Gazeteciler Cemiyeti’nin Demokrasi için Medya/ Medya için Demokrasi (M4D) Projesi, 2022 yılı Medya İzleme Raporu’nu ve 2022 yılı Gazetecilerin Mesleki Memnuniyeti Araştırması’nı yayımladı. Araştırma sonuçları Gazeteciler Cemiyeti’nin internet sitesinde paylaşıldı.
Rapor ve araştırmanın sonuçları gazetecilerin şiddet ve yargılanma baskısı altında, işsizlik korkusuyla ve açlık sınırında maaşlarla çalıştığını ortaya koydu.
Raporda “Yıllık basın karnesi 2022” başlığı altında şu bilgiler verildi:
“*43 gazeteci 2023’e demir parmaklıklar ardında başladı. 2022’de 78 gazeteci gözaltına alındı. 61 gazeteci fiziksel saldırıya uğradı, darp edilerek engellendi. 227 gazeteci yargılandı 40 gazeteci değişen sürelerde hapis ceza aldı.
*M4D Projesi 2022 Mesleki Memnuniyet Araştırması bulgusu: Gazetecilerin üçte birinden fazlası meslek yaşamında en az bir kez gözaltına alındı ya da yargılandı. Her beş gazeteciden üçü gazetecilik faaliyetlerinden ötürü tehdit aldı.
*AİHM’e 2022’de en çok başvuru Türkiye’den yapıldı, dosya sayısı 20 bin 115 oldu. Bu sayı tüm dünyadan başvuruların yüzde 26,9’unu oluşturdu.
*RTÜK eleştirel dört kanala toplam 50 ceza verdi. Bu cezaların toplamı 17 milyon 98 bin 244 TL oldu. M4D Yıllık Raporu bulgusu: En çok ceza alan kanallara hiç kamu reklamı verilmezken iktidar yanlısı yayıncılar bu yıl da kamu reklamlarıyla ihya edildi.
*BİK 2022 Faaliyet Raporu’na göre, 146 günü Basın Ahlak Esasları gerekçesiyle olmak üzere 175 gazeteye toplam 650 gün resmi ilan kesme cezası verildi.
*Aktif Basın Kartı sayısı 17 bin 760’a çıktı. Araştırma bulgusu: Gazetecilerin yüzde 53,6’sının turkuaz (sarı) basın kartı yok, yüzde 7.6’sı başvuru sonucunu bekliyor.”
2022 Yılı Mesleki Memnuniyet Araştırması
M4D Projesi 2022 Yılı Mesleki Memnuniyet Araştırması’nın yıl içindeki en geniş kapsamlı gazetecilik alan araştırmalarından biri olduğu belirtildi. 331 gazetecinin katıldığı araştırma temel olarak “Gazetecilerin demografik özellikleri, çalışma koşulları, haber üretim süreçleri ve mesleğe dönük değerlendirmeleri” kategorilerinde sonuçlar içerdi.
Haber üretim sürecine ilişkin bulguları içeren bölümde, ifade özgürlüğü, sansür-otosansür, tehdit, suçlanma, yargılanma ve cinsiyete dayalı ayrımcılık süreçlerine ilişkin sonuçlar bulunuyor. Gazetecilerin mesleklerine ve onun toplumsal anlamına ilişkin algı ve değerlendirmelerini içeren sonuç ise raporun son bölümünde yer alıyor.
Araştırma sonuçlarına göre gazetecilerin sadece üçte biri Basın İş Kanunu çerçevesinde çalıştırılıyor. Gazeteciler yoksulluk seviyesinde, asgari ücret ve altında maaşlarla görev yapmaya çalışıyor. Sıklıkla işsiz kalma ve yargılanma endişesi taşıyorlar. Her beş gazeteciden üçü (yüzde 61,5) gazetecilik faaliyetlerinden ötürü tehditle karşılaşıyor. Gazeteciler bu ağır siyasi atmosfer, şiddet, sansür ve otosansür ortamında günlük yasal çalışma süresinin üzerinde, yer yer 13 saati aşan mesailerle görev yapmak zorunda kalıyor. Gazetecilerin sadece yüzde 46,8’i yasal çalışma süresi olan 8 saat ve altında çalışıyor. Yüzde 38,1’i yani üçte birinden fazlası asgari ücret ve altında maaş alıyor. Gazetecilerin yüzde 82,2’si 10 bin TL altındaki ücretlerle geçinmeye çalışıyor.
