2018 yılı tüm dünyada emperyalist kapitalist sistemin derinleşen krizine, sermayenin her türlü sömürü ve baskısına karşı işçi ve emekçiler cephesinde yaygın, kitlesel ve militan eylemliliklerin yaşandığı bir yıl oldu. İşçi ve emekçiler tüm kıtalarda daha iyi çalışma ve yaşam koşulları, daha fazla ücret, ödenmeyen ücretlerinin ödenmesi için greve gittiler, sokaklarda, meydanlarda protestolu gösteriler düzenlediler. Birçok ülke genel grevlerle sarsılırken, gençlik kitleleri parasız ve demokratik eğitim hakkı için sokaklara çıktı, militan gösteriler düzenlediler. İşçi ve emekçi kadınlar “Bir kişi daha eksilmeyeceğiz!” diyerek kadın cinayetlerine, “Bedenim benimdir!” diyerek kürtaj yasağına karşı gösteriler düzenlediler, çalışma koşullarının düzeltilmesi için grevler yaptılar.
2018 yılının son üç ayında dünyanın tüm kıtalarında işçi ve emekçi eylemleri kitlesellik, militanlık, kararlılık açısından sıçrama yaşadı. Özellikle son iki ay işçi sınıfı ve emekçi kitleler açısından oldukça hareketli geçti. 2019 yılına daha fazla deneyimler biriktirmiş, kazanımların mücadeleden geçtiğini öğrenmiş işçi sınıfı ile giriyoruz. Bu ise işçi ve emekçilerin, dünya burjuvazisini ve burjuva iktidarları daha da zorlayacağı günleri müjdeliyor.
***
Sınıf ve emekçi kitle hareketi cephesinde 2018 yılına damgasını vuran gelişme, Fransa’da Macron hükümetinin işçi düşmanı politikalarına karşı başlayan grevler, yaygın, militan ve kitlesel gösteriler oldu. Fransız hükümetinin 2022 yılına değin 120.000 istihdam alanını yok etme planlarına karşı başta demiryolu işçileri olmak üzere sınıf ve emekçi kitleler Nisan ayından itibaren belirli aralıklarla greve çıktılar, kitlesel protesto gösterileri gerçekleştirdiler. 17 Kasım’dan itibaren sahneye Sarı Yelekliler hareketi çıktı, Fransa yangın yerine döndü. Sarı Yeleklilerin, Fransız işçi ve emekçilerinin dörtte üçünün desteğini de arkalarına alarak düzenledikleri militan ve kararlı eylemlilikleri hükümete geri adım attırdı. Akaryakıt vergisi zammı 6 ay ertelendiyse de sokaklar henüz durulmuş değil.
Yine birçok ülkede emeklilik yaşının yükseltilmek istenmesi protestolara neden oldu. Rusya’da emeklilik yaşının erkeklerde 65, kadınlarda 63’e, Hırvatistan’da 65’ten 67’ye yükseltilmesi planlanıyor. Şubat ayında Brezilya kenti Sao Paulo’da Temer hükümetinin emeklilik reform planlarına karşı kitlesel gösteriler düzenlendi, yollara barikatlar kuruldu. Bu reform ile emeklilik yaşının kadınlarda 62, erkeklerde 65’e yükseltilmesi planlanıyor. Yine İsviçre’de emeklilik yaşının yükseltilmek istenmesine karşı yıl boyunca gösteriler düzenlendi.
Avustralya’da doğanın katledilmesine karşı başlayan öğrenci grevi ve gösteriler tüm yıl boyunca sürdü. Öğrencilerin eylemleri Almanya ve İsviçre’deki öğrencilere de ilham verdi.
Kolombiya’da Ekim ayından bu yana protestosuz gün geçmiyor. Hükümetin planladığı bütçe açığının kapatılmasını ve büyük tekellerin vergiden muaf tutulmasını hedefleyen vergi reformu, 28 Kasım’da gerçekleşen genel grev ve 32 kentte yürüyüşlerle protesto edildi. Bu arada 21 Aralık’ta öğrencilerin haftalardır sürdürdükleri boykot ve gösteriler kazanımla sonuçlandı ve hükümet eğitime ayrılan bütçeyi 1,5 milyar avro artırmak zorunda kaldı.
İran 2018 yılında polisin ve gizli servisin tüm tehditlerine, saldırıları ve gözaltı terörüne rağmen haftalarca süren grevlere sahne oldu. 4000 çelik ve binlerce şeker işçisi aylardır alamadıkları ücretlerini talep ederken, tır şoförlerinin kontak kapatma eylemi aylarca sürdürdü. Mayıs’ın ilk haftasında özelleştirmelere karşı yaygın grevler gerçekleşti. Greve Yazd kentinde çelik işçileri, Ahvaz’da hastane personeli, Tebriz’de demiryolu işçileri, Tahran’da otobüs sürücüleri katıldı. Ağustos’un ilk haftasında ise birçok kentte hayat pahalılığını protesto eden gösteriler gerçekleşti.
Slovakya’da Mart ayının başında rüşvet ile ilgili araştırma yapan bir gazetecinin ve nişanlısının öldürülmesinin ardından işçi ve emekçi kitleler rüşvetçi hükümete karşı tüm ülkede protesto gösterileri düzenlediler. Bazı bakanların istifasına rağmen haftalarca süren gösterilerde katılım yüz binlere ulaştı.
Sri Lanka Ekim ayından bu yana işçi ve emekçilerin grevleriyle sarsılıyor. En son 100.000 tarım işçisi gündelik ücretlerin yüzde yüz artırılmasını talep ederek 24 saat iş bıraktı.
Başta Güney Afrika olmak üzere Afrika’nın birçok ülkesinde, işyerlerinin yok edilmesine karşı, daha iyi çalışma ve daha yüksek ücret için yıl boyunca maden işçilerinin grevleri yaşandı.
İtalya’da gerici Lega partisi ve onun ırkçı politika ve söylemlerine karşı işçi ve emekçilerin haftalarca süren eylemlilikleri ile ırkçılık ve yabancı düşmanlığı protesto edildi. Gösterilere yüz binlerce kişi katıldı.
Bunların dışında tüm dünyayı sarsan sayısız eylem, gösteri ve grevlerden oluşan sınıf ve kitle hareketinin öne çakan eylemleri şöyle sıralayabiliriz:
Ocak: Çad’da Ocak ayında başlayan genel grev Şubat ayında da sürdü. Grevle ilgili gösterilerde, ücretleri yüzde 50 düşüren rüşvetçi hükümet protesto edildi. Okulların kapalı kaldığı ülkede, hastanelerde acil servis dışında hizmet verilmedi. 1990 yılından beri iktidarda bulunan Devlet Başkanı Idriss Déby, protesto gösterilerini kitlesel gözaltılarla sindirmeye çalıştı.
Şubat: Cezayir’de öğretmenler daha yüksek ücret ve daha iyi çalışma koşulları için başkentte iki günlük grev yaptı. Diğer kentlerde öğretmenlerin aylardır ödenmeyen ücretlerinin ödenmesi için sürdürdükleri grevler 3. ayını doldurdu. ABD’de West Virginia eyaletinde öğretmenlerin Şubat’ın son haftası başlayan ve 9 gün süren grevleri sonucunda eyalet parlamentosu yeni bir sözleşme imzalamayı kabul etti. Halen tüm ülkede 30.000 öğretmen yüzde 5 ücret artışı ve hastalık sigortası için grevde bulunuyor.
14 Şubat: Cezayir’de eğitim ve sağlık emekçileri ve telekomünikasyon endüs-
trisinde çalışan işçiler genel greve gittiler.
21 Şubat: Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te 400.000 kişi devlet başkanı Macri’nin gerici politikalarını protesto ederek sokağa çıktı. Macri’nin kitlesel işten atmalar ve sosyal hakların kısıtlanması ile ilgili politikalarına işçi ve emekçilerin cevabı kitlesel protestolar oluyor. Kolombiya’da ise öğretmenler ülke genelinde bir günlük greve gitti. Başkent Bogota’da binlerce öğretmen, öğretmenler için daha iyi sağlık sistemi talebiyle yürüdüler.
24 Şubat: Belçika-Brüksel’de iltica edenlerin konumlarında sınırlamalar getirme planlarına karşı 10.000 kişi yürüdü.
Mart: Hindistan’da on binlerce çiftçi hükümet desteği verilmemesini protesto ederek yürüdü.
10 Mart: Gabun’da ödenmeyen ücretler için kamu emekçileri ve özel işletmelerde çalışan işçiler genel greve gittiler.
14 Mart: Slovenya’da 40.000 öğretmen daha yüksek ücret talep ederek bir günlüğüne greve çıktı. Başkent Ljubljana’da gerçekleşen yürüyüşe 10.000 kişi katıldı.
Nisan: Şili’de 120.000 öğrenci ve eğitim görevlisi greve gitti, kâra dayalı eğitim veren okul ve yüksek okulların kapatılması taleplerini yükseltti. Romanya’da ise 10.000 sağlık emekçisi ücretlerin düşürülmesini protesto ederek gösteri yaptı.
2 Nisan: Hindistan’da 1,5 milyon taksi şoförü söz verilen aylıklarının ödenmesini talep ederek süresiz greve başladı. Kerala eyaletinde ise kamu çalışanları hükümetin çalışma saatlerini arttırmak istemesine karşı 24 saatliğine greve gitti. 8 Nisan’da 50 bin çöpçü, ödenmeyen ücretlerin ödenmesi ve kadrolu iş sözleşmesi talep ederek greve gitti. Grev, taleplerin kabul edilmesi ile sonlandırdı.
18 Nisan: Güney Afrika’da 17.000 otobüs şoförü yüzde 12 ücret artışı talep ederek süresiz greve gitti.
14 Nisan: Panama’da 90.000 inşaat işçisi yüzde 15 ücret artışı talep ederek iş bıraktı.
8 Mayıs: Hindistan’da emeklilik sisteminin kötüleşmesine karşı 20.000 kamu emekçisi greve gitti. Gösterilerde 1.200 grevci gözaltına alındı.
9-10 Mayıs: Kolombiya’da devlet okullarında çalışan 270.000 öğretmen sağlık sisteminin düzeltilmesini talep ederek greve gitti, birçok kentte kitlesel yürüyüşler düzenlendi. Şubat ayında da öğretmenler bir günlüğüne greve gitmişti.
12 Mayıs: Yeni Zelenda’da binlerce hemşire ve ebe yürüyüş düzenledi. Talepleri, daha yüksek ücret ve daha iyi çalışma koşullarıydı.
14 Mayıs: Brezilya’da Mercedes’te çalışan 8.000 işçi greve başladı. Grev haftalarca sürdü. Şirket işçilerin talep ettiği reel ücret artışını ve hastalık durumunda ücretlerinin ödenmesini kabul etmek zorunda kaldı.
30-31 Mayıs: Hindistan’da bir milyon banka çalışanı grev yaptı. Talepleri yüzde 15 ücret artışı. Hükümet, IMF’nin özelleştirme politikalarını uygulamaya çalıyor.
Haziran: Ayın ilk günlerinde Çad’da öğretmenler ve sağlık personeli ve devlet dairelerinde çalışan memurlar süresiz greve başladılar. Grev ikramiyelerin ve yardımların yüzde 40 azaltılmasına yönelik. Şehirlerde okullar kapalı kaldı, hastanelerde sadece acil servis hizmet verdi. IMF, Orta Afrika ülkesi Çad’a kamu hizmetlerinde çalışanların ücretlerinin düşürülmesini dayatıyor. 15 milyonluk ülkede 6 milyon kişi açlık sınırının altında yaşıyor. Peru’da ise 3 günlük genel grev hayatı durdurdu. Grev benzin fiyatlarının yüzde 25 yükseltilmesine karşı gerçekleşti.
7 Haziran: Paraguay’da binlerce işçi başkente emeklilik reformuna karşı yürüdü.
13 Haziran: Uruguay’da eğitim ve sağlık iş kolu 24 saatliğini greve gitti. Başkent Montevideo’da 10.000 kişinin katıldığı bir yürüyüş düzenlendi.
18 Haziran: Hindistan’da TIR şoförleri ülke genelinde greve başladılar. Sadece Tamil Nudu eyaletinde 400.000 TIR çalışmadı. Şoförler benzin fiyatlarında artış ve sigorta primlerinin yükseltilmesine karşı direndi.
25 Haziran: Arjantin’de genel greve 1 milyon kişi katıldı. Ülkede yaşam adeta durdu. İşçiler daha fazla ücret artışı ve IMF’nin dayattığı tasarruf paketine karşı greve gittiler. Kolombiya’da yüz binlerce öğretmen bir günlüğüne greve giderek hükümetten 2017 yılında kabul edilmiş taleplerinin uygulanmasını talep etti. 2017’de de öğretmenler 37 gün greve gitmiş, taleplerini kabul ettirmişti.
30 Haziran: Avusturya’da gerici sağ hükümetin çalışma saatlerini 13 saate çıkarma planlarına karşı tüm ülkede gösteriler düzenlendi. Viyana’da 100.000 kişi yürüyüş düzenledi. Bu, 2003 yılında emeklilik yasası reformuna karşı düzenlenen gösterilerden sonra gerçekleşen en kitlesel yürüyüş oldu.
Temmuz: İlk hafta, Arjantin’de yüzde 15 ücret artışı talep eden öğretmenlerin beşinci ulusal grevi gerçekleşti. Polis bazı kentlerde grevci öğretmenlere vahşice saldırdı. Son haftasında ise yine Arjantin’de Macri hükümetinin silahlanma planları yüz binlerce kişiyi sokağa döktü.
12 Temmuz: Yeni Zelanda’da 30.000 hemşire, ebe ve laborant tüm ülke genelinde 24 saat iş bırakma eylemi yaptılar. Sağlık iş kolunda düşük ücrete karşı gerçekleşen grev, bu alanda 30 yıldır yapılan ilk grevdi.
16 Temmuz: Panama’da genel grev tüm hayatı adeta durma noktasına getirdi. Kitleler, benzin fiyatlarının yükselmesine karşı bir haftadır tüm ülkede sokaklarda barikatlar kurarak eylemdelerdi. Eylemlere inşaat işçileri ve öğretmenlerden yüzde 90 katılım oldu. Mart ve Nisan aylarında öğretmenler de eğitime ayrılan bütçenin arttırılması için greve gitmişti.
20 Temmuz: Hindistan’da 900.000 TIR şoförü ülke genelinde benzin fiyatlarının düşürülmesi için greve gitti. Ülkede taşımacılık felç oldu.
30 Temmuz: Endonezya’da binlerce tekstil işçisi kadın iki aydır alamadıkları ücretleri için greve başladı.
Ağustos: İsrail’de 50.000 İsrailli ve Arap emekçi Temmuz ayında İsrail’in Yahudi devleti olduğunu kabul eden ulusal yasayı protesto etti.
8 Ağustos: Hindistan’da 400.000 çay işçisi iş bırakarak 3 günlüğüne greve gitti. İşçilerin talebi yüzde 20 daha fazla gündelik. İşçilerin gündelik ücretleri şu an 2,12 avro.
11 Ağustos: Romanya’da on binlerce kişinin hükümetteki rüşvetçi bakanları protesto ederek katıldığı yürüyüşte, işsiz ve sosyal yardım alanlara karşı sert yaptırımlar ve yoksulluk protesto edildi. Polisin azgınca saldırdığı gösteride 400’ün üzerinde kişi yaralandı.
24 Ağustos: Yeni Zelanda’da 29.000 ilkokul öğretmeni daha iyi çalışma koşulları ve yüksek ücret talep ederek tüm ülke çapında 24 saatliğine greve gitti. Grev 1994 yılından bu yana ilkokul öğretmenlerinin ilk grevi oldu. 1.400 okul kapalı kaldı. Büyük kentlerde öğretmenlerin katıldığı kitlesel yürüyüşler gerçekleşti.
31 Ağustos: Amerika’da Chicago’da aralarında Marriott, Hyatt ve Hilton’un bulunduğu 26 Otel’de çalışan 5.000 işçi daha iyi hastalık sigortası koşulları talep ederek greve başladı. Grev kazanımla sonuçlandı.
5 Eylül: Meksika’da on binlerce yüksekokul öğrencisi üniversitelerdeki kötü koşulları protesto için gösteri düzenledi.
18 Eylül: Svaziland’da 45 bin kamu emekçisi yüzde 6,5 ücret artışı talep ederek 3 günlüğüne iş bıraktı. İşçiler sokaklara barikatlar kurdular. 10.000 tekstil işçisi daha yüksek ücret ve daha iyi çalışma koşulları için iki hafta önce yine iş bırakmıştı.
22 Eylül: Polonya’da on binlerce işçi asgari ücretin yükseltilmesi ve 35 saatlik iş haftası talepleri için gösteri düzenledi. Gösteride “Ailelerimiz aç!” dövizleri taşındı.
24 Eylül: Hindistan’da Yamaha’da işçiler iki arkadaşlarının sendikal faaliyet nedeniyle işten atılması üzerine greve gitti. Eicher Motors işletmesinde çalışan 3500 işçi de daha fazla ücret için greve gitti.
25 Eylül: Arjantin’de işçi sınıfı gerici Macri yönetimine karşı savaş ilan etti ve 36 saatlik genel greve gitti. Ünlü Plaza de Mayo meydanında toplanan on binlerce kişi protesto gösterisi düzenledi.
26 Eylül: Kosta Rika’da bir milyon kişi (nüfusun beşte biri) hükümetin vergi reformunu protesto ederek gösteriler düzenledi. Bu, KDV’nin yükseltilmesi ve kamu emekçilerinin ücretlerinin dondurulmasına karşı gerçekleşen 17. eylemdi.
Ekim: Endonezya Purwakarta’da çoğu kadın işçilerden oluşan binlerce tekstil işçisi üç aydır alamadıkları üçte bir ücretlerinin ödenmesini talep ederek greve gitti. Nijerya’da asgari ücret için tüm ülkede greve gidildi. Grev nedeniyle belediyeler, bankalar okullar kapalı kaldı. Amerika’da üniversite hastanelerinde çalışan 15.000 kişi greve gitti. Mutfak bahçe ve taşıma bölümünde çalışan 24.000 işçi de iş bırakarak greve destek verdi.
10 Ekim: Şili’de öğretmenler kötü çalışma koşullarına karşı tüm ülkede iki günlüğüne greve gitti. Başkentte yürüyüşe 30.000 kişi katıldı. İngiltere’de binlerce kadın işçi parlamento önünde emeklilik yaşının 60’tan 66’ya yükseltilmek istenmesini protesto etti. Haiti’de 100.000 kişi hükümetin yanlış harcamalarını protesto ederek, daha iyi eğitim, sağlık merkezleri ve daha yüksek ücret talep ederek gösteri yaptı. Myanmar’da tekstil fabrikasında çalışan kadın işçilerin daha iyi çalışma koşulları için iki aydır sürdürdükleri greve saldırı düzenlendi. 6’sı ağır 27 kadın işçi yaralandı. Grev Ağustos ayında başlamıştı.
Kasım: Vietnam’ın Trant Thu eyaletindeki bir tekstil fabrikasında çalışan 3.000 kadın işçi ek mesai ve düşük ikramiyeye karşı greve gittiler. Kadınlar taleplerini kabul ettirdiler.
6 Kasım: Paraguay’da kamu emekçileri greve gittiler. Kamu çalışanları birçok alanda bütçenin arttırılmasını talep ediyorlar.
14 Kasım: Fransa’da öğretmenler sendikası 7 yıl sonra ilk kez bir günlüğüne greve gitti. Macron yönetiminin 2019 Eylül’üne değin 2.650 işyerini yok etmek istemesini protesto ediyorlar. Yunanistan’da kamu emekçileri sendikasının çağrısı ile daha yüksek ücret ve emeklilik maaşı için 24 saatlik grev yaşandı, kitlesel gösteriler düzenlendi. Kamu sektöründe genel grev hayatı felce uğrattı. Kamu emekçileri 750 avro asgari ücret, emekli maaşının artırılması vergilerin düşürülmesini talep ettiler.
22 Kasım: Tunus’ta daha yüksek ücret ve rüşvete karşı kamu sektöründe 24 saatliğine genel grev yaşandı. Greve 650.000 kamu emekçisi katıldı. Tüm kentlerde gösteriler düzenlendi.
25 Kasım: Avustralya’da daha iyi çalışma koşulları taleplerini yükselten kamu emekçileri grev yapıp, yürüyüşler düzenlediler. Yürüyüşlere 170.000 kişi katıldı.
26 Kasım: Portekiz’de kamu çalışanları ücretlerin 10 yıl dondurulmak istenmesine karşı genel greve başvurdular.
27 Kasım: İngiltere Glasgow’da 30 bin öğretmen yüzde 10 daha fazla ücret talep ederek gösteri yaptı. Yine Kasım ayında Glasgow’da çoğunluğu kadınlardan oluşan 8.000 belediye işçisi yüzde 10 ücret talep ederek iki günlüğüne greve gitti.
28 Kasım: Yunanistan’da özel sektörde örgütlü işçilerin sendikası GSEE’nin çağrısı ile işçiler genel greve gitti. Sri Lanka’da ise tarlalarda çalışan 100.000 işçi 24 saat greve gitti. Tarlada çalışan işçiler yüzde yüz ücret artışı talep ediyor.
Kasım ve Aralık aylarındaki hareketlilik, 2019’un sıcak geçeceğinin işaretlerini taşıyor. Son haftalarda birçok ülkede kitlesel ve militan gösteriler yapıldı. Bir dizi ülke yeni yılı 2018’den devreden eylemlerle karşılayacak.
Güney Afrika’da Sibanye-Stillwater kaynaklarında çalışan 15.000 işçinin daha fazla ücret ve daha iyi çalışma koşulları ve iş güvencesi talepleriyle başlattıkları grev sürüyor. Şili’de, Kıbrıs’ta, Jamaika’da, Barcelona’da Kasım ve Aralık aylarında liman işçilerinin günlerce iş bırakma eylemi yaşandı. Güney Kore’nin Gwangju şehrinde Hyundai Motor ve Kia Motors’ta çalışan yaklaşık 80.000 işçi iş bıraktı. Ülke genelinde 30.000 işçi de esnek çalışmayı protesto ederek yürüdü. Kolombiya’da eğitime ayrılan bütçede sınırlama getirilmesine karşı öğretmenler ve kamu çalışanları greve gitti. 32 şehirde yürüyüşler düzenlendi. Hükümetin yüksek öğretime ve kamu üniversitelerine daha fazla kaynak ayırmasını talep eden öğrenciler de 2 aydır eğitim grevi yapıyor. Kamboçya’nın başkenti Phnom Penh’te tekstil işçisi kadınların aylardır süren grevine sopalarla saldırı düzenlendi. Çok sayıda kadın işçi yaralandı. Macaristan’da işçilerin 400 saate kadar mesai yapabilmesini öngören yasa tasarısı protestoların gölgesinde kabul edildi. Avustralya’da doğanın katledilmesini ve hükümetin iklim politikaları protesto eden öğrenciler kitlesel gösteriler düzenledi. Kanada’da Quebec’te 50.000 öğrenci greve başladı. Öğrenciler staj sürelerinin ödenmesini talep ediyorlar. İran’da 4.000 çelik işçisinin ödenmeyen ücretlerin ödenmesi için başlattıkları grev haftalardır sürüyor. Şeker fabrikasında çalışan işçilerde haftalardır grevde. Hindistan’da Delhi Transportgesellschaft (DTC) çalışan 12.000 taşeron işçi greve başladı. Bu, DTC’de son 30 yılda düzenlenen ilk grevdi. Taşeron işçiler, ücretlerinin yüzde 25 düşürülmesine karşı direniyorlar.
