Ferit Karahan'ın yönettiği “Okul Tıraşı” filmi bir Kürt ilinde yatılı okuyan öğrencilerin durumunu aktarıyor. Filmin konusu birebir gerçek yaşanmışlığı anlatmasa bile “eğitimde ilerleme” yalanını teşhir eden bir niteliğe sahip.

Filmde okulun müdürünün tipik bir politikacı gibi okulu övdüğü bir sahne var. Müdür öğrencilere “Haftada bir gün banyo yapıyorsunuz, yemeğinizi yiyip, yatıyorsunuz. Derslerinizi çalışın” diyerek disiplin vurgusu yapar. Müdür öğrencilere bunları söylüyor, ama kendi söylediğine ne kadar inandığı ise filmde şüphe götürür bir şekilde veriliyor. Çünkü yatılı okulda çok fazla öğrenci var. Sınıflarda öğrenciler 3 kişi bir sırada oturuyor. Öğrenciler Türkçeyi okula başlayınca öğreniyor. Sadece bir sahnede bu belirtilse de eğitim anadilde olmadığı için Kürt çocukların dezavantajlı olduklarını ortaya koyuyor.

Müdür “Yemeğinizi yiyorsunuz” diye övünüyor. Yemekte ise öğrencilere birer kepçe, pilav ve çorba gibi 2 tür yemek, yoğurt ve yarım ekmek veriliyor. Bir öğrenci gizleyerek yarım ekmek fazla alır ve yakalanır. Doymadığı için fazla aldığını söyler. Başkalarının hakkını yiyor denerek cezalandırılır ve aç bırakılır.

Bir öğrenci hastalanır. Nöbetçi olan öğretmen, “Arkadaşını revire götür” der. Öğrenci hasta arkadaşını revire götürür. Revir kapalıdır. Nöbetçi öğrencinin yanına gider, reviri açtırır. Öğrenci hasta olana bir aspirin verir. Başka ilaç yok mu diye sorar diğeri. Var ama onların ne olduğunu bilmiyorum, bir bunu biliyorum, der nöbetçi öğrenci.

Doğal olarak rahatsız öğrenci aspirinle iyileşmez. Okula ambulans gelene kadar, filmin karakterleri arasında çocuğu hasta eden “suçlu” aranır. Nesnel koşullar bir fon biçiminde net olarak verilir. Nesnel koşullar ise en ücra köşelere dek eğitimi götürmenin bir yalandan ibaret olduğunu ortaya serer. Yatılı okul propaganda malzemesi olarak vardır. Ama orada yaşamak bile çok zorken eğitim almak kuşkusuz daha zordur. Sadece öğrenciler için değil, öğretmenler için bile o koşullarda yaşamak çok zordur.

Okul Tıraşı, bu gerçekliği filmin arka fonu biçiminde gösteriyor.

H. Ortakçı