Türkiye’de ifade, basın ve bilgi edinme özgürlüklerini koruma amacıyla kurulan Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), 2023 Dava İzleme Raporu’nu yayımladı. 1 Eylül 2022 ile 1 Eylül 2023 tarihleri arasındaki dönemi kapsayan rapora göre, Türkiye’de ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlamalar arttı.

Raporda, MLSA gözlemcilerinin 20 ilde takip ettiği 233 davada, bin 646 kişinin yargılandığı söylendi. Karar çıkan 32 davada, 116 sanığa 217 yıl sekiz ay 20 gün hapis cezası verildi. 17 gazetecilik davasında ise 23 gazeteci 67 yıl sekiz ay 12 gün ay hapse mahkûm edildi.

Karara bağlanan altı davada, 12 sanık hakkında 75 bin 126 Türk Lirası (TL) adli para cezası verilirken, 59 davada sanıklar hakkında beraat kararı çıktı.

Rapora göre tutuklu yargılamalar yüzde 150 arttı, 29’u gazeteci olmak üzere, 30 sanık tutuklu yargılandı. Ankara’da 11, Diyarbakır’da ise 15 gazetecinin tutuklanması, oranın yükselmesinde etkili oldu.

Rapora göre en çok hedef alınan grup, sokakta veya üniversitelerde hakları için ifade özgürlüklerini kullanan öğrenciler ve aktivistler oldu. Toplam bin 646 sanığın bulunduğu davalarda 655 öğrenci, 329 aktivist, 314 gazeteci, 241 siyasetçi yargılandı.

Davaların yüzde 20’sinde sanıklara “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” suçlaması yönetildi.

Bu rapor döneminde, AKP ve MHP’nin oylarıyla 2022 yılının Ekim ayında kabul edilen “Dezenformasyon Yasası” ifade ve düşünce özgürlüğü üzerinde yeni bir baskı aracı olarak kullanılmaya başlandı. Bu düzenleme kapsamında en az 26 gazetecinin soruşturma geçirdiği, 6 gazetecinin gözaltına alındığı ve en az 4 gazetecinin tutuklandığı tespit edildi.

Rapor, farklı davalarda mahkemelerin Anayasa Mahkemesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararlarına uymadığını da ortaya koydu.