Dersim
Dersim Emek ve Demokrasi Platformu, Dersim Tertelesi’nin 86’ncı yıldönümüne ilişkin katliamın yapıldığı yerlerden biri olan Nazımiye ilçesine bağlı Dallıbahçe’de anma gerçekleştirildi.
Eylem insanların katledildiği Çır Deresi’ne doğru yürüyüş yapılarak başladı. Derenin yanında çıralar ve mumlar yakıldı. Daha sonra dönemin tanıkları yaşanılanları anlattı.
Mezopotamya Ajansı’nda yer alan habere göre, katliamın tanıklarından Turan Gül, köylerinden 71 kişinin alındığını hatırlatarak, “6’sını Kıl Köyü’ne götürdüler. Hüseyin Çavuş vardı, O’nun evinin aşağısında diğer hepsini öldürdüler. Çok feryat ettiler. O kadar çok çığlık geldi ki katliamın makinelerle yapılması istendi. Rivayete göre Akdoğan’a telgraf çekildi ‘süngüleri bırakın makineli tüfeklere’ geçin denildi. Küçük çocukları dahi okullardan alıp katlettiler. Katledilenlerin içinde bebeği kucağında olan bir bebekte nefes alamadığı için öldü” dedi.
Daha sonra konuşan Raime Kızılkan, “Kara gün diye adlandırdığımız bugün de geldiğiniz için teşekkür ederim. Katliamda benim ailemden 11 kişi katledildi, birçoğu da sürgün edildi. Bu katliamcı zihniyet halen de devam ediyor. 38 içimizde bir yaradır” diye belirtti.
Bir diğer tanık Hıdır Baran da “Aslanlar, Kılıçlar, Yıldızlar ve Yıldırım ailelerini toplayıp gece saatlerinde Çır Deresi’ne götürüp süngüyle katlettiler. Cesetlerin altında kalan bir kadın kurtuldu, 3 gün yaprak yiyerek hayatta kalıyor. İnsanlarımız o dönemde çok eziyet çekti” sözleriyle yaşananları hatırlattı.
Konuşmaların ardından katledilenlerin anısına dereye karanfil bırakıldı. Anma, Desimli sanatçı Raber Diler’in okuduğu ağıtla sona erdi.
İstanbul Kadıköy’de anma
Avrupa Demokratik Dersim Birlikleri Federasyonu (ADEF), Dersim Dernekleri Federasyonu (DEDEF) ve Dersim Araştırmaları Merkezi Dersim’e dönük 4 Mayıs 1937’te başlatılan terteleye ilişkin Kadıköy Rıhtım Meydanı’nda protesto eylemi düzenledi. Eylemde, “Hiçbir şeyi unutmadık, hiçbir şeyi affetmedik!” ve Kürtçe “Kara gün” yazılı pankart taşındı. Eylemde katledilen çocuk, genç, kadın ve Seyit Rıza’nın fotoğraflarının yer aldığı dövizler de taşındı.
Eylemde DEDEF Yönetim Kurulu üyesi Sebahat Babayiğit konuştu. Türkiye’nin resmi olarak özür dilemesi gerektiğini belirten Babayiğit, “Dünyada pek çok örneği vardır. Bu sebeple kurumsal olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi geçmişte yaptığı bu hatayı, bir kanunla düzeltmeli ve çıkarılacak bir kanunla taleplerimizi yerine getirmelidir. Biz Dersimliler hiçbir şeyi unutmadık. Hiçbir şeyi affetmedik. Arşivler açılsın ve Dersim ismi iade edilsin. Dersim halkından resmi olarak özür dilensin. Ailelerinden alınan, evlatlık alınanlar açıklansın. Mezar yerleri açıklansın. Kızılbaş inancına özgürlük tanınsın. Dersim’de doğanın talanına yol açacak projeler iptal edilsin” dedi.
Daha sonra söz alan Yeşil Sol Parti Eş Sözcüsü ve İstanbul Milletvekili adayı Çiğdem Kılıçgün Uçar konuştu. Ardından oturma eylemi yapıldı ve denize karanfiller bırakıldı.
Ankara
Demokratik Alevi Dernekleri (DAD), Ana Fatma Cemevi’nde Dersim Tertelesi’ne yönelik anma programı gerçekleştirdi. Katliamda yaşamını yitirenleri anmak üzere dara durulması ile başlayan program, ardından çera uyandırma ile devam etti. Çera uyandırmanın ardından DAD Ankara Şube Eş Başkanı Mustafa Karabudak soykırıma ilişkin açıklama yaptı.
