Küresel ısınma, gıda krizi ve su sorununun büyüdüğü, orman ve tarım alanlarının yok olduğu büyük bir çevresel krizin içinden geçilirken, doğa talanı hız kesmeden devam ediyor. Talan için özellikle orman ve tarım alanlarının seçilmesi ise yaşanan bu krizini daha da büyüyeceğine işaret ediyor. Arka arkaya çıkan Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) kararları da maden ve enerji şirketlerinin bu alanları talan etmekte kararlı olduğunu gösteriyor.

Buna karşı çevreciler ve yöre halklarının direnişi de sürüyor. Fakat halk bir projeye karşı hukuki ve fiili mücadeleye başlarken, hemen arkasından başka bir projeyle karşı karşıya kalıyor. İptal edilen ÇED süreçleri ise başka bir isim ve küçük değişikliklerle tekrar gündeme geliyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ise bu projelere hiç beklemeden “olur” veriyor. Bakanlığın “eced-duyuru.csb.gov.tr” sitesinde her gün onlarca duyuru yapılıyor.

Yaşanan bu talandan Ege bölgesi de nasibini alıyor. Hali hazırda maden ve enerji şirketlerinin talanında olan bölge, yeni yeni talanlarla karşı karşıya kalıyor. Bölge illerindeki projelerle ilgili 1 Nisan ve 24 Nisan arasında alınan ÇED kararlarını Mezopotamya Ajansı’ndan Tolga Güney derledi.

İzmir enerji şirketlerinin hedefinde

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İzmir’in Menemen ilçesindeki Emiralem ve Asarlık Mahallesi’nde kalan 3’üncü derece arkeolojik SİT bölgesine ilişkin imar değişikliği yaptı. İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ise plan alanında kalan 4 adet Rüzgar Enerji Santrali (RÜS) türbini ve yola ilişkin hazırlanan revize imar planı değişikliğine onay verdi.

Yine RES’lerin yoğun olarak bulunduğu Karaburun ilçesinde, Güneş Enerjisi Santralleri’nin kurulması gündeme geldi. Karaburun’da RES tahsisi yapılan proje sahaları yarımada yüzölçümünün yüzde 71’ine karşılık geliyor. Bu projeler ile mevcut RES sahalarında her bir santralin altına 10 bin metrekare GES inşa edilecek. Mevcut RES’ler bölgedeki keçi yetiştiriciliğine büyük zarar verirken, yeni proje yöre halkının geçim kaynağını yok edecek. Yine tarım arazilerinin de bulunduğu alanda hem hayvancılık hem de tarım ciddi zarar görecek.

Çöp tesisleri için ÇED süreci

Yine kentte son bir ayda şu projeler için kararlar verildi:

"-5 Nisan tarihinde Torbalı ilçesi Kazım Karabekir Mahallesi’nde mevkiindeki Prorec Recycling Enerji Atık Yönetimi LTD. ŞTİ. tarafından yapılması planlanan ‘Atık Ara Depolama Tesisi’ projesi için İzmir Valiliği ÇED Süreci başlattı.

-11 Nisan tarihinde Torbalı ilçesinde Hamburger Recycling Turkey Atık Yönetimi A.Ş. tarafından yapılması planlanan yıllık bin 525 ton kapasiteli ‘Tehlikesiz Atık Ön İşlem’ ve yıllık 150 ton kapasiteli ‘Tehlikesiz Atık Toplama Ayırma Tesisi’ projesi için İzmir Valiliği tarafından ÇED süreci başlatıldı."

Denizli madenlerle istila ediliyor

Uzun yıllardır Büyük Menderes Nehri’ndeki kirlilikle mücadele eden Denizli de yeni projelerin hedefinde olan iller arasında yer alıyor. Tavas ilçesinde “yaklaşık üç buçuk milyon metrekarelik” alana açık kömür ocağı işletmesi kurulmak istenmesine karşı mücadelenin devam ettiği bölgede, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı şu projeleri de duyurdu:

“-16 Nisan tarihinde Tavas ilçesi Kargömülen Mevkiinde Ionic Stone Maden Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yapılması planlanan Mermer Ocağına ilişkin bakanlık, ‘ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-18 Nisan tarihinde Honaz ilçesi Aşağıdağdere Mahallesinde Çetin İnşaat Malzemeleri Sanayi ve Ticaret LTD. ŞTİ. tarafından yapılması planlanan kalker ocağı kapasite artışı ile ilgili Denizli Valiliği ÇED Süreci başlattı.”

Aydın JES tehdidi altında

42 tane Jeotermal Enerji Santrali (JES) tarafından adeta işgal edilen Aydın’da ise yöre halkının yeni projelere karşı direnişleri devam ediyor. Çine ilçesi Topçam köyünde yıllardır Eysim Madencilik şirketinin kuvars madenine karşı direnen köylüler, bu sefer de şirketin alan genişletme çalışmalarına karşı mücadele ediyor. Şirket bu çalışmalar sırasında yüzlerce yıllık sarıçam ağaçlarını kesti.

Yine kentte kurulan çimento fabrikaları ve ağır sanayiler Büyük Menderes Nehrinde kirlilikler oluştururken, şehrin önemli geçim kaynaklarından incirde son yıllarda rekolte düşüşleri yaşandı.

Balıkesir’de yeni maden projeleri

Kazdağı Doğal Ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği’nin son açıkladığı verilere göre, her ilçesinde madencilik faaliyetlerinin sürdüğü Balıkesir, ekolojik talanın yoğun olarak yaşandığı bölgelerden biri oldu. Uzun yıllardır madenlere karşı mücadele edilen kentte, son olarak Burhaniye ilçesinde belediye tarafından yapılan imar değişikliğine karşı mücadele sürürken, belediye 11 katlı otel inşaatı için onay verdi.

Bu değişikliğin yanı sıra yine kentte şu projeler için ÇED kararları alındı:

“-14 Nisan tarihinde İvrindi ilçesi Pafta mevkiinde ATS Mermer Madencilik tarafından yapılması planlanan ‘Mermer ocağı projesi’ ile ilgili Balıkesir Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-14 Nisan tarihinde Dursunbey ilçesi Hamzacık Köyü’nde Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından yapılması planlanan ‘Kil ocağı projesi ile ilgili olarak Balıkesir Valiliği ÇED Süreci başlattı.

-15 Nisan tarihinde Sındırgı ilçesi Sapçı Mahallesinde Kalemaden A.Ş. tarafından yapılması planlanan ‘Kaolen ocağı ve kırma eleme tesisi kapasite arttırımı projesi’ ile ilgili Balıkesir Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-18 Nisan tarihinde Dursunbey ilçesi Veliler Köyü’nde 24 hektar mevkiindeki Divaz Madencilik İnş. Emlak Nak. San. Ve tic. A.Ş. tarafından yapılması planlanan ‘Mermer ocağı projesi’ ile ilgili olarak Balıkesir Valiliği ÇED Süreci başlattı.

-21 Nisan tarihinde Sındırgı ilçesi Düvertepe Mahallesi’nde Kalemaden A.Ş. tarafından yapılması planlanan ‘Kırma-eleme tesisi ve stok sahası projesi’ ile ilgili olarak Balıkesir Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.”

Muğla’da termik ve maden işgali

Ege bölgesinin önemli tarihi ve turistik bölgelerinden olan Muğla da ise, maden ve termik santrallerinin talanı devam ediyor. Zeytinciliğin önemli merkezlerinden olan kentte 3 tane termik santral bulunuyor. Bu termik santraller için ise kömür ve linyit madenleri açılmaya devam ediliyor. Yaşanan bu talan birçok köyün boşalmasına zeytin ve tarım alanlarının yok olmasına neden oldu. Milas İkizköy köylüleri ise çevre köylerin sonunu yaşamamak için 3 senedir direnişlerini sürdürüyor.

Yine Köyceğiz ilçesinde bulunan Sandras Dağı yıllardır bölgede bulunan madenlerle adeta delik deşik edildi. Onlarca endemik bitki türüne ev sahipliği yapan ve bölgenin su kaynağı olan dağın yüzde 94’ü madenlerle ruhsatlandırıldı. Milas ilçesi sınırları içerisinde yer alan Bargilya Tuzla Sulak Alanı ve Sarıçay Deltası arasında kalan bölgedeyse Ağaoğlu tarafından “Turizm Kenti Projesi” hayata geçirilmek isteniyor. Milas Belediyesi tarafından ruhsat verilen alana binlerce konut, alışveriş merkezleri ve golf sahaları yapılacak. 380 hektar olan alan Pelikan, Flamingo, Boz Ördek, Macar Ördeği gibi birçok göçmen kuşa ev sahipliği yapıyor.

Yeni madenler

Tüm bunların yanı sıra Muğlalılar yeni projelerle de mücadele etmek durumunda kalacak. O projeler ise şöyle:

“-15 Nisan tarihinde Milas ilçesi Kıyıkışlacık Mahallesi’nde ‘İasos Yat Limanı projesi’ ile ilgili olarak Muğla Valiliği tarafından ÇED süreci başlatıldı.

-15 Nisan tarihinde Kavaklıdere ilçesi Derebağ Mahallesi’nde DYG Madencilik tarafından yapılması planlanan ‘kömür ocağı projesi’ ile ilgili olarak Muğla Valiliği ÇED süreci başlattı.

-19 Nisan tarihinde Menteşe ilçesi İkizce Mahallesi’nde Kommersan Mermer Maden İşletmeleri tarafından yapılması planlanan ‘mermer ocağı projesi’ ile ilgili olarak Muğla Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-21 Nisan tarihinde Menteşe ilçesinde Yatağan Termik Enerji Üretim A.Ş. tarafından yapılması planlanan ‘Yatağan Termik Enerji Santrali Yardımcı Kaynak Güneş Enerji Santrali projesi’ ile ilgili Muğla Valiliği ÇED süreci başlattı.”

Manisa’nın hava kirliliği artacak

Yine üzüm yetiştiriciliği ve tarım açısından bölgenin önemli kentlerinden olan Manisa da çevresel tahribattan nasibini alıyor. Termik santral, kömür ve nikel ocakları ile boğuşan kentte JES’lerin de yoğunluk kazanması ile birlikte hava kirliliği yüksek oranlara çıktı. Manisa, Temiz Hava Hakkı Platformu tarafından hazırlanan hava kirliliği raporlarında hep ilk 5 içerisinde yer alıyor. Yine geçtiğimiz ay Gördes’te Zorlu Holding tarafından işletilen nikel madeninin borularının patlaması sonucu tonlarca ağır kimyasal toprağa ve suya karışmıştı. Ağır sanayi fabrikalarının bulunduğu kentte, kentin içinden geçen Gediz Nehri ise uzun yıllardır kirlilik ile anılır oldu.

Hava, toprak ve su kirliliği ile mücadele eden Manisa için şu projeler de gündeme geldi:

“-6 Nisan tarihinde Turgutlu ilçesi Merkez Mahallesi’nde Yüksel Toprak A. Ş. tarafından yapılması planlanan yıllık 280 bin ton kapasiteli ‘Tuğla Kiremit Kili Ocağı projesi’ ile ilgili olarak Manisa Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-21 Nisan tarihinde Selendi ilçesi Eskin Köyü’nde Karen Dış Ticaret ve Enerji A.Ş. tarafından yapılması planlanan yıllık 20 bin ton kapasiteli ‘Altın, bakır, kurşun, çinko ocağı projesi ile ilgili olarak Manisa Valiliği ÇED süreci başlattı.

-Şehzadeler ilçesi İğdecik Mahallesi’nde Dursunlar İnşaat tarafından yapılması planlanan ‘Kum-Çakıl Ocağı projesi’ ile ilgili olarak Manisa Valiliği ÇED süreci başlattı.”

Uşak’ta yeni madenler

Bölgede bulunan diğer illerde de talan devam ederken yeni yeni projelerle bölge halkı ölüme terk ediliyor. Bu kentlerden biri olan Uşak’ta şu projeler için karar verildi:

“-1 Nisan tarihinde Banaz ilçesi Ulupınar Köyü ve Boduçdamı Mahallesi’nde PINAR Madencilik tarafından yapılması planlanan ‘mermer ocağı projesi’ ile ilgili olarak Uşak Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-4 Nisan tarihinde Karahallı ilçesinde Ümit Çelikten Mermer tarafından yapılması planlanan ‘mermer arama faaliyeti ve mermer ocağı işletmeciliği projesi ile ilgili olarak Uşak Valiliği ÇED süreci başlattı.

-14 Nisan tarihinde Karahallı ilçesi Beki Köyü’nde Çetinkayalar Mermer LTD. ŞTİ. tarafından yapılması planlanan ‘mermer ocağı projesi’ ile ilgili olarak Uşak Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-14 Nisan tarihinde Eşme ilçesi Çaykışla Köyü’nde Mikroman Madencilik tarafından yapılması planlanan ‘kuvars kırma, eleme, öğütme, triyaj, optik ayırma tesisi ekipman artırımı ile ilgili Uşak Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.”

Kütahya’da ÇED gerekli değil

Kütahya’da alınan kararlar ise şunlar:

“-4 Nisan tarihinde Emet ilçesi Esentepe Mahallesi’nde Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılması planlanan ‘Boroksit Üretim Tesisi projesi’ ile ilgili olarak Kütahya Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-4 Nisan tarihinde Altıntaş ilçesinde yaklaşık 11 hektarlık alana Şentaş Marble Madencilik tarafından yapılması planlanan ‘Mermer ocağı kapasite artışı projesi’ ile ilgili olarak Kütahya Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-12 Nisan tarihinde Gediz ilçesi Göynükören Köyü’nde Aygrup İnşaat tarafından yapılması planlanan ‘Kum-Çakıl Ocağı Alan Artırımı ve Yıkama-Eleme Tesisi projesi’ ile ilgili olarak Kütahya Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-12 Nisan tarihinde Altıntaş ilçesi Oysu Köyü’nde yapılması planlanan ‘Mermer ocağı alansal ve üretimsel kapasite artışı projesi ile ilgili olarak Kütahya Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.”

Afyon da talana açıldı

Afyon’da ise şu projeler gündeme geldi:

“-6 Nisan tarihinde Çobanlar ilçesi Kocaöz Kasabası’nda Say Yapı Mermer ve Madencilik LTD. ŞTİ. tarafından yapılması planlanan ‘Kalker ocağı, kırma eleme tesisi kapasite artışı ve mermer ocağı projesi’ ile ilgili olarak Afyon Valiliği ÇED süreci başlattı.

-8 Nisan tarihinde Merkez ilçende Taymandos Madencilik tarafından yapılması planlanan ‘Mermer ocağı kapasite artışı projesi’ ile ilgili Afyon Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-8 Nisan tarihinde İscehisar ilçesi İkizcesırtı mevkiindeki Selim Taşkın tarafından yapılması planlanan ‘Feldspat ocağı projesine ilişkin Afyon Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-14 Nisan tarihinde İscehisar ilçesinde Alimoğlu Mermer A.Ş. tarafından yapılması planlanan ‘Mermer ocağı kapasite artışı projesi ile ilgili olarak Afyon Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.

-20 Nisan tarihinde Suhut ilçesi Arızlı Köyünde yapılması planlanan ‘Krom ocağı kapasite artışı ve kırma eleme tesisi projesi ile ilgili Afyon Valiliği 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi.”