Katar'da 2020 Dünya Kupasının hazırlıkları tüm hızıyla sürerken İngiliz Guardian gazetesinde yer alan bir haberde, ülkede inşaatlarda çalışan toplam 44 Nepalli işçinin 4 Haziran ile 8 Ağustos tarihleri arasında hayatını kaybettiği bildirildi. Kalp yetmezliği ve iş kazalarında hayatını kaybettiği açıklanan işçilerin 50 dereceyi aşan sıcaklıkta çalışmak zorunda kaldığı, kötü şartlarda barındıkları ve hastalıkların kolayca yayıldığı vurgulanıyor.
Haberde ayrıca Hindistan elçiliğinden alınan bilgiye göre beş ayda 82 Hintli işçinin öldüğü, 2010 ile 2012 yılları arasında da 700 Hintli işçi çeşitli sebeplerden dolayı Katar'da hayatını kaybettiği yer alıyor.
Guardian'ın yaptığı araştırmalarda şu bilgiler de yer alıyor:
- Dünya Kupası altyapı projesi için angarya (zorunlu çalışma) yaptırıldığına dair kanıtlar var.
- Nepalli işçilerin aylarca maaş alamadıklarını ve bu maaşların "kaçmamaları" için bilerek verilmediğine dair iddiaları var.
- Başka bazı şantiyelerde çalışan işçilerin, patronların pasaportlarına el koyduğu, kimliklerini vermediği ve işçileri yasadışı yabancılar haline düşürdüğü iddialar var.
- Bazı işçilerin çöl sıcağında bedava içme suyuna erişimlerinin engellendiği iddiası.
- Yaklaşık 30 Nepallinin, acımasız çalışma koşullarından kurtulmak için Doha'daki büyükelçiliğe sığınmaya çalıştığı iddiası var.
Uluslararası İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ITUC)’da yaptığı açıklamasında, Dünya kupasının başlamasına kadar ülkedeki göçmen işçilerin sayısının 2.2 milyona ulaşacağı, ülkedeki işçi haklarının geriliği ve gerekli önlemlerin alınmaması durumunda ölümlerin süreceği belirtildi. İşçi sınıfının en temel haklarından biri olan örgütlenme ve grev hakkının yasak olduğu Katar’da ortaçağ kalıntısı Emirlik rejimi, Nisan ayında işçi haklarında birtakım iyileştirmeler gerçekleştirildiğini iddia etmişti. Ancak söz konusu iyileştirmelerin ne olduğu konusunda bugüne değin hiçbir açıklık yok.
12 Haziran 2012 tarihinde de İnsan Hakları İzleme Örgütü 146 sayfalık “Daha İyi Bir Dünya Kupası İnşa Etmek: FIFA 2022 Öncesi Katar’da Göçmen İşçilerin Korunması” başlıklı bir rapor hazırlamış ve göçmen işçilerin ağır sömürü koşullarında çalıştırıldığına dikkat çekmişti. İHİÖ raporunda, hem hükümetin hem de Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği’nin (FIFA), 2022 Dünya Kupası’na hazırlanırken işçi haklarını koruması ve uluslararası çalışma standartlarına saygı göstermesi gerektiğini vurgulamıştı.
Katar, dünyada nüfusuna oranla en fazla göçmen işçi çalıştıran ülke
1 milyon 903 bin kişilik nüfusa sahip Katar’ın iş gücünün yüzde 94′ü göçmen işçilerden oluşuyor. Bunun da yüzde 40′ı Nepal’den gelen işçilerle sağlanıyor. Katar’da çalışmak için geçen yıl 100 binden fazla Nepalli işçi bu ülkeye göç etmişti. Nepal’i, Hindistan ve Sri Lanka’dan gelen işçiler takip ediyor. Belgelere göre bu işçilerin çoğunluğu gençlerden oluşuyor. Ülkedeki işçilerin yalnızca yarısı resmi bir sözleşme karşılığı ülkede çalışıyor. Geri kalan işçilerin hiçbir yasal hakkı bulunmuyor.
Göçmen işçilerin kölece çalışma koşulları
Çoğu Güney Asyalı yüzbinlerce göçmen inşaat işçisi, Katar'da inşaatlarda kimi durumlarda zora varan ağır sömürü ve istismar koşullarında çalıştırılıyor. Geri ödenmesi yıllar alabilen, yüksek seviyelerdeki işe yerleştirme ücretleri, işverenlerin rutin olarak işçilerin pasaportlarına el koyması ve işverenlere çalışanları üzerinde ölçüsüz kontrol sağlayan Katar’ın kısıtlayıcı kefillik (finansörlük) sistemi işçiler üzerinde süren sömürüyü daha katmerli hale getiriyor. Kefillik sistemine göre işçi işverenin izni olmaksızın iş değiştiremiyor ve ülkeyi terk etmeden önce kendilerine kefil olan işverenden imzalı bir “çıkış izni” belgesi alması gerekiyor.
Pasaporta el konması, özellikle de parasal ceza tehdidi ya da ihtimali, işçileri polise teslim etme, işten çıkarma da başka iş bulmalarını engelleme gibi uygulamalarla birleştiğinde, zorla çalıştırma uygulaması Katar’daki inşaat işçilerinin ortak korkusu olmaya devam ediyor. İşe yerleştirme ücretleri için üstlendikleri borçlar da, işçileri en ağır sömürü koşullarında çalışmayı kabul etmek zorunda bırakıyor.
Katar, Dünya Kupası için toplamda 100 milyar dolar harcayacak. Dünya Kupası izleyicileri için inşa etmeyi planladığı son moda yüksek teknoloji stadyumların yanı sıra, yeni yollar için 20 milyar dolar, Bahreyn ile arasına yapılacak yol için 4 milyar dolar, yüksek hızlı tren ağı için 24 milyar dolar harcanacak. Tüm bu işler, işçilerin vahşi sömürüsü ve bir kısmının katledilmesi pahasına gerçekleştiriliyor.
