Türkiye kapitalizminin içerisinde bulunduğu kriz Ağustos ayı ödemeler dengesine de yansıdı. Rekor dış ticaret açıklarının kriz nedeniyle düşüş göstermesiyle birlikte, cari işlemler Ağustos ayında fazla verdi.
Kaynak bulma sorunu yaşayan dışa bağımlı ekonomide, yabancı sermaye akışının gösterdiği düşüşlerle birlikte Ağustos ayında sermaye çıkışı 14 milyar doları aşarak önceki aylara göre rekor kırdı. Bunun etkisiyle Merkez Bankası rezervleri bir ayda 8 milyar dolardan fazla erirken, kaynağı belirsiz para girişi de 3,7 milyar doları buldu.
Krizin etkisiyle cari işlemler fazla verdi
Merkez Bankası (MB) tarafından bugün açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre, cari işlemler 2 milyar 592 milyon lira fazla verdi. 12 aylık cari açık 51 milyar 125 milyon dolara gerilerken, bu yılın ilk 8 ayındaki açık da 30 milyar 579 milyon dolar oldu. MB açıklamasında, cari hesabın fazla vermesiyle ilgili “Cari işlemler hesabının fazla vermesinde, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 3.065 milyon ABD doları azalarak 1.284 milyon ABD dolarına gerilemesi ve hizmetler dengesinden kaynaklanan net girişlerin 741 milyon ABD doları artarak 4.627 milyon ABD dolarına yükselmesi etkili olmuştur” denildi.
Yerli sermaye de kaçtı
Finans hesabında ise doğrudan yatırımlardaki düşüş ve sıcak para denilen “portföy yatırımlar” kalemindeki net çıkışlar devam etti. Doğrudan yatırımlar, geçen yılın Ağustos ayına kıyasla 60 milyon dolar düşüşle 737 milyon dolar net giriş kaydetti.
Portföy yatırımlarda 1 milyar 786 milyon dolarlık net çıkış gerçekleşirken, MB bununla ilgili şu ifadeleri kullandı: “Bu gelişmede, yurtiçinde yerleşiklerin yurtdışında yaptığı yatırımlardaki 821 milyon ABD doları artış ile yurtdışı yerleşiklerin yurtiçinde yaptığı yatırımlardaki 965 milyon ABD doları azalış etkili olmuştur.”
Sermaye çıkışı 14 milyar dolarla rekor kırdı
Türkiye ekonomisinin bağımlı olduğu yabancı sermayedeki düşüşler, rezervlerdeki erimeye ve “net hata noksan” kalemi adı altındaki kaynağı belirsiz para girişine yansıdı. Ağustos ayında MB rezervleri 8 milyar 75 milyon dolar azalırken, net hata noksan kalemi ise 3 milyar 665 milyon dolar oldu.
Ödemeler dengesi istatistiklerini değerlendiren iktisatçı Mustafa Sönmez, Ağustos ayında, sermaye çıkışının önceki aylara kıyasla 14 milyar 354 milyon dolarla rekor kırdığının altını çizerek “Çıkış, rezervlerden 8, kaynağı belirsizden 3,6, cari fazladan 2,6 milyar dolar ile denkleştirilmiş” yorumunda bulundu.
