Covid-19 vaka ve ölüm tespitinde DSÖ önerisi

Covid-19 vaka ve ölümlerinin saptanmasında iki yol var. Bunlardan ilki DSÖ’nün önerisi. DSÖ test sonucu negatif olsa bile klinik olarak doğrulanmış, yani olası vaka olarak tanımlanan (yani kliniği ve tomografik görüntüsü covid-19 düşündüren) olguların da covid-19 olarak bildirilmesini istiyor.

DSÖ’nün olası olguların da covid-19 olarak ele alınmasını önermesinin nedeni, testin vaka saptama gücünün (sensitivite) düşük olması. PCR testi belirtilerin ortaya çıktığı ilk haftada bile vakaların ancak %60-70’ini saptayabiliyor ve hatta bu oran %54’e kadar düşebiliyor. Bu sorun numunenin alınma tekniğiyle ve virüsün karakteriyle ilişkili.

Öte yandan ülkelerin test kapasiteleri de zaten sınırlı olabiliyor.

Ülkeler giderek DSÖ önerisine uyum sağlıyor

Avrupa’da olguları DSÖ’nün önerisine uygun olarak ele alıp, bildiren ülkeler şunlar: Belçika, Fransa, İrlanda ve Almanya. Bunlardan ilik üçünün ölüm hızlarında başı çekmesi biraz da bununla ilişkili.

Avrupa dışında da Kanada ve ABD böyle davranıyorlar. Çin ise bu konuya en hızlı uyum sağlayan ülke oldu ve Nisan ayının ortasında o zamana dek saptadığı bütün vaka ve ölümleri geriye doğru yeniden değerlendirdi. Böylece o tarihte Çin’in vaka sayısı 15.152, ölüm sayısı da 1.290 arttı.

Avusturya, İtalya, Hollanda, İspanya, İngiltere yalnızca test pozitif olan olguları bildiren Avrupa ülkeleri.

Türkiye de DSÖ’nün önerisine hiç önem vermedi ve halen yalnızca test pozitif olan vaka ve ölümleri covid-19 olarak bildirmeyi, yani olası olguları bildirmeme yönündeki ısrarını sürdürüyor.

Bildirim farklılıkları nedeniyle ülkeleri kıyaslamanın anlamı azalıyor

Bu çok önemli sorun ülkeler arasında karşılaştırma yapmayı, dolayısıyla hangi ülkelerin daha başarılı bir salgın yönetimi gerçekleştirdiklerini ve nihayet salgın yönetiminde kullanılan stratejilerden hangilerinin daha etkili sonuçlar verdiğini anlamayı da olanaksızlaştırıyor.

Türkiye’nin yalnızca test pozitif vaka ve ölümleri bildirerek olası olguları göz ardı etmesi hiçbir bilimsel kriterle açıklanamaz. Bu tutum olsa olsa sayıları özel olarak düşük gösterme ve salgından bir başarı hikayesi üretme niyetiyle ilişkili olabilir.

https://analysis.covid19healthsystem.org/index.php/2020/06/04/how-compa…

https://sol.org.tr/haber/olum-sayilari-gercegi-turkiye-gercekten-basarili-mi-2922

soL / 12.06.20