Florida’daki adalarda araştırmalar yürüten bilim insanları yerel bir kertenkele hızında hızlı bir evrimleşme örneği tespit ettiler. Küba'dan getirilen ve yaşam alanlarını işgal eden bir diğer kertenkele türü nedeniyle bu yerel kertenkeleler sadece 15 yılda evrim geçirdiler! Bu işgalci türlerle temasa geçmelerinden sonra, yerel kertenkeleler nesiller geçtikçe giderek ağaçların daha yüksek kısımlarında yaşamaya başladılar. Ancak bu, daha ince dallara uygun olacak şekilde, daha güçlü bir tutunma kapasitesi gerektiriyordu. Bu kertenkelelerde, sadece 15 yıl içerisinde, daha ince dallara daha yumuşak bir şekilde tutunabilecek ayak yapıları evrimleşti.

Bu değişim, baş döndürücü bir hızda yaşandı: Küba’dan gelen kertenkelelerin yaşam alanlarına dahil edilmesinden sadece birkaç ay içerisinde, ağaçların daha üstlerine kaçmaya başladılar. 15 yıl içinde (ki bu onlar için 20 nesle denk geliyor), ayaklarının tabanları daha geniş bir alanı kaplayacak şekilde evrimleşti; böylece daha yapışkan hale geldiler. Austin'de bulunan Texas Üniversitesi Doğa Bilimleri Okulunda doktora sonrası araştırmacı olan ve 24 Ekim 2014'te Science dergisinde yayımlanan makalenin baş yazarı olan Yoel Stuart, şöyle söylüyor:

“Böyle bir değişim göreceğimizi hiç tahmin etmiyorduk. Ancak geçirdikleri evrimin hızı ve boyutu gerçekten şaşkınlık verici. Bu evrimi anlayabilmeniz için şöyle söyleyebilirim: eğer ki insanların uzunluğu, bu kertenkelelerin ayaklarının evrimleşme hızında evrimleşecek olsaydı sadece 20 nesilde boy ortalamamız 1.75'ten 1.93'e çıkardı! Bir diğer deyişle, örneğin ABD'deki insanların boy ortalaması, şu anda NBA'deki en iyi şutçu basketbolcuların boy ortalamasına eşit olurdu! Her ne kadar insanlar kertenkelelerden daha uzun yaşıyor olsalar da, bu evrim hızı yine de evrimin normal ortalamasına göre çok yüksektir.”

Üzerinde çalışılan yerel kertenkele, Carolina anoles olarak bilinen yeşil anoles kertenkelesidir. Bu canlılar, ABD'nin güneydoğusunda yaygın olarak bulunurlar. Bölgeyi işgal eden ve Küba'dan ve Bahamalar'dan getirilen tür ise, kahverengi anoles kertenkelesidir. Kahverengi anoles kertenkelesi, Güney Florida'da ilk olarak 1950'lerde görülmeye başladı. Muhtemelen Küba'dan getirilen tarım ürünleriyle birlikte anakaraya ulaştılar. O gün bugündür, Florida'ya hızla yayılıyorlar. Hatta taşımacılık yoluyla Hawaii'ye bile sıçradılar.

Yapılan son araştırma, evrimsel biyologların “karakter yer değiştirmesi” denen bir özelliğin iyi dökümanlanmış nadir örneklerinden birisidir. Bu tür evrimsel değişimde, farklı ekolojik nişlerde baskın hale gelmek isteyen türlerde, birbirlerine üstün gelebilmelerini sağlayan farklı özellikler evrimleşir. Bunun en klasik örneği, Charles Darwin’in üzerinde çalıştığı ispinozlardan gelmektedir. Galapagos Adaları’ndaki 2 ispinoz türünde, farklı besin kaynaklarını kullanabilmek için farklı gaga yapıları evrimleşmiştir.

Araştırmacılar, yeşil ve kahverengi kertenkelelerin aynı besin kaynakları ve alanı kullanmalarından ötürü, yeşil kertenkelelerin hızlı evriminin tetiklendiğini düşünüyor. Stuart, aynı zamanda bu iki türün yetişkinlerinin, birbirlerinin yavrularını yediğini de belirtiyor. Şunları söylüyor:

“Bu mücadele dolayısıyla, eğer ki bir yavruysanız, bir an önce ağaçların tepesine ulaşmanız gerekir, yoksa birileri sizi yer. Eğer ki daha büyük ayak tabanlarına sahipseniz, olmayan bireylere göre bunu daha iyi yapabilirsiniz.”

Stuart ile birlikte araştırma ekibinde Tampa Üniversitesi'nden Todd Campbell, Idaho Üniversitesi'nden Paul Hohenlohe, Massachusetts Üniversitesi'nden Robert Reynolds ve Liam Revell, Harvard Üniversitesi'nden Jonathan Losos bulunuyor.

Yazan: Todd Campbell ve Adam Algar

Kaynak: Bu yazı UT Austin sitesinden çevrilmiştir.

evrimagaci.org