Türkiye kapitalizminin krizi Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarını kapsayan 3. çeyrek ekonomik büyüme rakamlarına yansıdı. TÜİK, 3. çeyrekte ekonominin geçen yıla kıyasla yüzde 1,6 büyüdüğünü, 2. çeyreğe göre yüzde 1,1 küçüldüğünü açıkladı.

Sermaye sözcülerinin ve AKP şeflerinin “Faturayı beraber ödeyeceğiz” sözlerinin aksine istatistikler, acı reçetenin işçilere ödetildiğini de ortaya koydu. İşgücü ödemelerinin milli gelirden aldığı pay yüzde 31,6’ya düştü. Patronların aldığı pay ise yüzde 51,8’e çıktı. Geçen yıla kıyasla işgücü ödemeleri yüzde 19,4 artarken, patronların payı yüzde 22,2 arttı.

Önceki çeyreğe göre ekonomi yüzde 1,1 küçüldü

TÜİK 3. çeyrek Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) ve dönemsel ekonomik büyüme rakamlarını açıkladı. Geçen yılın 3. çeyreğine kıyasla yüzde 1,6 büyüyen ekonomi, bu yılın 2. çeyreğine kıyasla yüzde 1,1 küçüldü.

Farklı yöntemlere göre hesaplanan ekonomik büyüme rakamlarında, her bir başlıkta krizin etkileri görüldü. Üretim üzerinden yapılan hesaplamada, sektörler bazında inşaat sektörünün katma değerinin yüzde 5,3 azaldığı dikkat çekti. Tarımda katma değer yüzde 1, sanayide yüzde 0,3, hizmet sektöründe yüzde 4,5 arttı.

Harcamalar yöntemiyle yapılan GSYİH hesabında da, hanehalkı tüketim harcamalarının büyümesinin yüzde 1,1’e düştüğü dikkat çekti. Bununla birlikte krizin esas etkisi, sabit sermaye oluşumu ve ithalatta görüldü. Gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 3,8 azalırken, ithalat yüzde 16,7 düşüş kaydetti. “Tasarruf” iddiaları ortaya atan sermaye devletinin nihai tüketim harcamalarının ise belirgin bir düşüş yaşamaması göze çarptı. 3. çeyrekte hem devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 7,5, hem de mal ve hizmet ihracatı yüzde 13,6 artış gösterdi.

Patronların payı arttı, işçilerin payı azaldı

Ekonomideki krizin faturasının işçi sınıfına kesildiği, gelir yöntemiyle hesaplanan büyüme rakamlarında bir kez daha ortaya serildi. Tam olarak işçinin ve sermayenin aldıklarını yansıtmasa da bu hesaplamaya göre işçilere ayrılan pay azaldı, patronlara ayrılan pay arttı.

İş gücü ödemelerinin payı 2. çeyrekteki yüzde 36,0’lık seviyesinden 3. çeyrekte yüzde 31,6’ya düştü. Patronlara ayrılan payı kısmen yansıtan “net işletme artığı/karma gelir” ise yüzde 46,8’den yüzde 51,8’e yükseldi.

Her iki kalem geçen yıla kıyasla artsa da patronların payı daha fazla arttı. İşgücü ödemelerine ayrılan pay yüzde 19,4 artarken, “net işletme artığı/karma geliri” yüzde 22 arttı.

Ayrıca, 3. çeyrekte üretim üzerinden kesilen vergilerin yüzde 0,6’ya düştüğü, sabit sermaye tüketiminin de yüzde 17,3’e gerilediği görüldü.