Hapishanelerden gelen şikayetler üzerinden düzenli rapor yayınlayan CİSST’in son raporu, korona salgınıyla hasta ve risk grubunda olan mahpuslara reva görülen koşulları bir kez daha gözler önüne serdi.
Af yasasıyla siyasi mahpusları cezaevinde ölüme terk eden AKP-MHP iktidarının ilan ettiği “normalleşme” ile hapishanelerdeki koşullar daha da kötüleşiyor.
Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) 29 Haziran-10 Temmuz tarihleri arasında yapılan şikayetler üzerinden yeni raporunu yayınladı. 52 kapalı, 44 açık cezaevi olmak üzere gelen toplam 96 şikayette, hapishanelerdeki kapasite, hijyen ve sağlık hakkına erişim sorunları dikkat çekti.
“Kapasite aşımından kaynaklı birçok ihlal başvurusunun öne çıktığı söylenebilir” denilen raporda mahpusların şikayetlerine ilişkin şu ifadeler kullanıldı:
Salgın dolayısıyla özellikle önem kazanan hijyen, beslenme ve sağlık konularında kötüleşen koşulların dikkat çektiği raporda bu başlıklarda şunlar paylaşıldı:
Hapishanelerin Genel Durumu ve Hijyen Önlemleri
-Salgın başlangıcında hapishaneler belli aralıklarla ve düzenli şekilde dezenfekte edilirken son dönemde bu sıklığın azaldığı,
-Koridorlara dezenfekte malzemesi koyan hapishanelerin sayısının oldukça az olduğu,
-Bazı kapalı hapishanelerde koğuş pencerelerinin küçük olması sebebiyle yeterince havalandırılamadığı ve bazı hapishanelerde pencerelerin mahpuslar tarafından açılmaması için sabitlendiği,
-Bazı hapishanelerde havalandırmaların keyfi olarak geç açıldığı ve erken kapatıldığı,
-Havalandırmanın kapatılmasının temiz hava ve sosyal mesafe imkanlarını asgariye indirdiği,
-Bazı hapishanelerde iklim koşulları sebebiyle nemin arttığı ve koğuşların yeterince güneş ışığı almadığı,
-Bazı açık hapishanelerde yemekhanelerin yeterince temizlenmediği, hijyenik olmadığı ve çok fazla mahpusun kullanmak zorunda olduğu,
-Bazı açık hapishanelerde yemekhane ve kantin sırasına girildiğinde sosyal mesafenin sağlanamadığı belirtilmiştir.
Mahpusların Hijyeni
-Bazı hapishane idareleri koğuşlara sabun, çamaşır suyu ve dezenfektanı ücretsiz dağıtırken bazı hapishanelerde bu malzemelerin ücretsiz dağıtılmadığı,
-Ücretsiz dağıtılan malzemelerin sınırlı ve ihtiyacı karşılama konusunda yetersiz olduğu,
-Bazı hapishanelerde mahpusların sadece telefon görüşleri sırasında dezenfektana erişebildiği,
-Bazı hapishanelerde telefon görüşmesi yapan mahpuslara maske verildiği, bazı hapishanelerde ise mahpuslar talep etmelerine rağmen telefon görüşmesi sırasında maske kullanamadıkları,
-Bazı hapishanelerin kantinlerinde maske satılmadığı, ücretini ödeyerek maske almak isteyen mahpuslara da bu imkânın sağlanmadığı,
-Bazı hapishanelerde ücretsiz temizlik malzemesinin sağlanmadığı, ücretini ödeyemeyen, maddi durumu iyi olmayan mahpuslara da malzeme sağlanmadığı,
-Birçok hapishanede tuvaletlere temizlik ve hijyen malzemelerinin konulmadığı,
-Banyoların kirli olduğu,
-Lavabo sayısının az olduğu,
-Suların sık sık kesildiği, sıcak suyun sınırlı ve belirli zamanlarda verildiği,
-Sıcaklığın yüksek olduğu bölgelerdeki hapishanelerde su kesintilerinin daha büyük sorunlara sebep olduğu,
-Kişisel hijyenin sağlanmasında sorunlar yaşandığı belirtilmiştir.
Beslenme
-Bazı kapalı hapishanelere verilen yemeklerin kısıtlı ve kalitesiz olduğu, hijyenik olmadığı,
-Bazı hapishanelerde verilen ekmeklerin gramajının düşürüldüğü,
-Yemeklerin tüm mahpusların ihtiyacını karşılamada yetersiz olduğu,
-Tüm bu sorunlar sebebiyle hapishanelerde dağıtılan yemekleri yiyemeyen mahpusların beslenme ihtiyaçlarını kantinden karşılamak zorunda bırakıldıkları,
-Kantindeki ürünlerin pahalı ve ürün çeşitliliğinin az olduğu,
-Açık hapishanelerin kantinlerinde satılan ürünlerin kapalı hapishanelerin kantinlerinde satılan ürünlerden daha pahalı olduğu,
-Bazı açık hapishanelerde kantinin belirli zamanlarda açıldığı, bu sınırlı sürede ihtiyaçların karşılanamadığı, kantinlerin önünde uzun sıralar olduğu ve sosyal mesafenin ihlal edildiği,
-Diyet yemek verilmediği,
-Vitamin ve bağışıklık güçlendirici takviyelerin sağlanmadığı belirtilmiştir.
Sağlık hakkına erişim
-Hasta, yaşlı ve risk grubuna giren mahpuslar için önlemler alınmadığı, temizlik malzemesinin dağıtılmadığı, mahpusların önlemlerini kendileri aldığı,
-Bazı hapishanelerde doktorun revire gelmediği veya düzenli gelmediği,
-Bazı hapishanelerde mahpusların revire çıkarılmadığı, infaz koruma memurlarının kendilerine hastalıklarını kapıdan sorarak alınan cevaplar doğrultusunda ilaç verdikleri, bu ilaçların bazılarının tarihinin geçtiği,
-Mahpuslar revire çıksalar da tüm ilaçlara erişemedikleri ve tahlillerinin yapılmadığı,
-Birçok hapishanede hastane sevklerinin ve düzenli tedavilerin durdurulduğu,
-Bazı hapishanelerde sınırlı sayıda hastane sevki yapıldığı,
-Revir doktorlarının mahpusların sağlık durumları sebebiyle hastaneye sevk edilmesinin gerekli olduğunu ifade ettikleri hallerde dahi hapishane idarelerinin hastane sevklerini gerçekleştirmediği,
-Kronik hasta mahpusların hastane sevklerinin uzun zamandır yapılmamasının sağlık sorunlarının artmasına neden olduğu ve bunun durumlarını kritik aşamalara getirdiği,
-Hastaneden dönüşte 14 gün boyunca karantinada kalarak virüs kapma riskinin artacağı endişesiyle genel olarak tüm mahpusların hastaneye sevk konusundaki endişelerinin arttığı, hayatlarını tek başına idame ettiremeyen mahpusların da karantinada ihtiyaçlarını nasıl gidereceklerini bilemedikleri için hastaneye sevk olmak istemedikleri,
-Hastaneye gitmek zorunda kalan ağır hasta mahpusların hastaneden döndükten sonra karantinada tutulduğu ve ihtiyaçlarını tek başına karşılayamayan mahpusların birçok problem yaşadıkları belirtilmiştir.
Genel olarak şahsi bilgilerin gizli tutulduğu raporda, hasta mahpuslar Mehmet Salih Filiz, Deniz Yıldırım, Abdulsamet Durak ve Mehmet Emin Özkan’ın, kendi istekleri doğrultusunda durumuyla ilgili bilgiler paylaşıldı.
