Üç emekli sendikası (Disk Emekli Sen, Tüm Emeklilerin Sendikası 2017 ve Emekliler Dayanışma Sendikası), 10 Aralık 2023 Pazar günü Ankara Anıtpark’ta “Büyük Emekli Mitingi” gerçekleştirecek. Bu tarih, iki bakımdan önemli ve anlamlı… İlki; öncelikle 10 Aralık, “Dünya İnsan Hakları Günü.” Bu bakımdan mitingin tarihinin 10 Aralık olarak belirlenmiş olması manidar olmuş… İkincisi; Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısını 11 Aralık Pazartesi günü yapacak.

Mitingin toplantıdan bir gün öncesinde yapılacak olması da baskı oluşturması bakımından oldukça anlamlı ve önemli… Daha da önemlisi; DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu’nun Evrensel Gazetesi’nin 2 Aralık tarihli baskısında yer alan “gelirde adalet, vergide adalet, insanca yaşanabilir ücret” için atılması gereken adımları sıralayan önerileridir. Çerkezoğlu’nun on üç maddelik önerileri Evrensel Gazetesi’nin 2 Aralık baskısında şöyle sıralanmış:

-Asgari ücret değil toplu pazarlık kapsamı genişletilmelidir. Asıl mesele asgari ücretle çalışanların kapsamını daraltmak ve ücret düzeylerini toplu pazarlıkla belirlemektir. Milyonların asgari ücrete mahkûm edilmemesi için sendikal hakların kullanımının önündeki tüm engeller ve barajlar kaldırılmalı, toplu pazarlık kapsamı genişletilmelidir. 6356 Sayılı Yasa’da yer alan teşmil mekanizması işletilmeli, toplu iş sözleşmeleri sendikasız işyerlerine de uygulanmalıdır.

-Asgari ücretin ülkemizde ortalama ücret haline geldiği dikkate alınarak asgari ücret tespit edilmelidir.

-Asgari ücret artışında resmi enflasyon /hedeflenen enflasyon değil, kişi başına GSYH artışı esas alınmalıdır. Asgari ücret baskılanmış ve güdümlü resmi enflasyona göre değil geçim şartlarına ve ekonomik büyümeye göre saptanmalıdır. Hele de iktidar sözcülerinin sıkça dile getirdiği “Hedeflenen enflasyon doğrultusunda ücret artışı” kabul edilemez. Ülkeyi yönetenler enflasyon hedeflerini hiçbir zaman tutturamıyorken, üstelik açıklanan enflasyon bile gerçeği yansıtmazken, hedeflenen enflasyona göre ücret artışı yapmak, milyonları daha da yoksullaştırmak anlamına gelecektir. Asgari ücret artışında dar gelirlilerin gıda enflasyonu ile kişi başına ekonomik büyüme esas alınmalıdır.

-Asgari ücret yüksek enflasyon koşullarında yılda dört kez belirlenmelidir. Yüksek enflasyon koşullarında yılda bir kez asgari ücret belirlenmesi çalışanları açlığa, yoksulluğa mahkûm etmektir. Aralık 2023’te belirlenecek asgari ücretin 2024 yılı boyunca geçerli olacağına dair açıklamalar asla kabul edilemez. Enflasyon tek haneli rakamlara düşünceye kadar asgari ücretin, değil iki kez yılda dört kez güncellenmesi zorunludur.

-Asgari ücret artışında yoksulluk sınırı bir kriter olarak dikkate alınmalı ve bir evde iki kişi çalıştığında yoksulluk sınırını aşan bir gelir elde etmeleri güvence altına alınmalıdır.

-Türkiye’de asgari ücretin tespitinde uluslararası standartlara uyulmuyor. Birleşmiş Milletler, Uluslararası Çalışma Örgütü ve Avrupa Konseyi standartları dikkate alınmıyor; ailesi hesaba katılmadan tek bir işçi üzerinden asgari ücret hesaplanıyor. Asgari ücret tespitine ilişkin 131 sayılı ILO Sözleşmesi onaylanmalı, Avrupa Sosyal Şartı’na asgari ücretle ilgili konan çekince kaldırılmalıdır. Asgari ücret, uluslararası standartlara uygun şekilde, işçinin ailesi ile birlikte geçinebileceği bir ücret olmalıdır.

-Asgari ücret sonrası ilk vergi dilimine uygulanacak oran yüzde 10’a düşürülmelidir.

-Gelir vergisi tarife dilimleri, asgari ücret artışından az olmamak kaydıyla, yeniden değerleme artırılmalıdır.

-Verdiğimiz uzun mücadelelerin sonucu olarak ücret gelirlerinin asgari ücret kadar kısmı gelir vergisinden istisna edilmiş olmasına rağmen istisna uygulamasının matrahtan indirim yerine vergiden indirim yoluyla yapılması nedeniyle ücretli çalışanlar asgari ücret vergi istisnasından gerektiği gibi yararlanamıyor. Asgari ücret vergi istisnası, vergiden değil, matrahtan indirim yoluyla uygulanmalıdır.

-2008 yılından beri işverenlere verilen 5 puanlık SGK prim desteği işçilere de verilmelidir.

-Çağ dışı damga vergisi kaldırılmalıdır.

-2008 yılında çıkarılan 5510 Sayılı Yasa’dan önce asgari ücretten düşük emekli aylığı söz konusu değildi. En düşük emekli aylığı en az asgari ücret düzeyine yükseltilmelidir.

-Devletin özel sektördeki işçilerle kamu işçileri ve kamu görevlileri arasında ayrım yapması Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırıdır. Asgari ücret en düşük kamu işçisi ücreti ve en düşük memur maaşı dikkate alınarak hesaplanmalıdır.

***

Evrensel Gazetesi’nin 2 Aralık baskısında yer alan Disk Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu’nun yukarıdaki önerileri, asgari ücretin belirlenmesi sürecinde emekçilerin, emeklilerin dahası emek ve demokrasi güçlerinin talepleridir de aynı zamanda. Dolayısıyla 10 Aralık “Büyük Emekli Mitingi” sadece emeklilerin değil aynı zamanda emek ve demokrasi güçlerinin taleplerini dile getireceği bir mecradır da… 

Bu bağlamda; hiçbir emekçi, emekli, emekçi ve emekli dostu, dahası emek ve demokrasi güçleri, 10 Aralık “Büyük Emekli Mitingi”ne sessiz, kayıtsız ve duyarsız kalmamalı. O mecrada yerlerini almalı ve ortak talepleri birlikte haykırmalıdır. Sözün özü özeti; emek ve demokrasi güçleri, 10 Aralık’ta emeklileri yalnız bırakmamalıdır…

Kurtuluş yok tek başına ya hep beraber ya hiçbirimiz!

Birleşe birleşe kazanacağız!

Kızıl Bayrak / İstanbul