Dünyayı nefes alamaz hale getiren koronavirüs Türkiye’de de hızla yayılıyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 10 Mart tarihinde yaptığı açıklamada, o güne kadar bir virüs vakası tespit edemediklerini belirtmiş, “Ama bu yarın tespit etmeyeceğimiz anlamına gelmez” demişti. Aynı gün gece yarısı Türkiye’de ilk koronavirüs teşhisinin konulduğu açıklanmıştı. O güne kadarki muhtemel vakaları gizleyenler, birdenbire vaka tespit ettiler. Bu durum, “kötü haberi alıştıra alıştıra veriyorlar” ya da “IMF ve Dünya Bankası’nın para yardımı yapacaklarını duydular ve hemen vakayı açıkladılar” gibi yorumlara bile konu edilmişti. Para söz konusu olunca AKP rejiminin yarattığı ilk imaj bu olabiliyor.
İlk vaka tespit edildikten sonra gerekli önlemlerin alınmadığı biliniyor ve bu vurdumduymazlık hastalığın ülkede yayılmasında önemli rol oynadı. En önemli risk kaynaklarının başında umre ziyaretinden dönen kişiler geliyordu. Virüsün tehlikeli bir şekilde yayıldığı ülkelerden biri olan Suudi Arabistan’a gidişi, yani umreyi durdurmamak tam bir sorumsuzluk örneğiydi. Zira bu ülkede yayılan salgın bir tarafa, Asya ülkeleri de dahil birçok ülkeden binlerce insan Suudi Arabistan’a akın ediyorlardı.
Mart ayının başından itibaren umreden dönenlere 14 gün evden çıkmamaları ve ziyaretçi kabul etmemeleri tavsiye ve ricasında bulunulmasının ötesinde kayda değer önlemler alınmadığı artık daha iyi görülüyor. Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın umreye giden 21 bin kişinin tamamının 14 Mart’ta Türkiye’ye dönmüş olacağını açıklamasının ardından, alındığı ve alınacağı sıralanan önlemlerin çoğunun gerçekleri ifade etmediği ortaya çıkmış bulunuyor. Salgına rağmen umre trafiğine izin verilmesi nasıl bir sorumsuzluk idiyse, umreden dönenlerin güvenilir bir şekilde karantinaya alınmaması da süreçteki en büyük sorumsuzluklardan biriydi.
Sağlık Bakanı Koca umreden dönenlerden bir kişide koronavirüs tespit edildiğini açıklamış ve doğal olarak Suudi Arabistan’dan ülkeye dönecek olan 21 bin kişi için ne tür önlemlerin alınacağı merak konusu olmuştu. Konuyla ilgili sorular, “Umrede bulunan vatandaşlarımız için sağlık personelinin olduğu boş uçaklar gönderilecek. Yolculuk boyunca ateş kontrolleri sürecek. Hastalık belirtisi olanlar havaalanından sağlık kuruluşlarına götürülecek. Herhangi bir bulgu göstermeyenlere 14 gün boyunca evden çıkmamaları, ziyaretçi kabul etmemeleri anlatılıp broşürler verilecek.” biçiminde yanıtlanmıştı.
Bunların çoğunun yalan olduğu açığa çıkmış durumda. Örneğin umrecilerin boş uçaklarla değil, öteki yolcularla ve herhangi bir önlem alınmadan döndükleri artık biliniyor. Yanı sıra geri dönenlerin sağlık kontrolleri termal kamerayla ateşlerinin ölçülmesinden ibaret olup, ilk dönen ekibe herhangi bir karantina işlemi uygulanmamış. Sol Haber Portalı’nın verdiği habere göre, İstanbul Tabip Odası Aile Hekimliği Komisyonu’ndan Dr. Hakan Hekimoğlu, umreden ilk dönenlere termal kamerada ateşleri olduğu anlaşılmasın diye rehberleri tarafından ateş düşürücü etkisi olan parasetamol dağıtıldığını ileri sürüyor. Bazı noktalarda yapılan işlemin ise yurtdışından dönen yolculara pasaport kontrol noktasında sağlık durumlarıyla ilgili form doldurtulurken sağlık taramasının yapılmasından ibaret olduğunu aktarıyor.
İlk umrecilerin döndüğü 15 Mart’ta karantina için önlemler sınırlı olarak alınmaya başlandı. Umreciler Esenboğa Havalimanı’na inen uçaklarının içerisinde sağlık taramasından geçirilerek karantinaya alınmak üzere Konya ve Ankara’daki 5 farklı öğrenci yurduna götürüldü. Bakanlık, Ankara’da üç Konya’da iki olmak üzere 5 öğrenci yurdunun karantinaya uygun hale getirildiğini ve 10 bin 330 umrecinin karantinaya alındığını açıklamıştı.
Türkiye’nin birçok iline dağılan umrecilerin yüzlercesinin karantinaya alınmadan memleketlerine gittikleri ve gittikleri yerlere virüs taşıdıkları artık sır değil. 21 ilde 50 belde, köy ve mezranın karantinaya alındığını İçişleri Bakanı Soylu açıkladı. CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül de yurtlarda karantinaya alma kararından hemen önce, umreden dönen bazı vatandaşların koronavirüs önlemleri kapsamında gözlem altına alınmadığını ve evlerine gönderildiğini söylemişti. Birçok ilden benzer uygulama iddiaları gelmişti.
Koronavirüsün Türkiye’de yayılmasında en önemli neden olarak kabul edilen umreden dönenlerle ilgili tartışmalara AKP Isparta Milletvekili Recep Özel de katıldı. Özel, Isparta’daki 268 pozitif vakanın 245’inin umreden dönenler olduğunu söyledi. Özel, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Sayın Sağlık Bakanımızın da açıkladığı gibi ilimizde şu an 268 pozitif vaka var. Ancak bu vakaların 245’i misafir ettiğimiz umreden dönen vatandaşlarımızdır” diyerek bir gerçeği dile getirmiş oldu.
