Elektriğe gelen zamların artması üzerine EMO İstanbul Şube Başkanı Cemil Kocatepe, elektrik zammı hakkında "AKP, kurduğu sistem üzerinden sermayeye soygun düzeyinde bir para aktarıyor” dedi.
Cumhuriyet’ten Miray Özbilek’e konuşan Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İstanbul Şube Başkanı Cemil Kocatepe, yapılanın bir algı yönetimi olduğunun altını çizdi. Yeni düzenlemeyle 210 kilowattlık bir faturada 41 küsur liralık bir azalma söz konusu olduğunu belirten Kocatepe şunları dedi:
"Üretimin yüzde 80’i eskiden kamudayken, yüzde 80’i bugün özele geçti. Dağıtımın ise tümü özele geçti. Kurdukları sistem içerisinde dağıtım ve üretimin hepsi dolar bazında satıldı. Bu firmalar dolar bazında borçlandılar. İkinci olarak ise üretime dolar bazında çeşitli destekler veriliyor. En çok bilineni ‘Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’ adı altında. Destek, 7.3 sentten başlıyor, 13.3 sente kadar çıkıyor. Ayrıca, bazı kömür santrallerine ikili anlaşmayla neredeyse 16 sent destek veriliyor. Bunların hepsi elektriğin maliyetine giriyor. Böyle olduğu zaman da, elektriğin üretimden kaynaklı maliyeti neredeyse bugün 2 liralara geliyor."
“Kurdukları sistem, sürekli zam üretiyor ve üretecek de” diyen Kocatepe, sistemin çok büyük bir yoksullaşmaya yol açtığını ve onun için bu sistemin değişmesi gerektiğini vurguladı ve şunları dedi:
“Üretim ve dağıtımın mutlaka kamuya geçmesi lazım. Ve bu dolar, döviz borçlarının da bu sistemin üzerinden kalkması lazım” diyen Kocatepe, “Bu kalkmadığı sürece bu sistem zam üretecek. Bugünkü zamların en önemli gerekçesi AKP’nin kurduğu enerji, üretim ve satış sistemi. Önümüzdeki aylarda da biz korkuyoruz ki, bu sistem yeniden zam getirecek. Ama temelde kamuda olduğu zaman bunu daha ucuza mal etmek söz konusu. Onun için 32 kuruşa mal edilen şey, vergiler dahil 78 kuruşa mal oluyor”
"Dağıtım firmaları yerine, doğrudan meskenlere yönlendirilsin"
Elektrik Üretim A.Ş.’nin ürettiği elektriği dağıtım firmaları yerine, doğrudan meskenlere yönlendirmesi talebinde bulunan Kocatepe, “Elektrik Üretim A.Ş.’nin ürettiği elektrik meskenlerin tüketimine yetiyor. Böylesi bir denge var arada. Acil yapılması gereken şey, bu. Hem zam geri alınmış olacak, hem de kamunun ürettiği elektrik en azından konutlarda faturaların daha az çıkmasına neden olacak ve halk bu anlamda rahatlayacak” dedi.
"Sermayeye soygun düzeyinde bir para aktarımı var"
Sanayi ve ticarethanelere gelen yüzde 125’lik zamma da değinen Kocatepe, şöyle konuştu:
"Bugün dükkanlara kiralarından fazla elektrik faturaları geliyor. Yani bu hakikaten kabul edilebilecek bir şey değil. AKP’nin, kurduğu elektrik ve enerji sistemi üzerinden sermayeye soygun düzeyinde bir para aktarımı söz konusu. Bu sistemin ortadan kaldırılması lazım. Bu sistem ortadan kalkmadığı sürece bu zam mekanizması işliyor. Ama onlar olmazsa, elektrik çok ucuza mal olup, halka ucuza verilecek durumda."
"Elektrik temel bir insan hakkıdır"
“Elektrik, temel bir insan hakkıdır. Elektrik, ticaretin aracı olamaz” diyen Kocatepe, “Üretim ve dağıtımın derhal kamulaştırılması lazım. Türk Lirası değil bu destekler, döviz bazında veriliyor. 7.3 sent rüzgara veriliyor. Güneşe 13.3 sent veriliyor. Jeotermale 10.5 sent destek veriliyor. Bir de kömür santrallerine ikili anlaşmalarla saat başına 15.82 sent destek veriliyor. Bunların hepsi onların maliyetine giriyor ve bu para devletten her ay tıkır tıkır ödeniyor. Onlar ne kadar elektrik üretiyorsa, dolar Türk Lirasına çevirip ödeniyor. 13.3 sent dediğimiz şey şu anda 2 lira”
"KDV’de kaldırılmalı"
“Halka bu kadar yüksek fiyattan elektrik satılamaz” diyen Kocatepe, “Biz KDV’nin de kaldırılması gerektiğini söylüyoruz. Çünkü temel bir girdi olarak, yüzde 18 KDV ile vergilendirilmesi, temel insan bağlamında olabilecek bir vergilendirilme değildir. Çünkü elektriğe yapılan bir zam, tek başına elektriğe yapılan bir zam değildir. Hayatın her alanını pahalılaştırıyorsunuz” diye konuştu.
"Dar gelirliler 'yüksek tüketimli' cihazlar kullanmak zorunda kalıyor"
“En büyük problem, Türkiye’de ortalama gelirin asgari ücret olması” ifadelerini kullanan Kocatepe, bugün elektrik faturalarının, bu gelirin yüzde 10’una gelmeye başladığının altını çizdi.
Evlerde bulunan eşyaların da tüketimi yüksek cihazlar olduğunu aktaran Kocatepe, “Çünkü bunlar eski ve enerji tüketimi daha yüksek. Gelir seviyesi yüksek olanlar daha tasarruflu olan yeni cihazları kullanıyor, dar gelirli yurttaşlar daha yüksek tüketimli cihazlar kullanıyorlar. Tasarruflu cihazların devlet tarafından dar gelirlilere ücretsiz olarak verilmesi lazım” dedi.
Erdoğan'ın 'mum ışığı' açıklamasına yanıt
Önceki gün Türkiye Genç İş Adamları Konfederasyonu (TÜGİK) Genel Kurulu’nda konuşan AKP şefi Erdoğan’ın, "İşte 100 bin megawatta Türkiye'nin enerjisini çıkaran iktidar biziz. Sizin hayatınızda sadece mum vardı mum, gaz lambası vardı. Biz ise bunu bu hale getirdik” sözlerine de değinen Kocatepe, şöyle konuştu:
"Evet bugün 100 bin megawatt kurulu gücümüz var ama insanlar faturalarını ödeyemedikleri için mum ışığında oturuyorlar. Sanayinin elektriği kesildi 1 hafta bu ülkede. Bu, kabul edilebilecek bir şey değil. Milyarlarca dolar zararı oldu bunun ülkeye. Bugün insanlar o kadar yüksek bedel ödememek için mum ışığında oturacak duruma geldiler. Esas ayıp olan, 100 bin megawatt kurulu güce karşılık, böyle bir şeyin yaşanması."
"Sorumlular, yönetenler istifa etmeli"
"Kurdukları sistemin bir kısır döngüye dönüştüğünü, zam ve pahalılık üreteceğini görüyoruz" diyen Kocatepe, sözlerini şöyle noktaladı:
"Bunun oluşmaması için sorumluların, yönetenlerin derhal istifa etmesi gerektiğini savunuyoruz. Bu ülke, daha bunu kaldıracak düzeyde değil. Görüyoruz, gözümüzün önünde oluyor bütün şeyler. Biz, işin uzmanları olarak; elektrik ve enerjide kullanılan sistemin doğrudan sermayeye para aktarmak üzerine kurulduğunu ve bu zamları da bütçede para kalmaması sebebiyle, halktan para koparmak için yapıldığını biliyoruz."
Kaynak: Cumhuriyet