ABD’nin Çin’e karşı yürüttüğü ticaret savaşı, büyük güçler arasındaki nüfuz alanları çatışmasının görünümlerinden biri. ABD dünyanın en yıkıcı militarist aygıtına sahip olsa da, Çin gibi dev bir küresel güç karşısında “askeri seçenek” gündemi sözkonusu değil. Bununla birlikte militarist aygıtlarla yapılan karşılıklı güç gösterileri eksik olmuyor.
Bunun son örneği ABD’nin 4 Temmuz’da iki büyük uçak gemisi ile dört savaş gemisini Güney Çin Denizi’ne göndermesiyle yaşandı. Çin’e diş göstermek için 12 bin denizcinin katıldığı bir tatbikat düzenleyen ABD savaş aygıtı, dünya jandarmasının gücünü ispatlama çabasında. Tatbikata ilişkin açıklama yapan Amerikalı tuğamiral, ortaklarına ve müttefiklerine, bölgesel güvenlik ve istikrara bağlılıklarını gösteren bir sinyal vermeyi amaçladıklarını söyledi. Tatbikatın Çin’in bölgedeki yükselen askerî varlığına bir yanıt teşkil ettiğini vurgulayan Amiral, bölgede tatbikat yapan Çin donanmasıyla temas sağlandığını, ancak herhangi bir olay yaşanmadığını belirtti.
ABD ordusu tarafından yapılan açıklamada ise “meydan okuma” tonu dikkat çekti. Tatbikata B52 bombardıman uçaklarının da katıldığı ve iki taarruz grubunun Çin karşısında sinmeyeceği vurgulandı.
***
Öte yandan Trump yönetimi ve ABD medyası Çin’i hedef alan söylemlerini sertleştiriyor. Ticaret savaşının yanı sıra Hindistan başta olmak üzere Asya-Pasifik ülkelerini Çin’e karşı kışkırtmak, ABD güdümünde bölge ülkeleriyle (Hindistan-Japonya-Avustralya) bir ittifak oluşturmak için çaba harcanıyor.
Çatışmaya “ideolojik” bir kılıf uydurmak isteyen Trump yönetimi, “ÇKP’nin geleceğimizi belirlemesine izin veremeyiz” türünden söylemler de kullanmaya başladı. Bu söylem, Avrupa Birliği’nin “Çin’e karşı ortak cephe”de aktif rol üstlenmelerini sağlamak için baskı aracı olarak kullanılıyor. Çok istekli olmasalar da, Washington’dan bağımsız tutum geliştirmede tutuk davranın AB şefleri de arada bir Çin’i hedef alan açıklamalar yapmak durumunda kalıyorlar.
***
ABD’nin dört koldan hedef aldığı Çin de her hamleye uygun bir karşılık veriyor. ABD ile aynı bölgede tatbikat yapan Çin, Washington’daki savaş kundakçılarına “burası benim egemenlik alanım” mesajını bir kez daha hatırlattı. Güney Çin Denizi’nin onda dokuzu üzerinde egemenlik iddiasında bulunan Pekin yönetimi, bundan hareketle ABD tarafından tatbikat düzenlenmesine sert tepki gösterdi.
Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, ABD’nin güç gösterisi yapmak için kasıtlı olarak Güney Çin Denizi’nde tatbikat yaptığı savunuldu. ABD’nin Çin ile komşuları arasında gerilim yaratmak istediği, bu çerçevede gizli hedefleri bulunduğu ve Güney Çin Denizi’ni militarize etmeye çalıştığı ileri sürüldü.
Tüm bu yaşananlar Asya-Pasifik’te gerilimin artacağını gösteriyor.
