İşçi, esnaf ve memur emeklilerinin maaşları temmuz ayı itibarıyla ilk altı aylık enflasyon oranında yani yüzde 8.45 artıyor. Haziranda açıklanan verilere göre yıllık enflasyon tüketici için yüzde 17.53.
Ancak üretici fiyatlarındaki artış ise yüzde 42.89. Bu da önümüzdeki dönemde zam yağmurlarının devam edeceğini gösteriyor. Üstelik gerçek enflasyonu yansıtmayan bu artışlar cebe girmeden eriyor.
Özellikle işçi ve esnaf emeklisinin geliri uzun zamandır ilk kez 2 bin 865 TL olan açlık sınırının altında kaldı. Mustafa Çakır’ın Cumhuriyet’te yer alan haberine göre Emekliler artık geçmiş enflasyona göre değil seyyanen zam istiyor.
Temmuz ayında yeni maaşlarını almaya hazırlanan işçi, esnaf ve memur emeklisi, enflasyon oranında yapılan zamlarla aslında neredeyse sıfır zam alacak. Emeklinin ortalama geliri uzun zamandır ilk kez açlık sınırının altında kaldı.
2021 için memur emeklilerinin maaşlarında geçen 6 ayda oluşan yüzde 5.45’lik enflasyon farkı ve toplusözleşmeden gelen yüzde 3’lük zamla birlikte toplam yüzde 8.45 oranında artış olacak. İşçi, esnaf-tarım Bağ-Kur emeklilerinin maaşları da 6 aylık enflasyon olan yüzde 8.45 oranında artacak.
Aslında ‘sıfır zam!’
Türkiye’de memur emeklisinin zammı toplusözleşmeye göre 2 yılda bir tespit ediliyor. Son 6 aylık enflasyon, belirlenen rakamları aşarsa fark yansıtılıyor. SGK ve Bağ-Kur emeklisine yapılacak zamlar ise doğrudan enflasyona endeksli. 6 ayda gerçekleşen enflasyon kadar zam yapılıyor. İşte bu nedenle iktidarın maaş zammında geçmiş 6 aylık enfasyona mahkûm ettiği işçi ve Bağ-Kur emeklisi bu yıl da perişan. Maaşlar asgari ücret bir yana açlık sınırının bile altında kaldı.
Enflasyon oranında zam aslında “sıfır zam” anlamına geliyor. Yılın ikinci yarısında en düşük memur emekli aylığı ek ödemelerle birlikte 3 bin 21 liradan 3 bin 276 liraya çıktı. En düşük işçi ve Bağ-Kur emekli aylıkları da şöyle oldu:
- SSK’de 2000 öncesi emekli olanların maaşı 2 bin 420 liradan 2 bin 624 liraya çıktı. 2000 sonrasında emekli olanlar için en düşük işçi emekli aylığının ise bin 500 liradan bin 627 liraya çıkması bekleniyor.
- Esnaf Bağ-Kur emekli maaşları bin 763 liradan bin 912 liraya çıktı.
- Tarım Bağ-Kur emeklilerinin maaşları da bin 662 liradan bin 802 liraya yükseldi.
Satın alma gücü eriyor
Türk-İş’in verilerine göre çalışanların satın alma gücü günbegün eriyor. Açlık sınırı 2 bin 865 lira, yoksulluk sınırı 9 bin 332 lira. Bekâr bir çalışanın yaşayabilmesi için yapması gereken aylık en az harcama tutarı da 3 bin 473 lira.
Bu rakamlara göre işçi ve Bağ-Kur emeklilerinin maaşları açlık sınırının çok altında. Asgari ücret 2 bin 825 lira.
Emeklinin aylığı asgari ücretin de altında. İktidar Ramazan ve Kurban bayramlarında emekliye verilen bayram ikramiyesini de artan enflasyona karşın yıllarca bin lirada sabit tuttu. Emekliler ikramiyenin en azından bin 500 lira olmasını istedi. İktidar ise ikramiyeyi sadece 100 lira artırdı.
Ayrıca elektriğe yapılan yüzde 15, doğalgaza yapılan yüzde 12 oranındaki zam da emekli aylıklarına yapılan zammın en az 1 puanını daha cebe girmeden götürecek.
Enflasyona dayalı sistem değişmeli
Emekliler maaş zamlarının geçmiş enflasyona göre belirlenmesine tepki gösteriyor. DİSK Emekli-Sen Genel Başkanı Cengiz Yavuz, maaş zamlarına temel oluşturan enflasyon verilerinin “bilimsel ve objektif değerlendirmelerden son derece uzak bir biçimde belirlendiğine” dikkat çekti. Emekli zamlarının 6 aylık “resmi” enflasyon oranında belirlendiğine işaret eden Yavuz, “En düşük memur emeklisi 247 lira, işçi emeklisi 127 lira, esnaf emeklisi 149 lira artış alacak. Gerçek enflasyonun yüzde 50’leri bulduğu bir dönemde hükümet, “kepçe ile alırken kaşık ile veriyor” dedi.
Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Genel Başkanı Kazım Ergün ise “Bu hesap yanlış” dedi. Emeklinin enflasyonunun bu olmadığına dikkat çeken Ergün, rakamların gerçeği yansıtmadığını, TÜİK’in adeta “emeklilere düşük zam verilmesini sağlayacak şekilde kurgulandığını” ileri sürdü. 10 milyonu aşkın emeklinin TÜİK’in insafına terk edildiğini belirten Ergün, şunları kaydetti: “Son 6 ayda emeklilerimizin harcamalarına bakıldığında; gıda maddelerinde düşme mevsimlik özellik taşıyor. Diğer mutfak harcamalarında ise artış var. Bu nedenle, emekli aylıklarına yüzdeli zamlar yerine seyyanen zamlar yapılmalıdır.”
