Merkez Bankası dün bankalara gönderdiği yazı ile döviz mevduattan TL mevduata dönüşen tutarlara ilişkin zorunlu karşılık yolu ile uyguladığı teşviği genişletirken döviz mevduata uyguladığı komisyonu ise TL'ye dönüşü belirli bir oranın altında kalan bankalar için belirgin artırdı.
Piyasalar TL'de yaşanan süreçte TCMB rezervlerinden belirgin bir döviz satışı olduğunu öncü verilerden hesaplarken, kur atağını 20 Aralık'ta bitirdiklerini belirten Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ise kamu bankalarının dolar satışında devreye girmediğini söyledi.
TCMB'nin rezervlerinde sert düşüş
Reuters'ın hesaplamalarına başvurduğu bankacılar büyük bölümü haftanın ilk iki gününde olmak üzere TCMB'nin swap hariç net uluslararası rezervinin geçen hafta yaklaşık 8 milyar dolar, doğrudan müdahalelerin de başladığı ay başından itibaren ise yaklaşık 17-18 milyar dolar düştüğünü hesapladı.
Bankacılar Cuma günü rezervlerde 1 milyar dolar civarında artış hesaplarken bunun "açıklanmayan dolaylı müdahalenin durduğu" olarak yorumladılar. Bankacılara göre TCMB rezervlerindeki sert düşüşler sonrası geçen hafta Cuma günü yaşanan artış dövizden TL'ye dönen mevduatın ya da reeskont kredi dönüşünün yansıması olabilir.
Nebati'ye göre ayrıca kurda görülen 18.4 tarihi rekoru bir "köpük" ve köpüğün tamamı ortadan kalkmadı. Nebati geçen hafta "Köpük daha tam gitmedi gitmeye başladı bir yere doğru gidiyoruz" dedi ve bir para biriminin bir diğer para birimine göre enflasyon farkı kadar değer değişimi yaşaması gerektiğini söylemişti.
Nebati ayrıca yakın zamanda piyasayı oldukça şaşırtacak yeni bir tedbir paketi açıklayacaklarını da geçen hafta söylemişti. Piyasalar açıklanacak yeni tedbirleri yakından izleyecekler.
''Piyasa yaptığımızı görünce şok yaşayacak''
Nebati dün yaptığı açıklamada ise bundan sonraki mücadele alanlarının enflasyon olduğunu belirterek "Bir kaç ay keyif sürecek bazıları. "Enflasyon şöyle oldu böyle oldu (diye)." Bu enflasyon önümüzdeki yıl geleceği noktalar...(için) heyecanlanıyorum" dedi. Nebati ayrıca KDV'de "devrim" geldiğini ifade ederek "Piyasa yaptığımızı görünce şok yaşayacak" dedi.
10 milyar doların altına düşecek
TCMB verilerine göre bankanın net rezerleri önceki hafta 21 milyar dolardan 12 milyar dolara geriledi. Bankacılar geçen haftaki düşüşü dün akşam itibarıyla artık öncü verilerden daha net hesaplayabiliyor. Reuters'ın hesaplarına başvurduğu toplam 3 bankacı TCMB net rezervlerinin 12 milyar dolardan 10 milyar doların altına düşeceğini hesaplıyorlar.
Banka faizleri arttı
Gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi dün yüzde 24.18'e yükselerek tarihi zirvesini gördü. Piyasa faizleri de zararı Hazine tarafından üstlenilen kamu bankaları haricinde benzer şekilde yukarı yönlü bir seyir izliyor. Erdoğan'ın yatırım için düşük faiz istekliliğine rağmen ticari kredi faizlerinde özellikle son günlerde belirgin artışlar yaşanıyor.
Bankalarda bir yandan yılsonuda bilanço kapama döneminin yaklaşması, bir yandan da kur korumalı yeni ürünün devreye girmesiyle artan rekabet, mevduat faiz oranlarını yüzde 20'nin üzerine taşırken, yükselen fonlama maliyetleri kredi faizlerine yansıdı. Bazı bankalarda KOBİ kredi faizleri yüzde 30'un üzerine çıktı.
Tl'de yüzde 36 değer kaybı
TL, Erdoğan'ın geçen hafta Pazartesi günü kabine toplantısı sonrası açıkladığı desteklerde bir günde yüzde 50, bir haftadan kısa süerde yüzde 80'e ulaşan değer kazancı yaşadı. TL'de dolar karşısında tarihte eşi nadir görülen bu denli sert değer kazancına rağmen yılbaşından beri kayıp yüzde 56'dan yüzde 36 civarına kadar gerilemiş durumda.
CHP milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, TCMB'nin borsada 18.22 seviyesinden döviz satışına başladığını ve bankanın döviz rezervlerinin 3.65 TL seviyesine kadar satıldığını belirterek, "TCMB soyulmuştur. Operasyondan haberi olanlar büyük paralar kazanmıştır" dedi.
Marketler indirim yaptı
Erdoğan ayrıca ise TL'nin değer kazanmasına ardından sanayici ve esnafa, fiyatları artış yaptıkları hızda indirmeleri için çağrıda bulunmuştu. Dün bazı marketlerde yüzde 30'a ulaşan indirim yaptıkalrını açıkladılar.
Enflasyonda yüzde 40 beklentisi
Ekonomistler TL'deki geçen haftaki sert değer kazançları öncesi enflasyonun önce yüzde 30'a ardından yüzde 40'a doğru yükselmesini bekliyorlardı.
Dün açıklanan Ankara gıda fiyatlarında aylık yüzde 55 yıllık yüzde 25 ile tarihi yükselişler sonrası ekonomistler artık enflasyonun bu ay yüzde 30'u geçmesini bekliyorlar. Türk-İş'e göre bu denli yüksek oranlı artışın "Kasım 1987 seçimlerini izleyen Aralık 1987'de gerçekşti.
Yıllık enflasyonda yükselişin bir kaç ay daha devam etmesi genel beklenti olmaya devam ederken olası düşüşler için ise ekonomistler fiyat indirimelerinin ne boyutta olacğaını izlemeye devam ediyor.
Panik havasını şu an için ortadan kaldırdı
Bankacılar sistemin yeni döviz alımlarını caydırdığını, panik havasını şu an için ortadan kaldırdığını, bunun da aralıksız devam eden tek yönlü bireysel döviz talebini kesmesi açısından olumlu olduğunu belirtiyor.
TL'deki sert değer kazancına rağmen yine de bir çok bankacı orta ve uzun vadeli süreçlerinin izlenmesi gerektiğine ve TL'de değer kaybı olması halinde Hazine üzerinde oluşabilecek risklerin büyüklüğüne dikkat çekiyor.
Reuters / 28.11.21
