Suudi Arabistan ile Rusya’nın OPEC+ şemsiyesi altında mart ayında yapılacak kesintide uzlaşamamasıyla petrol piyasası sert düşüşlere tanıklık etti. Bunun nedeniyse Suudi Arabistan’ın günlük 9.7 milyon varil olan günlük üretimini 12.5 milyon varile kadar çıkarabileceğini söylemesi. Üstelik Riyad sadece arz artışıyla kalmadı. Suudi Arabistan’ın en büyük petrol şirketi Aramco, Asya piyasaları için varil başına 3-6, Avrupa piyasaları için 6-8 dolar arasında indirim politikası uygulamaya başladı. Suudi Arabistan’ın bu kararı küresel piyasalarda petrol fiyatları 45 dolar düzeyinden 30 dolarlar seviyesine geriledi.
Suudi Arabistan neden böyle bir adım attı? Rusya bu durumda ne yapacak? Doğal gaz piyasasında durum ne? Yaşanan fiyat savaşı mı pazar savaşı mı? Bu soruları önde gelen enerji uzmanlarına sorduk.
Karbuz: Sonbaharda doğalgaz da bu dalgadan etkilenecek
Enerji piyasaları konusundaki analizleriyle önemli vurgular yapan enerji uzmanı Sohbet Karbuz durumu şöyle ele alıyor: Korona virüsü nedeniyle talep tarafından zaten bir şoka giren petrol piyasasında, Suudi Arabistan ve Rusya arasındaki çekişme bir de arz şoku yaşanacağı beklentisini tetikledi ve petrol fiyatları paraşütsüz düştü.
“Piyasa bunu bekliyor muydu” sorusuna Karbuz piyasanın 2020’de yaklaşık bir milyon varil günlük talep artışı beklerken yakalandığını belirtti. Talep artışı bir yana günlük 500 bin varil azalışın bile yaşanan çalkantıda iyimser bulunduğunu belirten Karbuz, bu durumun gaz ithalatçılarına yarayacağını söylüyor. Gaz fiyatları da benzer biçimde sert biçimde düşer mi sorusuna yanıtsa “sonbaharı beklemek gerektiği” yönünde…
Aslanoğlu: Rusya ile Suudi Arabistan Avrupa pazarı için karşı karşıya
Petrol piyasasında ne oluyor sorusunu sorduğumuz Suudi Arabistan Enerji Politikası Uzmanı Volkan Aslanoğlu ise “önce ekonomik duruma bakmak lazım” diyor. Aslanoğlu’na göre Dünya ekonomisinin çökmesi Suudi Arabistan’ın bu adımıyla yakından alakalı. Son büyüme dalgasının küreselleşme ve enerji odaklılığına dikkat çeken Aslanoğlu, bunun itici aktörlerinin de Çin, Güney Kore ve Hindistan olduğunu ifade etti.
Enerji uzmanı Volkan Aslanoğlu, son kertede korona virüsünün tetiklediği krizden en fazla etkilenenlerin talebi iten bu üç ülke olduğunu ifade etti. Aslanoğlu Suudi Arabistan’ın ilk indirim politikasını Avrupa pazarından uyguladığına dikkat çekti ve bunun nedeni olarak “Avrupa pazarının şu an daha öncelikli hale gelmesini” gösterdi.
Asya piyasasında korona virüsüne dönük önlemler, hali hazırda fabrikaların kapanması ekonomik olarak işlerin yolunda gitmediğini gösteriyordu. Aslında petrol fiyatlarındaki bu sert düşüş bir anlamda bu durumun yansıması.
Aslanoğlu’na göre, “Suudi Arabistan bunu neden yaptı ve ne kadar sürer” sorusunun yanıtı içinse net bir iddiada bulunmak güç ve eğer iki büyük üretici korona virüsü altındaki piyasayı gözeterek anlaşamazsa fiyatlar daha da aşağı inebilir.
Aslanoğlu uzun süredir işbirliği içinde olan Rusya ve Suudi Arabistan arasında pazar payını artırma dinamiğinin sürdüğüne dikkat çekerek Avrupa pazarında Suudi Arabistan’ın Rusya’nın payını alma gayreti içinde olabileceğinin altını çizdi. Volkan Aslanoğlu fiyat savaşıyla amaçlananın Avrupa pazarında pay artırma savaşı olduğunu sözlerine ekledi.
Suudi Arabistan iç politikasına dikkat!
Türkiye’den bir diğer enerji uzmanına göre ise Suudi Arabistan’ın bu hamlesinde iç politika da etkili. Küresel politika ile iç politika iç içe geçmiş durumda. Böylesi sert küresel hamleler Suudi Arabistan’ın içerisindeki kaynamayı daha da artırıyor.
“Neden Rusya ile karşı karşıya gelindi” sorusunaysa krallığın içinde yaşanan gelişmelere dikkat çekerek yanıt veriyor: “Muhammed bin Salman Kral olarak yoluna devam etmek istiyor. Bunun için ABD desteğine ihtiyacı var gibi. Aslında bu fiyat hareketi ile ABD’ye mesaj veriliyor gibi. Düşük petrol fiyatlarının ABD tüketicisine faydası olurken, ABD de bir Suudi Arabistan kadar petrol ürettiğinden artık daha fazla zararı olur. Önümüzdeki günlerde telefon diplomasisi ve sonrasında ikili görüşmeler bekliyoruz” dedi.
“Rusya ne yapacak?” sorusu ise aydınlatılmayı bekleyen diğer soru. Uzmana göre Rusya petrol fiyatlarının en kırılgan olduğu ülkelerden biri. Rusya’nın bu hamleye hazırlıksız yakalandığının altını çizen enerji uzmanı, Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak’ın, “1 Nisan’dan itibaren isteyen istediğini üretecek” demiş olmasını hatırlatıyor. Enerji uzmanı Suudilerin bu konuda şok bir hamle yaptığını ve Rusya’nın para rezervleri yeterli olsa da bu şokla burun buruna kaldıklarının altını çizdi.
Gazete Duvar / 14.03.20
