Kürt hareketi Lozan Antlaşması’nın 100. yılını belli etkinliklere konu etti. Aylar öncesinden başlayan sergi, gösteri, sunum ve birçok farklı aktivite Kürtler ve Kürt hareketi tarafından gerçekleştirildi. Son olarak 22 ve 23 Temmuz günlerinde Kürdistan Ulusal Kongresi (KNK), “Lozan Antlaşması’nın 100. Yılında Kürdistan Halklarının Tutumu” başlıklı bir konferans düzenledi. Konferansın sonucu, 24 Temmuz’da Lozan Antlaşmasının imzalandığı yere yakın bulunan ve göl kenarında bulunan Château d’Ouchy önünde bir açıklama ile kamuoyuna duyurulacak.
22 Temmuz Cumartesi günü konferansla aynı esnada “Lozan Antlaşması’nın 100. yılında Kürt ve Kürdistanlılar Lozan’dayız ve Lozan Antlaşması’nı kabul etmiyor, reddediyoruz!” şiarıyla kitlesel bir yürüyüş gerçekleştirildi.
Avusturya, Belçika, Hollanda, Almanya, Fransa ve İsviçre’nin farklı kentlerinden kaldırılan otobüslerle eyleme katılım sağlandı. Göl kenarında buluşma alanı olan Ouchy Meydanına sabah saatlerinde katılımcılar toplanmaya başladı. Uzak kentlerden gelenler beklendiği için yürüyüş yaklaşık iki saat gecikmeyle başladı. Alanda ses sisteminden dinletilen Kürtçe müziklerle halaylar çekildi, sloganlar atıldı. Havanın sıcaklığı nedeniyle kitlenin bir kısmı gölgeye çekildi.
Yürüyüş göl kenarından başlayarak, tren istasyonundan geçip, Chauderon Meydanında kadar çıkıp, oradan son nokta olan Riponne Meydanına yüründü. Coşkulu bir şekilde geçen eylemde sık sık "Bijî Serok Apo", "Jin, jiyan azadî", "PKK", "Bijî Kurdistan ve "Faşist Erdoğan", “Solution politique pour le Kurdistan!” Kürtçe, Türkçe ve Fransızca sloganlar atıldı. Kortejin başında Kürdistan haritasında bulunan Bakur, Başûr, Rojava ve Rojhilat bölgelerinin yanında 1923-2023 görselleriyle beraber Arapça ve Fransızca “Lozan Antlaşması Kürt halkları için bir soykırım kararıdır! Kürdistan halkları Lozan Antlaşmasını kabul etmiyor!” şiarlı pankartlar taşındı.
Alanda yapılan saygı duruşunun ardından altı ayrı konuşmacı söz aldı. Havanın güneşli ve sıcak olmasından kaynaklı kitlenin bir kısmı gölgelere çekilse de konuşmaların ardından müzik programı ile etkinlik devam etti.
Yürüyüş esnasında “Lozan Antlaşmasının 100. Yıl komitesi” bildiri dağıttı. “Lozan Antlaşması: bir asır adaletsizlik ve zulüm” başlıklı metinde şunlar vurgulandı:
“Büyük dünya güçleri tarafından imzalanan Antlaşmanın Kürt halklarına yönelik zulüm, baskı ve inkarın yolunu aştığı. İmzalanan belgelerle birçok ulusun içerisinde bulunduğu ve Kürtlerinde yer aldığı Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırlarının belirlendiği, Kürtlerin bu anlaşmada yer almayıp, Kürdistan’ın bölünmesine ve Kürtleri devletsiz en büyük ulus haline getirdi."
Bildirinin devamında şunlar ifade edildi:
“Türk devletinin bir asır boyunca Kürtlere yönelik savaş suçu işlediği, Irak’ta Saddam Hüseyin’in 1988’de Anfal soykırımı ile Halepçe’de kimyasal silahlı katliam gerçekleştirdiği, İran’da Şah ve Molla’lar döneminde Kürtlerin hak arama sesinin tavizsiz bir şiddetle bastırıldığı ve Suriye’deki rejimin Kürtleri yabancı olarak ilan edip, işkencelerde ve cezaevlerinde yok ederek, zorla Araplaştırma kampanyası yürüttüğü” belirtildi. Son olarak “Lozan eylemiyle, Kürt halkının hayatta kalmasını sağlayan özgürlük savaşçılarının anıldığı ve Kürt vatanının özgürlüğü için mücadeleye devam edilmesi gerekiyor."
Kızıl Bayrak / Lozan
