Pakistan'ın Pencap eyaletinin başkenti Lahor'da geçen hafta Punjab Kadın Koleji Kampüsü’nün bodrumunda bir kız öğrencinin güvenlik görevlisi tarafından istismar edilmesi büyük bir protesto dalgasını tetikledi. Lahor'da başlayan protestolar hızla çok sayıda kentte yayıldı, binlerce öğrenci sokaklara döküldü. Lahor, Jhelum, Rawalpindi, Faisalabad, Gujranwala, Lala Musa, Kharian ve Gujrat gibi çok sayıda kente yayılan kitlesel öğrenci eylemleri sürüyor.
Lahor'da sözü edilen üniversitenin önünde toplanan öğrenciler, otoparkı ateşe verdi, üniversite binasının camlarını ve kapılarını kırdı. Rawalpindi kentinde ateş yakarak yolları trafiğe kapatan öğrenciler, polisle çatıştı. Polis, öğrencilere biber gazı ve cop kullanarak saldırdı. Protesto gösterisinde 250 kişi tutuklandı. Pencap eyaletinin çeşitli şehirlerinde devam eden protestolarda ise onlarca öğrencinin yaralandığı bildirildi.
Pencap eyaletinin Başbakanı Maryam Nawaz'ın yerel televizyon kanalı Geonews'e yaptığı açıklamada bu haberi yalanlaması ve tecavüz haberlerini propaganda olarak nitelemesinin ardından gösteriler yeniden şiddetlendi.
Protestolar esnasında sözü edilen üniversitenin Gujrat kentindeki kampüsünde bir güvenlik görevlisi öldürüldü.
Üniversitenin Lahor, Lala Musa ve Kharian'daki kampüslerine yönelik saldırı ve hasarlarla ilgili başlattığı soruşturmada 450'den fazla öğrenci suçlanıyor. Sadece bir günde 380 kişinin “kundaklama ve vandalizm” suçlamasıyla tutuklandığı ve hakkında soruşturma başlatıldığı bildirildi. Ayrıca, sosyal medya üzerinden insanları takip edecekleri uyarısında bulunan kolluk kuvvetleri tecavüz haberini yaydıkları gerekçesiyle çok sayıda kişiyi gözaltına aldı.
Perşembe günü Eyalet yönetimi, protestoları bastırmak için Pencap'ta gösteri yasağı koydu ve eğitim kurumlarını iki gün süreyle kapattı.
***
Pakistan'da kadınlara yönelik cinsel şiddet yaygın. Ancak, gerici muhafazakarlığın yaygın, rejimin ise dinci-gerici olduğu ülkede "damgalanma" korkusu cinsel şiddete maruz kalan kadınların sessiz kalmasına neden olmakta ve saldırılar çoğu zaman ilgili kurumlara bildirilmemektedir. Cinsel şiddet ile ilgili protesto gösterilerine de nadiren rastlanmaktadır.
Sürdürülebilir Sosyal Kalkınma Örgütü Pakistan'da 2023 yılında 7.010 tecavüz vakasının rapor edildiğini ve bunların yaklaşık %95'inin Pencap'ta gerçekleştiğini bildirdi. Örgüt, Pakistan'da kadınları yardım almaktan caydıran “sosyal damgalama” nedeniyle, gerçek sayının raporlarda belirtilenden çok daha yüksek olduğunu tahmin ediyor.
Kadın hakları grupları değişim için güçlü bir şekilde mücadele ediyor, ancak büyük bir dirençle karşılaşıyorlar. Devletin kurumları, polis ve mahkemeler kadınları korumak ve adaleti sağlamak konusunda oldukça başarısız. Bu ise şiddete uğrayan kadınlarda devlet kurumlarına karşı güvensizliği büyütüyor ve kadınlar yasal hak arayışından vazgeçiyor. Ancak bu eylemler gösteriyor ki, genç kadınlar artık yeter diyor ve buna karşı bir direnç gösteriyor, sokaklara çıkarak hesap soruyor.
Protestolar kendiliğinden başladı. Pakistan'da öğrenci örgütleri 1984 yılından beri yasak. Lahor'da öğrencilerin sokağa taşan ve şiddetli bir şekilde patlayan öfkesi bu nedenle büyük önem taşıyor.
Genç kitleler sadece mevcut sorunla ilgili olarak değil, aynı zamanda daha geniş bir toplumsal değişim çabasının parçası olduklarını gösteriyor. Egemen sisteme karşı memnuniyetsizliklerini artık sokaklara çıkarak haykırıyorlar.
