Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli ile geçiş garantisi verilen köprü ve otoyolları inşa eden şirketlerin borcu Hazine’nin garantisi altında.

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı 2023 Yılı Genel Faaliyet Raporu’nda Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından borç üstlenme taahhüdü verilen projelerin ayrıntılarına yer verildi. 2012-2023 yılları arasında 8 projeye borç üstlenme garantisi verildiği kaydedildi.

Havva Gümüşkaya’nın BirGün’de yer alan haberine göre, bakan Şimşek’in göreve gelmesinden birkaç ay sonra Aydın-Denizli Otoyolu Projesi için ilave borç üstlenim taahhüdüne imza atıldığı öğrenildi. Eylül 2023’te Bakanlık tarafından Aydın-Denizli Otoyolu Projesi kapsamında 107,3 milyon dolar tutarında ilave borç üstlenim taahhüdü verildi. Böylece projeye ilişkin 2021 yılında 869,4 milyon dolar tutarında verilen taahhütle ile Hazine’nin taahhüdü 976,7 milyon dolar oldu.

Daha önce ihalesi 9 kez iptal edilen ya da ertelenen 163 km'lik Aydın - Denizli otoyolu projesinde ilk kazma 2020 yılında vuruldu, otoyolun bir bölümü 2023’te açıldı. İnşaatı ise 2023 Genel Seçimlerinde AKP’den Batman Milletvekili seçilen Ferhat Nasırlıoğlu’nun şirketi Fernas İnşaat tarafından yapıldı. Proje Büyük Menderes tarım havzasını böleceği ve tahrip edeceği nedeniyle tartışmalara konu olmuştu.

Aydın-Denizli Otoyol’u için verilen ilave borç üstlenim taahhüdü ile 2023 yılı sonu itibarıyla Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) modeli çerçevesinde yürütülen projeler için Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından verilen toplam borç üstlenim taahhüdü tutarı 16 milyar 637 milyon dolara çıktı.

Hazine’nin taahhüt verdiği projeler şöyle:

• Avrasya Tüneli Projesi: Toplam proje maliyeti 1,2 milyar dolar. Borç üstlenim taahhüdü verilen kredi miktarı 960 milyon dolar.

• Kuzey Marmara Otoyolu Projesi Odayeri-Paşaköy (3. Boğaz Köprüsü dahil) Kesimi:  Projenin toplam maliyeti 3,4 milyar dolar. İlk anlaşma için borç üstlenim taahhüdü verilen kredi tutarı 1,2 milyar dolar.

• Gebze-Orhangazi-İzmir (İzmit körfez geçişi) Otoyolu: Toplam proje maliyeti 6,3 milyar dolar. Borç üstlenim taahhüdü verilen kredi tutarı 4,9 milyar dolar.

• Kuzey Marmara Otoyolu Kınalı-Odayeri Kesimi: Toplam proje maliyeti 2,1 milyar dolar. Taahhüt verilen kredi tutarı 1,6 milyar dolar.

• Kuzey Marmara Otoyolu Kurtköy-Akyazı Kesimi: Toplam proje maliyeti 3,7 milyar dolar. Borç üstlenim taahhüdü verilen kredi tutarı 2,8 milyar dolar.

• Çanakkale-Malkara Otoyolu (Çanakkale Köprüsü dahil): Toplam proje maliyeti 3,2 milyar avro. Taahhüt edilen kredi miktarı 2,8 milyar dolar.

• Ankara-Niğde Otoyolu: Toplam maliyet 1,2 milyar avro. Borç üstlenim taahhüdü verilen kredi tutarı 1,3 milyar dolar.

• Aydın- Denizli Otoyolu: Toplam maliyeti 1,3 milyar avro. Borç üstlenim taahhüdü verilen kredi tutarı 976,7 milyon dolar.