de yetersiz olduğuna değinilen haberde, “Kendi hesaplamalarımız, rezervlerin 25 Mart’tan bu yana alışılmadık bir hızla artan kısa vadeli dış borçlanma ve swap işlemleriyle desteklendiğini gösteriyor. Bu swap işlemleri dışarıda tutulduğunda net rezervlerin 16 milyar doların altında olduğu gözüküyor” denildi.

Haberde, konunun Merkez Bankası’na da sorulduğu ve MB’nin, döviz rezervlerinin swap işlemlerinden etkilenmiş olabileceğini ifade ettiği, ancak bu işlemlerin tamamen uluslararası normlara uygun bir şekilde yapıldığını vurguladığı belirtildi.

Borçlar 2 haftada 500 milyon dolardan 13 milyar dolara çıktı

MB’den üst düzey bir yöneticinin görüşleri aktarılarak bu paraların borçlara dayandığı yönündeki ifadesine yer verilen haberde, Bloomberg’in Merkez Bankası borçlarındaki değişime ilişkin verileri sunuldu. 1 Ocak-25 Mart tarihleri arasında borçların 500 milyon doları aşmadığı, buna karşın 8 Nisan’da 13 milyar doları geçtiğine dikkat çekildi. Söz konusu paraların, son dönemde döviz mevduatlarında artış gerçekleşen bankalardan borç alarak oluşturulduğu ifade edildi. Piyasa analistlerinin görüşlerine de yer verilen haberde, şu ifadeler yer aldı:

“TCMB'nin faaliyetlerini yakından inceleyen beş yatırımcı ve analist, isimlerini gizli tutmak şartıyla rezervlerden endişelendiklerini söyledi. Bazıları, Türk yetkililerin TL'ye karşı kısa pozisyon tavsiye eden ABD merkezli uluslararası yatırım bankası JP Morgan'a açtığı soruşturmanın ardından konuşmaktan çekindi.

“TCMB'nin bu hamlesi, bankanın yerel seçimler öncesi TL'nin değerini yüksek tutmak için rezervlerini tükettiğine dair endişeleri artırdı. TCMB bununla ilgili yorum yapmayı reddetti.”

Türkiye'nin 12 ayda 177 milyar dolar dış borç ödemesi gerektiğini hatırlatan FT'ye konuşan Tim Ash, “İster net rezerve bakalım ister brüt rezerve, sonuçta yeterli rezerve sahip olmadıkları görülüyor. Piyasadaki herkes Türkiye'nin TL'yi etkili ve sürdürülebilir bir şekilde korumak için yeterli rezervi kalmadığını biliyor” dedi.

Dövizde son 6 ayın rekoru kırıldı

Öte yandan bugün Merkez Bankası, Şubat ayına ilişkin Uluslararası Yatırım Pozisyonu verilerini açıkladı. MB’nin dış yükümlülükleri 2018 yılına kıyasla yüzde 3,3 artarak 606,5 milyar dolara yükselirken, dışarıdaki varlıkları ise yüzde 4 arttı ve 243,6 milyar dolar seviyesinde kaldı. Bunun sonucunda net UYP Şubat ayında eksi 362,9 milyar dolar olurken, bu tutar, 2018 yıl sonundaki eksi 353,1 milyar dolardı. Net UYP’deki yükseliş de Merkez Bankası açısından olumsuz olarak değerlendirilirken, bu gelişmeler TL’nin değer kayıplarını tetikledi.

Merkez Bankası’na dair endişelerin etkisiyle bugün döviz TL karşısında yeni bir tırmanış sergiledi. 23 Ekim 2018’den bu yana en yüksek seviyeye ulaşan dolar/TL 5,85’e ulaştı. Avro da 6,59 TL’ye dayanırken, BIST 100 endeksinde yüzde 1,35’lik düşüş yaşandı.