Dev bütçesi ile 2019 yılında aralarında yatırımcı bakanlıkların da bulunduğu 29 kurumu geride bırakan Diyanet İşleri Başkanlığı, bütçe yılı başlarken ayrılan ödeneğin her yıl 3-4 katı büyüklükteki bir tutarın da dernek ve vakıflara aktarıyor.
BirGün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre, Diyanet’in 9 yılda bu kuruluşlara aktardığı tutar 1 milyar 82 milyon lira oldu.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 2018 yılı Faaliyet Raporu’na göre, geçen yıl kâr amacı gütmeyen kuruluşlara aktarılmak üzere bütçeden ayrılan 30 milyon 871 bin liralık ödeneğinde üç katı artış yaparak 92 milyon 601 bin liraya çıkarttı. Bu tutarın 88 milyon 695 bin lirası da “dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküller”e verildi. Rapora göre geçen yıl bu ödenekten yararlanmak üzere bin 840 başvuru yapıldı. Başkanlık bu başvurulardan bin 389’unu kabul ederek cami ve Kuran kursu inşaatı ve onarımı için ödenek gönderdi.
10 katın üzerinde arttı
Bu ödenek aktarımları her yıl başlangıç ödeneğinin üstüne çıktı. Bazı yıllarda başlangıcın 10 kat fazlasına ulaştı. Diyanet İşleri Başkanlığı bütçesinden dernek ve vakıflara aktarılmak üzere ayrılan başlangıç ödeneği ile yıl sonu gerçekleşme rakamları şöyle:
• 2010: 4.449.000/6.780.977 TL
• 2011: 4.900.000/59.851.009
• 2012 16.100.000/160.989.841
• 2013: 22.006.000/201.976.142
• 2014: 23.305.000/253.723.960
• 2015: 24.704.000/274.647.497
Özel ödenekler: 4.975.599
• 2016: 26.237.000/98.936.414
• 2017: 29.014.000/113.319.023
• 2018: 30.871.000/88.695.979
Böylelikle dokuz yıl için başlangıç ödeneği olarak aktarılan 181 milyonluk ödenek yıl içi aktarımlarla 1 milyar 82 milyon liraya fırladı.
Diyanet’ten yönetim şikayeti
Raporun, öneriler bölümünde de dikkat çekici değerlendirmeler yer aldı. İbadet yerlerinin yönetimi görevinin Başkanlığın uhdesinde olduğunun belirtildiği raporda, ancak cami, mescit ve eklentilerinin mülkiyetinin özel ve tüzel kişilere ait olduğu bildirildi. Bu durumun, DİB’in hukuken sorumlu olduğu ibadethanelerin yönetiminde sorunlar doğurduğu belirtilen raporda şunlar kaydedildi:
“Cami ve Kur’an kurslarına maddi olarak destek olan dernek ve vakıflar üzerinde Başkanlığımızın etkin bir yetkisinin bulunmaması, görevlilerimizin çalışma sistemini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle teşekkülleri hukuken Başkanlığa karşı sorumlu tutacak bir mevzuat düzenlenmesine gidilmelidir.”
Yine ödenek talebi
2019 yılında birçok bakanlığın bütçesinde tasarruf gerekçesiyle indirime gidilirken bütçesi yüzde 34’lük artışla 10.5 milyar liraya çıkartılan Diyanet, yine ödeneğinin yetmediğinden yakındı.
Kurum bütçesinin her yıl yaklaşık yüzde 95’inin personel giderlerinden oluştuğunun belirtildiği raporda, “Geriye kalan yüzde 5 ile hizmetlerimizi icra etmekteyiz. Yurt içi ve yurt dışında geniş bir coğrafyada yasal görevlerimizi tam anlamıyla ifa edebilmemiz için, personel gideri dışındaki ödeneğin artırılması gerektiği değerlendirilmiştir” denildi.
