Türkiye kapitalizminin yapısal sorunlarından biri olan ithalat bağımlılığı ve dev dış ticaret açıkları tekrar su yüzüne çıkmaya başladı. Geçtiğimiz yıl krizin etkisiyle üretimde yaşanan daralma sonucunda ithalat büyük düşüş göstermiş, bu da dış ticaret açıklarının ve cari açığın küçülmesine hatta cari fazla verilmesine yol açmıştı.

Krizin üretimdeki yansımaları farklı biçimlerde devam etse de, ithalatın geçen yılki dip seviyelere kıyasla artmaya başlaması, diş ticaretteki dengesizlikleri tekrar gözler önüne serdi. Son aylarda dış ticaret açığında kaydedilen artış, Ocak 2020’de de gözlendi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından bugün açıklanan Ocak 2020 dış ticaret istatistiklerine göre, “genel ticaret sistemi” kapsamında ithalat geçen yıla kıyasla yüzde 18,8 artarak 19 milyar 207 milyon dolara yükselirken, ihracat aynı dönemde yüzde 6,4 artışla 14 milyar 759 milyon dolara çıktı.

Bunun sonucunda, 4 milyar 448 milyon dolar olan dış ticaret açığı, geçen yıla kıyasla yüzde 94,3 artış kaydetti. Aynı zamanda ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 85,8’den yüzde 76,8’e geriledi.

İhracatta ilk sırada yer alan ülkeler, sırayla Almanya, İtalya, Birleşik Krallık Irak ve ABD olurken, ithalatta ise enerjide dışa bağımlılığın etkisiyle Rusya başta yer aldı. Ardından Çin, Almanya, ABD ve Irak geldi. Bu ülkelerin ihracat ve ithalattaki payları şöyle gerçekleşti:

“Ocak ayında ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya'ya yapılan ihracat 1 milyar 415 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla;  888 milyon dolar ile İtalya, 869 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 816 milyon dolar ile Irak ve 746 milyon dolar ile ABD takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın %32,1'ini oluşturdu.
“İthalatta ise Rusya Federasyonu ilk sırayı aldı. Ocak ayında Rusya Federasyonu'ndan yapılan ithalat 2 milyar 83 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 1 milyar 886 milyon dolar ile Çin, 1 milyar 349 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 223 milyon dolar ile ABD ve 796 milyon dolar ile Irak izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın %38,2'sini oluşturdu.”

TÜİK, ülkenin sadece serbest ticaret bölgesi üzerinden gerçekleşen dış ticaretin yer aldığı “özel ticaret sistemi”ne göre hesapladığı istatistikleri şöyle aktardı:
“Özel ticaret sistemine göre ihracat, 2020 yılı Ocak ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre %5,5 artarak 13 milyar 903 milyon dolar, ithalat ise %18,1 artarak 18 milyar 507 milyon dolar olarak gerçekleşti.
“Ocak ayında dış ticaret açığı %84,8 artarak 2 milyar 491 milyon dolardan, 4 milyar 603 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2019 Ocak ayında %84,1 iken, 2020 Ocak ayında %75,1'e geriledi.”