Türkiye kapitalizminin krizi farklı boyutlarıyla göstergelere yansımaya devam ediyor. Ekonomideki krizin üretimdeki yavaşlamaya etkisi sonucunda, üretimin bağımlı olduğu ithalat ve dış ticarette düşüşler olmuştu. Ödemeler dengesine de yansıyan bu durum, Eylül ayında da cari ‘fazla’ya yol açarken, göstergelere dair manipülatif haberler yapan burjuva basın krizi gözardı ederek “cari açıkta iyileşme” olduğunu iddia etti. Bununla birlikte Mart ayında başlayan ve finans hesabına yansıyan sermaye çıkışları dışa bağımlı Türkiye kapitalizminin rezervlerini eritmeye devam etti.

12 aylık cari açık 46 milyar doları aştı

Merkez Bankası Eylül ayı ödemeler dengesini istatistiklerini açıkladı. Buna göre, krizin bir sonucu olarak dış ticaret açığındaki 6 milyar dolara yakın düşüşün etkisiyle cari işlemler hesabında 1 milyar 830 milyon dolarlık fazla verildi. 12 aylık cari açık ise 46 milyar 58 milyon dolar oldu.

Sermaye çıkışları devam ediyor

Türkiye kapitalizminin dışa bağımlılığının göstergelerinden biri olan dış finansman ihtiyacı ise finansal işlemlerdeki sorunlarla gözler önüne serildi. ‘Sıcak para’ denilen “portföy yatırımlar” Eylül ayında 904 milyon dolarlık net çıkış kaydederken, “diğer yatırımlar”da da 4 milyar 812 milyon dolarlık net çıkış gerçekleşti. Doğrudan yatırımlardan kaynaklı net giriş ise 827 milyon dolar oldu. Bunların sonucunda Eylül ayında toplam finans hesabında, 4 milyar 889 milyon dolarlık sermaye çıkışı gerçekleşmiş oldu.

Ağustos ayındaki 14 milyar doları geçen rekor sermaye çıkışına kıyasla düşüş olsa da, cari fazla bu çıkışı karşılamaya yetmedi ve rezervler 3 milyar 476 milyon dolar eridi.

Rezervler 9 ayda 17 milyar dolar eridi

2018 yılının Mart ayından itibaren başlayan sermaye çıkışı, 9 aylık finans hesabında 4 milyar 258 milyon liralık net çıkışa dönüşerek ilk iki aydaki sermaye girişlerini götürmüş oldu. Sermaye çıkışlarının etkisiyle Merkez Bankası rezervleri 9 ayda 17 milyar dolara yakın erirken, kaynağı belirsiz para girişi de 17 milyar doları aştı.