COVID-19 için rapor edilen vaka sayılarının gerçek vaka sayısından daha az olduğu kabul edilmektedir. Ulusal sürveyans yoluyla rapor edilen, laboratuar onaylı SARS-CoV-2 enfeksiyonu olan kişiler, tüm enfekte kişileri temsil etmemektedir. Çünkü seroprevalans çalışmaları, onaylanmış vaka sayımlarına göre daha yüksek düzeyde SARS-CoV-2 enfeksiyonu göstermiştir.
Bunun bir kaç nedeni vardır. En önemlileri; (1) tıbbi bakım veya test gerekmeden veya istenmeden iyileşen asemptomatik veya hafif hastalığa sahip olanların varlığı, (2) tıbbi bakım ortamlarından kaçınmış veya spesifik olmayan semptomlarla başvurmuş ve SARS-CoV-2 enfeksiyonu olduğundan şüphelenilmemiş olanların varlığı, (3) tüm enfekte kişilerin test hassasiyeti, örnek toplama zamanlaması veya örnek kalitesi nedeniyle pozitif saptanamama olasılığıdır.
ABD'de yapılan yeni bir çalışma rapor edilen vaka sayılarının gerçek vaka sayısından daha az olduğundan yola çıkarak gerçek COVID-19 insidansının kaç olabileceği sorusunu sormaktadır.
Bu çalışmada ulusal olarak bildirilen laboratuvar onaylı vaka sayılarının (yatan veya ayaktan tedavi edilen) test uygulamalarına ve test duyarlılığına dayalı olarak hangi oranda eksik tespit edildiği tahmin edilmeye çalışılmıştır. Yazarlar SARS-CoV-2 enfeksiyonunun, semptomatik hastalıkların ve hastaneye yatışların toplam insidansını tahmin etmek için basit bir olasılık çarpan modeli kullanmışlardır. Bu model daha önceden H1N1 pandemisi sırasında kullanılan bir yöntemdir (Şekil).
Bu modelde;
A: TESTİN SENSİTİVİTESİ: SARS-CoV-2 ile enfekte hastalar her zaman pozitif test edilemeyebilir. Kullanılan SARS-CoV-2 testi, SARSCoV-2'yi tespit etme hassasiyetinin %100 olmaması nedeniyle yanlış negatif sonuç verebilir. Sistematik bir derlemede, SARS-CoV-2 enfeksiyonu olduğu kesin olarak doğrulanan hastaların %2-%21'inin, birkaç gün içinde çoklu testler yapılmadıkça pozitif saptanamayacağını belirtmiştir. Çalışmada testin sensitivite aralığı bu değerler olarak kabul edilmiştir.
B: MEDİKAL OLARAK GÖZDEN KAÇAN HASTALAR: SARS-CoV-2 enfeksiyonu olan hastalar tıbbi yardıma ihtiyaç duymuş ancak SARS-CoV-2 testi, spesifik olmayan semptomlar nedeniyle, istenmemiş ise doğrulanmış vaka sayıklarına dahil edilmezler. Yazarlar ilgili raporlar ve çalışmalardan bunun ile ilgili yaşa göre yüzdeleri kullanmışlardır.
C: HASTALIĞA RAĞMEN TIBBİ YARDIM İSTEMEMEK: SARS-CoV-2 enfeksiyonu olan semptomatik bir kişi, hiçbir zaman tıbbi yardım veya test hizmetlerine başvurmadıysa doğrulanmış vaka sayımlarına dahil edilmezler. Bu nedenli çalışmalardan ve raporlardan alınan yaşa göre düzenlenmiş verileri kullanmışlar (ortalama %23, aralık %11-%50).
D: ASEMPTOMATİK HASTALAR: SARS-CoV-2 ile enfekte olan bazı kişilerde semptom görülmez. Yazarlar bu oranın 0-64 yaş arası %5-%24 arasında, 65 yaşından büyüklerde %5-%32 arasında olduğunu kabul etmişler ve bu oranları kullanmışlardır.
Bulgular: ABD'de 27 Şubat - 30 Eylül 2020 arasında, yaklaşık 6,9 milyon test ile doğrulanmış COVID-19 vakası tespit edilmiştir. Bu hastaların %14'ü hastaneye yatırılmıştır.
Ancak yazarların yaptığı bu modellemeye göre Eylül ayı sonuna kadar, hastanede COVID-19 nedenli yatan her bir hastaya karşılık 2.5 kişi ve hastaneye yatırılmayan her bir kişiye karşılık 7.1 kişinin aslında COVID-19 olabileceği ancak tespit edilemediği tahmin edilmiştir.
Yani aslında COVID-19 nedenli hastanede yatış oranı 100 bin kişi başına 293 değil 733 ve COVID-19 nedenli hastaneye yatmayan ama ayaktan takip edilen hasta sayısı 100 bin kişi başına 1,811 değil 12,945'dir.
Bu modelleme ile hesaplanan COVID-19 semptomatik hasta sayısına asemptomatiklerin de eklenmesi ile birlikte ABD'de Şubat-Eylül döneminde COVID-19 toplam vaka sayısının 52 milyon olduğu tahmin edilmiştir.
Yani aslında ABD'de COVID-19 nedenli 2,4 milyon hastaneye yatış, 44,8 milyon semptomatik hastalık ve 52,9 milyon toplam COVID-19’a yakalanmış vaka sayısı olduğu tahmin edilmektedir.
Bu da, yaklaşık olarak COVID-19'lu her 7.7 kişiden 1'inin veya başka bir deyişle toplam enfeksiyonların sadece %13'ünün tanımlandığını ve rapor edildiğini göstermektedir.
Bu çalışmadaki oran ülkemize uygulanır ise ülkemizdeki toplam COVID-19 vaka sayısının en az 15 milyon olduğu tahmin edilebilir. Ancak, ülkeler ve bölgeler arasındaki farklılıklar olduğu ve bu farklılıklar nedeniyle tanımlanabilen COVID-19 oranının değişiklik göstereceği unutulmamalıdır.
Yayının Künyesi; Reese H, Iuliano AD, Patel NN, et al. Estimated incidence of COVID-19 illness and hospitalization — United States, February–September, 2020. Clinical Infectious Diseases, ciaa1780, https://doi.org/10.1093/cid/ciaa1780
Yayına ulaşılabilinecek adres; Estimated incidence of COVID-19 illness and hospitalization — United States, February–September, 2020 | Clinical Infectious Diseases | Oxford Academic (oup.com)
Doç. Dr. Necati Çıtak
İTO COVID-19 İzleme Grubu Üyesi
istabip.org.tr / 16.12.20
