Patronlar, ekonomik kriz derinleştiğinde dalgalı denizlerden çok güvenli koylarda demir atmayı tercih ederler. Kısa Çalışma Ödeneği, İşsizlik Fonu’ndan karşılanan ve patronlar için sığınılacak limanlardan biridir.

Kısa çalışma ödeneği hangi durumlarda verilir?

Ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile deprem, yangın, su baskını gibi zorlayıcı sebeplerle haftalık çalışma süresinin azaltılması ya da belli bir süre işin durması gibi durumlarda patronlar Kısa Çalışma Ödeneği’nden yararlanabilirler. Bu durumdaki işyerinin başvurusu sonucunda o işyerinin işçilerine, çalışılmayan günler için bu ödenek verilir.

Başvuran patronun işçilerine koşulları oluşmuşsa önce 3 ay süre ile verilir. Ödeneğin devam etmesinin talep edilmesi durumunda, sürenin 6 aya kadar uzatılması için Cumhurbaşkanı’nın onayı gerekmektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği işçinin nelerini karşılar, neleri kaybettirir?

Kısa Çalışma Ödeneği kapsamında işçiye ödenecek ücret, son 12 aylık brüt ücretin günlük ortalamasının %60’ıdır. Kısa çalışma ödeneğinin miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemez. İşçinin Genel Sağlık Sigortası ödenir. Emeklilik için prim günü işlememektedir.

İşsizlik Fonu’ndan karşılanan ödenekten yararlanılan toplam süre, olası bir işten çıkartılma durumunda alınacak işsizlik maaşına yansır. Hak edilen işsizlik maaşından ödenek süresinde ödenen gün/ay sayısı düşürülerek maaş bağlanır.

***

Kısa Çalışma Ödeneği ile öne çıkan fabrikaların başında Sumirico Hose (Dytech) geliyor. Yılbaşı öncesinden beri duruşlar yapan, haftanın yarısında işçileri ücretsiz izne çıkartan Sumirico, işçilerin tepkisinin önünü kesmek için bu adımı attı. Ardından birçok şirketin Kısa Çalışma Ödeneği için başvurduğunun haberleri gelmeye başladı. Bunlardan metal sektöründe en öne çıkanlar arasında Tofaş ve Ford Otosan da yer alıyor. Binlere varan bir işçi kıyımının gerçekleşeceği aylardır ifade edilen Tofaş, ödeneğe geçmeden önce işten işçi çıkartan ve çalışan işçilerin iş yükünü artıran Ford Otosan kısa çalışma biçiminde üretimlerini sürdürüyor. Sumirico ise bir yandan Kısa Çalışma Ödeneği’ni kullanıyor, bir yandan da işçi kıyımlarını sürdürüyor. En son 25 işçinin işine son verildi.

İşsizlik Fonu’nun kısa zamanlı çalışma ödeneği altında patronlara peşkeş çekilmesi, işçilerden kesilen paraların hiçbir şekilde işçilerin ihtiyaçları için kullanılmadığını ispatlayan yeni bir uygulama oldu.

(Metal İşçileri Bülteni’nin Mart 2019 tarihli sayısından alınmıştır...)