TÜİK Aralık 2021 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçlarının yayınlanmasının ardından DİSK-AR da İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu’nu paylaştı.
TÜİK’in verilerine göre mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 11,2, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 22,6 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) 2021 Aralık ayında bir önceki aya göre 2 bin kişi artarak 3 milyon 794 bin kişi oldu.
DİSK-AR’ın verileri ise şu şekilde:
“-Geniş Tanımlı İşsizlik Yüzde 22,6
-Gerçek İşsiz Sayısı 8 Milyon 365 Bin
-Dar Tanımlı Genç İşsizliği Yüzde 20,8
-Dar Tanımlı Genç Kadın İşsizliği Yüzde 26,1
-Geniş Tanımlı Kadın İşsizliği Yüzde 29,6”
Raporda TÜİK ve İŞKUR verilerinin birbirini tutmadığı belirtildi. Raporda TÜİK’e göre son bir yılda dar tanımlı işsiz sayısının yılda 159 bin azaldığını kaydettiğini ancak aynı dönemde İŞKUR’a kayıtlı işsiz sayısı 212 bin arttığı ifade edildi. Böylece İŞKUR ve TÜİK’in ölçtüğü işsiz sayısı arasındaki fark 371 bin kişiye ulaştı.
Kadın işsizlikte artış
DİSK-AR tarafından yapılan hesaplamaya göre cinsiyete göre işsizlik oranlarında kadın işsizliğinin tüm işsizlik türlerinde en yüksek kategoride olduğu gözlendi. Rapora göre işsiz kadınların sayısı 3 milyon 807 bin kişiye ulaşarak işsizlik oranı yüzde 29,9 oldu.
Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 9,9 iken kadınlarda yüzde 13,8 olurken zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 14,6 iken kadınlarda yüzde 17,7. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 14,4 iken kadınlarda yüzde 26,6 seviyesinde. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) ise erkeklerde yüzde 19 ve kadınlarda yüzde 29,9 düzeyinde. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 10,9 puan.
Mücadele önerileri
DİSK-AR işsizlikle mücadele önerilerini ise şu şekilde sıraladı:
“-‘Herkesin çalışması için, herkesin daha az çalışması’ ilkesi doğrultusunda haftalık çalışma süresi gelir kaybı olmaksızın 37,5 saate, fazla mesailer için uygulanan yıllık 270 saat sınırı, 90 saate düşürülmelidir.
-Uluslararası Çalışma Örgütü (İLO) ‘insana yaraşır iş’ yaklaşımı temelinde herkese güvenceli ve nitelikli işler sağlanmalıdır.
-İşten çıkarmalar Covid-19 pandemisi süresince kesin olarak yasaklanmalıdır.
-İş yasasının 25/2 maddesi yeniden düzenlenmeli ve keyfi işten çıkarmalar sona ermelidir.
-İşsizlik sigortası ödeneğinden yararlanma koşulları ve ödenek miktarı iyileştirilmelidir.
-Covid-19 salgını koşullarında İşsizlik Sigortası Fonu ödeneklerinden yararlanmada ön koşul aranmamalıdır.
-İşsizlik Sigortası Fonu’nun amaç dışı kullanımına son verilmelidir. Fondan işverenlere dönük teşvik ve destekler sona erdirilmelidir.
-İstihdam artışlarında kamunun payı dikkate değerdir. Kamu istihdamının artırılması, kamuda eğreti ve güvencesiz çalışma biçimleri yerine, kadrolu ve güvenceli istihdam artışının sağlanması yaşamsal önemdedir. Kamu girişimciliği ve hizmetleri istihdam yaratacak şekilde yeniden ele alınmalı ve kamuda personel açığı derhal kapatılmalıdır.
-İşbaşında eğitim adı altında çırak, stajyer, kursiyerlerin ve bursiyerlerin ucuz iş gücü deposu olarak kullanılması uygulanmasına son verilmelidir.
-Uluslararası çalışma normları doğrultusunda herkese en az bir ay ücretli yıllık izin hakkı tanınmalıdır.
-Güvencesiz çalışma biçimlerine son verilmeli, tüm taşeron işçilere kadro verilmelidir. Kamu taşeron işçileri kamu işçisi olarak kadroya alınmalıdır.
-Sendikal hak ve özgürlüklerinin kullanımı güvence altına alınmalı, sendikal barajlar kaldırılmalı, herkesin sendika hakkını özgürce kullanabilmesi için gerekli yasak düzenlemeler yapılmalıdır.
-Kadın istihdamının artırılması ve işsizliğin azaltılması için işgücü piyasalarındaki cinsiyetçi uygulamalara son verilmeli, ev içi bakım hizmetleri devletin gereken nitelikli, yaygın ve ücretsiz bakım hizmetlerini sağlaması ile kadının üzerinden alınmalıdır.”
