“Umutlar ve insan olan ne varsa?
Ve kan akardı derelerimizden;
Zilan, Munzur, 33 kurşun, Newala Qasaba
Ve ülkenin bütün derelerinde?
O iklimde kalırdı acılar
Duymazdı bir Allahın kulu çığlığımızı
Ve dağlara sevdalanırdık
Karabasan gecelerin sabahlarında
Direnmek kalırdı Kürde
Yaşamanın bir başka adı direnmektir...”

(Musa Anter)

Kürt halkının yürekten sahiplendiği bir Kürt aydınıdır Musa Anter. Ape Musa Kürt halkının yüreğindeki yerini emekle, mücadeleyle kazandı. 72 yaşında koca bir çınardı Kürt halkının yüreğinde. 1992 yılında katledildi. Fakat bu büyük çınarı Kürt halkının yüreğinden koparamadılar.

Mücadeleyle geçen yaşam

Musa Anter, 1920 yılında Mardin-Nusaybin ilçesinin Eskimağara köyünde doğdu. İlkokulu Mardin’de, ortaokul ve liseyi Adana’da okudu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi.

İlk gözaltına alınması öğrencilik yıllarında Dersim isyanı sırasında oldu. Yıllar sonra Kürtçe şiiri “Qimil/Kımıl” gerekçesiyle 1959 yılında 49’lar Davası ile idamla yargılandı. 27 Mayıs darbesinde aftan yararlanarak serbest kalan Anter, hapishaneden çıktıktan sonra Deng, Barış Dünyası ve Yön dergilerinde yazdı. 1963’te 23’ler davası ile tekrar hapishaneye girdi. Mamak, Sultanahmet, Balmumcu, Seyrantepe ve Nusaybin hapishanelerinde kaldı. 12 Eylül darbesinde Kürtçülük propagandası yapmaktan tutuklandı. Yaşamı boyunca toplam 11,5 yıl hapiste kaldı.

Devrimci Doğu Kültür Ocakları, Halkın Emek Partisi, Mezopotamya Kültür Merkezi ve İstanbul Kürt Enstitüsü’nün kurucularındandı.

‘90’lı yılların kirli savaşında katledilen ilk Kürt aydınlarındandı

Anter, 20 Eylül 1992’de Diyarbakır’ın Seyrantepe mahallesinde uğradığı silahlı saldırıda sol bacağına iki, kalbi ve kafasına birer kurşun sıkılarak katledildi. Musa Anter’in yanında bulunan gazeteci ve bugün AKP milletvekili olacak kadar geriye düşen Orhan Miroğlu saldırı sırasında yaralandı.

Eski JİTEM’ci Abdülkadir Aygan; Anter’in, kendisinin de içinde bulunduğu tim tarafından JİTEM için öldürüldüğünü itiraf etti.

Anter’in mezarı, Nusaybin ilçesine bağlı Akarsu Bucağı Eskimağara (Zivengi) köyündedir.

Musa Anter üretken mücadeleci kimliğiyle başta Kürt halkı olmak üzere halkların yüreğinde yaşamaya devam ediyor.

Sürekli mücadele içinde olan Musa Anter yaşamına şu eserleri sığdırmıştır:

* Birina Reş / Kara Yara (1959)

* Qimil / Kımıl (1962)

* Ferhenga Kurdî-Tirkî /

Kürtçe-Türkçe Sözlük (1967)

* Hatıralarım I (1991)

* Hatıralarım II (1992)

* Vakayiname (1992)

* Fırat Marmara’ya Akar (1996)

* Çinara Min (1999)